حق دلالی شاه در قرارداد‌های دفاعی محفوظ است!

به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری آنا، نویسنده کتاب «ایران سراب قدرت» می‌نویسد: حق دلالی‌‎هایی که در قراردادها، به‌خصوص قرارداد‌های دفاعی به واسطه‌ها داده می‌شد، به دستور شاه به بنیاد پهلوی منتقل می‌شد.

رابرت گراهام در کتاب «ایران سراب قدرت» می‌نویسد: در ایران این رسم از گذشته همیشه بوده است که کسانی که سرمایه‌گذاری می‌کردند قسمتی از سهام خود را مستقیما به اعضای خانواده پهلوی یا بنیاد پهلوی می‌دادند. در این میان، حق دلالی‌‎هایی نیز که در قراردادها، به‌خصوص قرارداد‌های دفاعی به واسطه‌ها داده می‌شد، به دستور شاه به بنیاد پهلوی منتقل می‌شد. (البته با کنار گذاشتن مقداری به عنوان حق‌العمل دلال مربوط.)

بنیاد پهلوی از جمله بنیاد‌های مهمّ اقتصادی، فرهنگی وابسته به دربار پهلوی بود. پس از آنکه رضاشاه پهلوی ناچار به استعفا شد و از ایران تبعید شد، موج اعتراض و نارضایتی علیه روش‌های غاصبانه وی و فریاد دادخواهی برای بازپس گرفتن اموال و املاکی که در زمان او تصاحب شده بود، پدیدار شد و به مجلس و مطبوعات کشید.

محمدرضا پهلوی در نخستین اقدامات خود برای جلوگیری از اوج گرفتن اعتراضات، و احتمالاً به توصیه محمدعلی فروغی، در جلسه سی‌ام شهریور تمام املاک، مستغلات و کارخانجاتی را که از طریق پدرش به نام وی شده بود، به دولت واگذار کرد تا در عمران و آبادانی کشور و امورخیریه صرف شود و اگر کسانی باشند که نسبت به املاک، ادعای غبنی داشته باشند، پس از رسیدگی به شکایت آن‌ها از محل همین املاک رفع ادّعا بشود.

امّا بعد از گذشت ۷ سال، دولت لایحه‌ای به مجلس فرستاد که براساس آن بسیاری از آن املاک و مستغلات به مالکیت محمدرضا پهلوی بازمی گشت.

این لایحه در ۲۰ تیر ۱۳۲۸ در یک مادّه واحده به این ترتیب تصویب شد که اموال مزبور به نام «موقوفه خاندان پهلوی» نامیده و عواید ناشی از این دارایی‌ها صرف امور خیریه شود.

محمدرضا پهلوی دستور تأسیس «سازمان املاک و مستغلات پهلوی» را جهت اداره دارایی‌های مذکور صادر کرد. در ۱۳۳۷ ش به فرمان وی «بنیاد پهلوی» تأسیس شد و بخشی از مایملک شاه از مهمانخانه‌ها، سهام کارخانه‌ها، شرکت‌ها و بانک‌ها در اختیار این بنیاد قرار گرفت.

این بنیاد جایگزین «سازمان املاک و مستغلات پهلوی» شد و در مهر ۱۳۴۰، شاه فرمان وقف دارایی بنیاد پهلوی به امور خیریه را صادر کرد. علاوه بر این‌ها، مبالغ هنگفتی از درآمد نفت، به صورت اعتبارات بانکی، در اختیار بنیاد پهلوی قرار گرفت. گرچه اهداف این بنیاد، خیرخواهانه و در جهت توسعه آموزش و پرورش، اعطای بورس تحصیلی و از این قبیل مطرح می‌شد، این بنیاد با داشتن ۲۰۷ مؤسسه اقتصادی از قبیل شرکت‌های ساختمانی، معدنی، کشاورزی، بیمه و بانک و هتل‌ها و کازینو‌ها (قمارخانه ها) و کاباره‌ها و مراکز فساد، سلامت نظام اقتصادی را برهم می‌زد و زمینه انحطاط اجتماعی و اخلاقی را به وجود می‌آورد.

محمّدرضا پهلوی، در آخرین ماه‌های سلطنتش، همزمان با اوج گیری انقلاب اسلامی، کلیة املاک اختصاصی خود را به بنیاد پهلوی انتقال داد. پس از پیروزی انقلاب، این بنیاد، به «بنیاد علوی» تغییر نام یافت و سرپرست آن در اسفند ۱۳۵۷ از سوی نخست وزیر دولت موقت، منصوب شد.

با تصویب قانون ملی شدن بانک‌ها و شرکت‌های بیمه و بازرگانی در خرداد ۱۳۵۸، سهام بنیاد پهلوی در بانک‌ها و شرکت‌های ملی شده به تملک دولت درآمد.

بعد از تأسیس «بنیاد مستضعفان» و ایجاد سازمان‌های تخصصی آن، بخش‌های مختلف بنیاد علوی، مانند کارخانه‌ها و هتل‌ها به سازمان‌های تابعه بنیاد مزبور انتقال یافت و فقط املاک بنیاد پهلوی همچنان در اختیار بنیاد علوی ماند. سپس طبق حکم دادگاه‌های ویژة اصل ۴۹ قانون اساسی، در بهمن ۱۳۷۴، کلیه اموال و املاک بنیاد علوی به مالکیت «بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی» درآمد و این حکم به سازمان ثبت اسناد و املاک ابلاغ شد.

از آن تاریخ، بنیاد علوی تنها با نام حقوقیِ «بنیاد علوی» باقی ماند و شرکت خدمات مهندسی و شهرسازی علوی، از شرکت‌های تابعه بنیاد مستضعفان، با همکاری کارکنان بنیاد علوی، تصدی فروش آن املاک را به وکالت از سوی بنیاد مستضعفان برعهده گرفت. کار این شرکت، واگذاری عرصه املاک، با شرایط سهل، به کسانی است که مالک اعیانی آن‌ها هستند.