نگاه فناورانه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری به حوزه سلامت

مهراب یادگاری رئیس مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری به مناسبت هفته پژوهش در گفت‌‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا در شهرکرد اهداف راه‌اندازی و فعالیت‌های این مرکز را تشریح و اظهار کرد: مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری از زمان راه‌اندازی تاکنون در زمینه‌های برگزاری کارگاه‌های متعدد آموزشی، استفاده از گیاهان دارویی در طب سنتی، گیاهان دارویی قابل تولید در مناطق خشک و نیمه خشک، استفاده از متابولیت‌های ثانویه در دارو‌های گیاهی، برگزاری ایده آرای گیاهان دارویی و چاپ ۱۱ مورد مقالات توسط اعضای هیئت علمی این مرکز در مجلات مصوب وزارت علوم فعالیت داشته است.

وی با دعوت به همکاری از علاقه‌مندان در زمینه‌های پژوهشی تحقیقاتی، اهداف اصلی از راه‌اندازی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، ادویه‌ای و عطری را افزایش انگیزه در دانشجویان و فارغ‌التحصیلان مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته‌های علوم باغبانی گرایش گیاهان دارویی، ادویه‌ای و عطری در راستای اشتغال‌زایی مولد، همکاری در اجرای طرح‌های کلان دولت مانند اشتغال‌زایی و صادرات گیاهان دارویی و دارو‌های گیاهی، کارآفرینی و درآمدزایی مولد و پایدار در دانشگاه به منظور ایجاد الگوی مطلوب در کاربردی کردن تحصیلات برشمرد.

عضو هیئت علمی گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، گسترش پژوهش‌های علمی و کاربردی و همکاری تنگاتنگ با جهاد دانشگاهی و وزارت‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت جهاد کشاورزی، ارتباط بیشتر دانشگاه با بخش‌های کشاورزی، صنعت، بهداشت و خدمات و ایجاد شبکه ارتباطی بین تولیدکنندگان، انجمن‌ها (NGOs)، سازمان‌های دولتی و خصوصی با محور مرکز تحقیقات و مدیریت در استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود در دانشگاه مانند اعضای هیئت علمی متخصص، پژوهشگران و نخبگان، مراکز تحقیقات و شبکه وسیع آزمایشگاهی (ساها) را از دیگر اهداف مرکز تحقیقات گیاهان دارویی این دانشگاه دانست.

رئیس مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد ادامه داد: وجود امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی پیشرفته (RPCR, LC/MS, GC-FID, GC/MS, GC, HPLC)، مزارع و اراضی کشاورزی، گلخانه، فارم‌های پرورش دام، طیور، آبزیان و .... جذب بودجه از سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و خصوصی در قالب طرح‌های برون دانشگاهی یا مشترک و در نهایت تبدیل علم به ثروت، کمک و حمایت از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد، دکتری حرفه‌ای و رساله‌های دکتری تخصصی از دیگر اهداف و برنامه‌های این مرکز است.

یادگاری گفت: محور قراردادن محصولات دارویی، ادویه‌ای و عطری در کشت‌های گلخانه‌ای و مزرعه‌ای برای تولید اسانس، عصاره و فروش آنها به مراکز تولید دارو‌های گیاهی و نیز مراکز عرضه‌کننده طب سنتی ازجمله گیاهان دارویی که در سطح استان چهارمحال و بختیاری هم به صورت خودرو وجود دارند و هم امکان کشت و پرورش آن‌ها هست نیز مد نظر مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری قرار گرفته است.

** تبیین جایگاه و نقش بالای گیاهان دارویی در سلامت مردم

وی دلایل آموزشی راه‌اندازی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری را برگزاری دوره‌های مختلف آموزشی کوتاه مدت، نشست‌های علمی و کارگاه‌های آموزشی و دوره‌ها و وبینار‌های مختلف عملی و تئوری ایجاد رشته برشمرد و توضیح داد که در آموزش کاشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی، برگزاری کلاس‌های عملی، آزمایشگاهی انواع رشته‌ها به‌ویژه رشته‌های مربوط به تولید و بهره‎برداری از گیاهان دارویی، صنایع غذایی، کشاورزی در مرکز انجام می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری از انتقال تجربیات بین پژوهشگران و تولیدکنندگان و کارشناسان رشته‌های داروسازی، طب سنتی، پیراپزشکی زیرمجموعه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و صنایع غذایی دارویی در این مرکز خبر داد.

این مسئول، آموزش نحوه تهیه عصاره و اسانس، استفاده از صاحبان تجربه و استادان مجرب در انتقال اطلاعات مفید به دانش‌پژوهان، تبیین جایگاه و نقش بالای گیاهان دارویی در سلامت مردم و نیز کاربرد این گیاهان در صنایع غذایی و دارویی، تولید محصولات دارویی، بهداشتی، توسعه رشته‌های بین رشته‌ای و چندنظامی را از دیگر فعالیت‌های بخش آموزش مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری عنوان کرد.

به گفته وی، زمینه‌های آموزشی مختلف برای انجام طرح‌های تحقیقاتی برون دانشگاهی با رویکرد تحلیل بازار، صنعت و جامعه، امکان جذب حمایت‌های مالی از سوی سازمان‌ها، شرکت‌ها و انجمن‌های دولتی و بخش خصوصی در راستای تأمین هزینه‌های تحقیقاتی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی وجود دارد.

** امکان جذب بودجه و طرح‌های تحقیقاتی

یادگاری عنوان کرد که با وجود تفاهم‌نامه مختلف همکاری دانشگاه آزاد اسلامی با وزارت جهاد کشاورزی، وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت تعاون، بنیاد شهید و امور ایثارگران، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان برنامه و بودجه و انجمن‌ها و کارخانه‌های تولید و فرآوری گیاهان دارویی، انجمن باغبانی و ... امکان جذب بودجه و طرح‌های تحقیقاتی با توجه به توانمندی‌های موجود در دانشگاه آزاد اسلامی مانند اعضای هیئت علمی متخصص، دانش آموختگان، پژوهشگران، مخترعین و نخبگان را برای این امر مهم میسر می‌کند.

رئیس مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری واحد شهرکرد با اشاره به فعالیت بخش خصوصی یادآور شد که تولیدکنندگان و صنف مربوط به تولید و بهره‌برداری از گیاهان دارویی، ادویه‌ای و عطری به دلیل داشتن مشکلات فراوان و انگیزه لازم برای توسعه اقتصادی به مراتب بیش از دانشگاه تمایل به همکاری با مراکز تحقیقاتی در راستای حل مشکلات خود دارند و هزینه‌های مربوط را نیز پرداخت خواهند کرد.

وی با بیان اینکه زمینه‌های موجود برای انجام پروژه‌های کارشناسی ارشد و دکتری با رویکرد تولید علم و فناوری فراهم است به آنا گفت: اکنون دانشجویان رشته‌های مختلف می‌توانند پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری حرفه‌ای و رساله‌های دکتری تخصصی را در موضوع‌های متعدد با رویکرد تولید علم، فناوری، ثبت پتنت، راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان و تولید تجاری در مرکز تحقیقات  گیاهان دارویی ادویه‌ای و عطری اجرا کنند.

یادگاری ابراز امیدواری کرد با پیگیری‌های مسئولان در آینده نزدیک، شاهد راه‌اندازی کارگاه اسانس‌گیری پیشرفته صنعتی باشیم که در استان چهارمحال و بختیاری برای نخستین‌بار تحقق می‌یابد و از نظر درآمدزایی نقش بسزایی خواهد داشت.

گفتگو از بهنام اسماعیلی