جزئیات اولویت توسعه میادین نفت و گاز کشور/ اوجی، وارث وعده‌های تریبونی ژنرال زنگنه؟

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد و کارآفرینی خبرگزاری آنا، وعده‌های تریبونی جذب میلیارد دلاری سرمایه خارجی هر چند شیرین اما، نه از ژنرال زنگنه پذیرفتنی است نه از وزیر نفت دولت سیزدهم، چرا که اساسا آنچه بر واقعیت حکم می‌کند، منطق و اصول عقلایی است نه صرفا نمایش رسانه‌ای بدون پشتوانه.

۲۱ تیر سال ۹۶، بیژن زنگنه، وزیر نفت با حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که  برای توسعه و احیای تمامی میادین نفت و گاز کشور به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم که این منابع از داخل قابل تامین نیست و ۶۵ تا ۷۰ درصد منابع مورد نیاز باید از خارج جذب شود.

۷۰ درصد از ۲۰۰ میلیارد دلار رقمی حدود ۱۴۰ میلیارد دلار می‌شود. یعنی همان رقمی که ۳۰ شهریور سال ۱۴۰۰ جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم در دیدار با ژونگ گویدونگ، رئیس دفتر سینوپک در تهران مطرح کرد.

البته اوجی رقم ۱۴۵ میلیارد دلار جذب سرمایه داخلی و خارجی را برای توسعه «صنعت نفت» طی ۴ تا ۸ سال آینده لازم دانست.

گذشته از بازی اعداد، تاکید بر این نکته لازم است که این چنین ارقامی چه میزان به اوضاع واقعی جذب سرمایه گذاری خارجی کشور نزدیک و شدنی است. از سویی دیگر باید دید اولویت تزریق هر سرمایه، ولو با استفاده از ظرفیت‌های داخلی کدام است؛ چرا که برخی از میادین نفتی و البته گازی مشترک کشور در شرایط بحرانی قرار دارند و باید هر چه سریع‌تر سرمایه حقیقی برای توسعه یا تکمیل، تزریق کرد.

علی حسینی، کارشناس حوزه نفت در گفتگو با خبرنگار آنا با بیان اینکه به طور کلی باید چند مولفه را برای اولویت بندی سرمایه گذاری میادین در نظر بگیریم، گفت: نخست باید بررسی شود که به ازای تولید هر بشکه نفت در هر میدان باید چه میزان هزینه کنیم که این رقم بر اساس پیچیدگی آن میدان رقم متفاوتی است. اما به هر حال کپکس تولید هر میدان مشخص است. به طور مثال هزینه تولید نفت از مناطق فراساحل چه در بخش اجاره دکل و حفاری و لوله گذاری و چه در سایر بخش‌های تولید، رقم بالاتری نسبت به تولید نفت در خشکی است که طبیعتا هزینه نهایی تولید را افزایش می‌دهد.

**مشترک یا مستقل؟ نفت یا گاز؟

وی ادامه داد: نکته دیگری که باید در اولویت بندی توسعه یا تولید میادین نفتی در نظر داشت، مشترک یا مستقل بودن میدان است. بر همین اساس باید گفت با توجه به سیاست‌های کلی نظام مبنی بر حفظ حداکثری منافع ملی، میادین مشترک نفتی در اولویت توسعه و تولید و تزریق سرمایه هستند.

به گفته حسینی بر اساس این مولفه‌ها اگر بخواهیم میادین نفت و گاز کشور را طبقه بندی کنیم؛ بین نفت و گاز، اولویت توسعه با میادین گازی است، چرا که علاوه بر اینکه بزرگترین میدان گازی کشور، مشترک است، با چالش ناترازی گاز نیز دست و پنجه نرم می‌کنیم که باید هر چه سریع‌تر برای آن چاره اندیشی شود.

