شناسایی ۱۰ مورد تخلف پژوهشی در دانشگاه تهران

به گزارش خبرنگار دانش و فناوری خبرگزاری آنا، قدرت کشور بر تولید فناوری استوار است و فعالیت‌های پژوهشی یکی از شاخصه‌های اصلی آن به حساب می‌آیند. پژوهش به معنای جست و جوی منظم و هدفدار است و برای ترغیب و تشویق جوانان به فعالیت‌های پژوهشی هفته پایانی آدر به نام «هفته پژوهش و فناوری» نامگذاری شده است.

فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقات علمی که در دانشگاه‌های کشور به کمک استادان و دانشجویان انجام می‌شوند عاملی در جهت توسعه و پیشرفت همه جانبه کشور به خصوص در زمینه علمی هستند. 

گاهی این تحقیقات به میزانی تکامل یافته و مهم هستند که استفاده از آن‌ها باعث حل مسائل و مشکلات کشور می‌شود و استادان و دانشجویانی که در این زمینه نقش داشته اند مورد تشویق موسسات ایرانی قرار می‌گیرند؛ چرا که تلاش شبانه روزی آن‌ها در این زمینه باعث دیده شدن آن مقالات و پژوهش‌ها شده است. 

در مقابل برخی استادان و دانشجویانی هستند که به صورت عمد یا غیر عمد توجهی به مباحث پژوهشی ندارند و ممکن است که در زمان فعالیت در این حوزه تقلب‌هایی داشته باشند و به اینصورت کمیته‌های اخلاقی پس از بررسی‌های لازم مشکل آن‌ها را شناسایی کرده و با تذکر یا روش‌های دیگر مانند جریمه و ... باعث جلوگیری آن‌ها شوند.

مهدی فکور معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا درباره اهمیت و روند فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها گفت: در نظام آموزش عالی ایران حلقه‌هایی تعریف می‌شوند که اولین مورد آن در حوزه آموزش است، یعنی دانشجویان پس از ورود به دانشگاه باید به خوبی آموزش‌های لازم را دریافت کنند. 

وی افزود: حلقه دوم آموزش عالی مربوط به پژوهش است که شامل موضوعات فناوری، شرکت‌های دانش بنیان و ... است و مورد آخر سرمایه گذاری در حوزه‌های مختلف برای بهره برداری کار آمد است تا بتوانیم مسئولیت‌های خویش را در قبال جامعه ایفا کنیم. 

** پژوهش اصیل راهی برای بهبود مرجعیت علمی 

فکور با بیان اینکه پژوهش و فناوری حلقه واسط بین معلومات و تبدیل آن‌ها به محصول و موضوعات نوآوری است، تاکید کرد: جایگاه پژوهش، دیپلماسی ایران و مرجعیت علمی در دنیا و منطقه خوب است، اما باید تلاش خود را برای بالا بردن جایگاه علمی کشور افزایش دهیم تا مرجعیت علمی را بهبود ببخشیم که راهکار این موضوع پژوهش اصیل است. 

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: باید از علوم موجود موضوعات ناشناخته و فناوری‌های جدید را به دست آوریم تا پژوهش در ایران ارتقا یابد. 

** از دانشجویان کارشناسی انتظار فعالیت پژوهشی نداریم

وی درباره تاثیر آموزش در مدارس بر افزایش روند پژوهش در کشور گفت: باید در لبه علم حرکت کنیم؛ چرا که پژوهش برای به دست آوردن موضوعات ناشناخته و جدید است. باید به شکل دیگری به بحث پژوهش مانند علوم آزمایشگاهی در مدارس نگاه کنیم و برخی پدیده‌های فیزیکی را به دانش آموزان نشان دهیم و شاید نباید خیلی از دانشجویان کارشناسی انتظار داشته باشیم که آن‌ها پدیده‌های نو را در لبه علم جست و جو کنند. پژوهش و یافته‌های نوین در دوره‌های تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد و بیشتر در مقاطع دکتری مورد توجه ماست. 

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به عواقب کپی برداری دانشجویان از فعالیت‌های پژوهشی اظهار کرد: موضوع سیاست پژوهش هم مورد تاکید وزارت عتف است و هم کمیته‌های جداگانه‌ای در این زمینه به آن اختصاص داده ایم. کپی برداری باعث خراب شدن وجه استادان و دانشجویان می‌شود. اما در کمیته‌های اخلاق در پژوهش ازاخلاق‌های ضد اخلاقی در پژوهش جلوگیری می‌کنیم؛ چرا که شاید برخی دانشجویان ناخواسته به این کار روی آورده اند بنابراین با صحبت کردن می‌توان جلوی برخی از این کار‌ها را گرفت. 

** تحقیقات باید با مدیریت کامل استادان باشد

فکور با بیان اینکه برخی دانشجویان نمی‌دانند که نباید عین جمله‌ای را از مقالات دیگر کپی کرد، افزود: موضوعات تحقیقاتی باید با مدیریت کامل استادان باشد؛ چرا که ما از استادان طرح کامل و جامعی دریافت می‌کنیم تا در چهارچوب آن فعالیت‌های خود را انجام دهند. وقتی کار‌های تعریف شده، بروز و را به نمایش بگذاریم دانشجویان کمتر به سمت و سوی فعالیت‌های تکراری روی می‌آورند و به اینصورت اصالت پژوهش و تحقیق در این زمینه حفظ می‌شود و دانشجویان برای ورود به آموزش پژوهش هم می‌توانند با آمادگی کامل فعالیت تحقیقاتی انجام دهند و آن‌ها را رعایت کنند. 

معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه تهران درباره تخلفات پژوهشی در دانشگاه تهران گفت: قطعا در هر جامعه علمی و دانشگاه‌ها تخلفاتی روی خواهد داد که آن‌ها را در کمیته‌های اخلاق با عضویت استادان صاحب نظر مورد بررسی قرار می‌دهیم. 

** تخلفات علمی دانشجویان بیشتر به علت ندانستن است

فکور اضافه کرد: خیلی از تخلفات مربوط به دانشجویان به علت ندانستن است و برخی استادان شاید زمان کافی را برای تحقیق و اطلاع در این زمینه نگذاشته اند و مقالات را مطالعه نکرده اند؛ به همین علت در این زمینه بیشتر کار‌های پیشگیری انجام می‌دهیم و دوره‌هایی را توسط استادان متبلور برای دانشجویان و استادان جدید الورود برگزار می‌کنیم تا مصادیق سرقت‌های ادبی و تخلفات علمی و پژوهشی را به استادان و دانشجویان آموزش دهیم. 

** کمیته‌های اخلاقی مسئول رسیدگی به تخلفات پژوهشی هستند

معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه تهران اظهار کرد: جلسات منظمی را در ۶ ماه گذشته با ریاست دانشگاه تهران در کمیته اخلاق برای بررسی تخلفات پژوهشی برگزار کرده ایم و توانسته ایم ۱۰ مورد فعالیت پژوهشی متخلف را شناسایی کنیم که منجر به پیشنهاد صدور حکم شده است؛ چرا که کمیته تخلفات تنها احراز کننده تخلف در مقالات پژوهشی است و سپس دانشجو و استادان متخلف را برای صدور حکم به مراجع معرفی می‌کند. 

وی در پایان گفت: در زمینه تخلفات پژوهشی دانشجویانی را نداشته ایم که فعالیت‌های غیر قانونی آن‌ها برایمان محرز شود، بلکه یک الی دو استادی بودند که تذکراتی به آن‌ها داده ایم؛ بنابراین قانونی بودن این کار از عمد یا غیر عمد هنوز برایمان روشن نشده است.