بلک فرایدی در انقلاب

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری آنا، ونوس بهنود_ تصویر کتاب‌هایی که در بساط‌های روز‌های جمعه دستفروش‌های انقلاب حراج می‌شود در حالی تداوم دارد که سرانه مطالعه تغییر محسوسی ندارد. می‌توان خروجی یکی از مهمترین کالا‌های فرهنگی را لگدمال بساط‌های کتاب دانست.

این گفته هر چند تلخ، اما واقعیتی است که با سر زدن به خیابان انقلاب به سادگی می‌توان آن را لمس کرد. کافی است یک روز جمعه یا تعطیل گذرتان به این خیابان بیفتد تا ببنید که کتاب‌ها در وضعیت نامناسبی به قیمت‌های ۱۰ تا ۵۰ هزار تومان به حراج گذاشته شده‌اند. برخی از این کتاب‌ها شاهکار‌های ادبیات ایران و جهان و برخی نیز حاصل سال‌ها پژوهش و تحقیق است. نه تنها کتاب‌های چاپ قدیم، بلکه کتاب‌های چاپ جدید و حتی کتاب‌های کپی نیز در این بساط‌ها دیده می‌شود.

جمعه بازار کتاب در خیابان انقلاب در وضعیتی است که مفهوم بلک فرایدی برای حراج اجناس بنجل و خالی کردن انبار‌ها و همچنین ارائه تخفیف به مشتری جهت خرید بیشتر و درآمدزایی در کمترین زمان اطلاق می‌شود. اما جمعه بازار کتاب نه تنها سود چندانی را نصیب دست فروش نمی‌کند بلکه در میزان مطالعه نیز تأثیری نداشته است.

در واقع خرید کتاب و جانمایی آن در سبد خرید خانوار به حدی با تنزل همراه بوده که می‌توان گفت بخشی از حراج کتاب به دلیل روی دست ماندن آن و ناتوانی ناشران در فروش است. این چرخه معیوب در حالی تکرار می‌شود که تولید کتاب یعنی عرضه با تقاضا همخوان نیست و در سال‌های اخیر تولید کتاب با رشد سالانه همراه بوده است.

دولت در حالی افزایش تولید را با هدف حمایت از نویسنده و ناشر عملیاتی می‌کند که عملاً کتاب‌ها خریداری نشده و سر از جمعه بازار‌ها درمی‌آورد. مرکز آمار ایران بر اساس آخرین مطالعات خود اعلام کرده که در سال ۹۹، ۹۹ هزار و ۸۸۹ عنوان کتاب با شمارگان ۱۱۹ هزار و ۴۲۲ نسخه چاپ شده است.

از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرده است تعداد عناوین کتاب در سال ۱۴۰۰ رشد ۱۹ درصدی به نسبت سال ماقبل خود داشته و خانه کتاب و ادبیات ایران نیز اعلام کرده است در سه ماهه نخست سال جاری با چاپ ۲۶ هزار و ۳۶۵ عنوان کتاب به رشد ۵۲ درصدی به نسبت بهار سال گذشته رسیده‌ایم. بیشترین کتب چاپ شده مطابق اعلام خانه کتاب و ادبیات ایران به ترتیب مربوط به موضوعات ادبیات، کودک و نوجوان و علوم اجتماعی بوده است. از طرفی قیمت تولید و فروش کتاب نیز با افزایش همراه است تا جایی که میانگین قیمت کتاب در سال گذشته ۵۰۶ هزار و ۲۴ ریال بوده که امسال با ۵۳ درصد رشد همراه است.

شهروندان می‌گویند کتاب گران است، اما واقعیت این است که به عنوان یک ضرورت در سبد خانوار تعریف نمی‌شود. ایرانی‌ها بر اساس اعلام مرکز آمار در ماه تنها هشت ساعت و ۱۸ دقیقه مطالعه کتب درسی، روزنامه و نشریه دارند که در مقایسه با متوسط جهانی رقم به مراتب پایین تری است. نتیجه سلیقه عمومی در مقابل مصرف این کالای فرهنگی، روانه شدن بخش عظیمی از تولیدات به چرخه فروش زیرقیمت و حراج است. این در حالی است که گرایش بی‌رویه به فضای مجازی و صرف وقت در آن به جای مطالعه یکی از هشدار‌های کارشناسان فرهنگی است.