این کارشناس صنعت نفت با تاکید بر اینکه درباره میادین نفتی، موضوع اصلی سودآوری است نه مسئله امنیت انرژی، تصریح کرد: با توجه به شرایط کنونی تحریم‌ها و اثرپذیری کمتر ماهیت گاز از تحریم در خرید، می‌توان گفت تکمیل فاز‌های پارس جنوبی در صدر قرار می‌گیرد چرا که در این میدان، تولید، حداکثری نیست و تعدادی چاه وجود دارد که کمتر از ظرفیت تولید می‌کنند.

**فشار افزایی، تکه فراموش شده پازل گازی

وی اظهار داشت: در این میان بحث فشارافزایی‌ها بسیار اقتصاد جذابی دارد که با احداث ایستگاه‌های فشارافزایی می‌توان میزان تولید را افزایش داد. بعد از میادین مشترکی که هزینه تولید از آن اقتصادی است، می‌توانیم به میادینی بپردازیم که مشترک هستند، اما هزینه تولید آن نسبتا بالا است؛ مانند میدان گازی فرزاد و بلال.

حسینی با اشاره به اینکه میدان گازی کیش نیز با توجه به اینکه حفاری‌های آن انجام شده است و تنها نیاز به خط لوله دارد، می‌تواند جزوه اولویت‌های بعدی باشد، توضیح داد: میادین توسعه نیافته گازی مناطق مرکزی کشور نیز می‌تواند برای تزریق سرمایه محل مساعدی باشد چرا که هزینه توسعه آن‌ها نسبت به میادین فراساحل کمتر است.

این کارشناس نفتی افزود: در بخش توسعه میادین نفتی نیز، طبیعتا هزینه تولید و توسعه میادین خشکی کمتر از میادین فراساحل است. در بخش خشکی طبیعتا اولویت با میادین مشترک است، مانند آزادگان و یادآوران که نسبت به میدان چنگوله هزینه تمام شده تولید کمتری دارند. در وهله بعدی میادین مشترک نفتی فراساحل و سپس میادین نفتی غیر مشترک خشکی و در نهایت میادین غیرمشترک فراساحل قرار دارند.

 **تولید و توسعه چند؟

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد و کارآفرینی خبرگزاری آنا، باید توجه داشت که این اولویت‌های یاد شده بر اساس اولویت‌ها و اهداف مربوط به حاکمیت است، این در حالی است که برای سرمایه گذاران داخلی یا خارجی، اولویت سودده بودن، کم ریسک بودن و پربازده بودن است بنابراین رغبت به تولید گاز چندان وجود ندارد چرا که احتمال و ریسک نامناسب بودن میعانات گازی یا خود گاز وجود دارد.

طبق آخرین اطلاعات به دست آمده هزینه تولید به ازای هر بشکه در خشکی ٢ دلار و هزینه تولید به ازای هر بشکه در دریا ٥ دلار است این در حالی است که  هزینه توسعه در خشکی ١٢ تا ١٨ هزار دلار به ازای هر بشکه و  هزینه توسعه در دریا ٣٠ هزار دلار به ازای هر بشکه محسابه شده است.

در بخش فراساحل عمده هزینه‌های تولید مربوط به بخش حفاری، لجستیک، شناور‌ها و در نهایت در برخی موارد نیرو‌های شاغل بومی است که با صرفه جویی در بخش کرایه شناور‌ها می‌توان تا حد زیادی صرفه جویی هزینه‌ها را شاهد بود.

 با چنین نیاز هزینه‌ای برای سرمایه گذاری و همچنین با توجه به اینکه برخی میادین به ویژه در بخش گاز وهمچنین نفت سبک، نیاز به سرمایه گذاری و توسعه هرچه سریع‌تر دارند. از آنجایی که عمده پروژه‌ها در دولت دوازدهم تعیین تکلیف شده اند، انتظار می‌رود وزارت نفت دولت سیزدهم با سرعت عمل بیشتری به این امر رسیدگی کند.