«لولا» امنیت برزیل را به ارتش سپرد

گروه جهان خبرگزاری آنا- دیوان عالی برزیل اواخر شب گذشته، فرماندار «برازیلیا» را در واکنش به کاستی‌های امنیتی پایتخت، برای یک بازه ۹۰ روزه از کار برکنار کرد.

این تصمیم واکنشی بود به هجوم هزاران نفر از طرفداران «ژائیر بولسونارو» رئیس جمهور سابق برزیل، به اماکن دولتی این کشور آمریکای لاتین که دست کم در ۴۰ سال گذشته با چنین چالشی در برقراری دموکراسی مواجه نبوده است.

همچنین، دیوان عالی دستور داد که شبکه‌های اجتماعی فیسبوک، توئیتر و تیک تاک همرسانی هرگونه محتوای تحریک آمیز که مردم را به انجام کودتا ترغیب می‌کند، ممنوع کنند.

همزمان، «لولا داسیلوا» رئیس جمهور جدید و چپ گرای برزیل وعده داد عاملان این شورش بی سابقه را مجازات کند.

شب گذشته، ده‌ها هزار نفر از طرفداران بولسونارو سیاستمدار راست گرایی که از او با عنوان «ترامپ برزیل» یاد می‌شود، در ادامه اعتراض‌ها به عدم تمدید دوره زمامداری وی، به دیوان عالی، کنگره و کاخ ریاست جمهوری حمله کرده و خشم خود را با شکستن شیشه ها، واژگون کردن اسباب و اثاثیه، تخریب آثار هنری و سرقت نسخه اصلی قانون اساسی که در سال ۱۹۸۸ نوشته شده، نشان دادند.

داسیلوا که از اول ژانویه زمام امور ریاست جمهوری را به دست گرفته، بابت اینکه پلیس نظامی برازیلیا برای ممانعت از پیشروی شورشی‌ها هیچ اقدامی انجام نداده است، به شدت گلایه دارد.

به همین دلیل وی طی فرمانی، برقراری نظم در پایتخت را به نیرو‌های فدرال و ارتش سپرد. نفوذ شورشی‌ها به ساختمان‌های دولتی این سوال را مطرح می‌کند که چطور نیرو‌های امنیتی آمادگی مواجهه با این موقعیت را نداشتند آن هم در شرایطی که طرفدارن بولسونارو از قبل احتمال انجام چنین کاری را مطرح کرده بودند.

در حال حاضر، بولسونارو متهم به تحریک هوادارنش برای به چالش کشیدن دموکراسی است، اما او که ۴۸ ساعت قبل از پایان دوره زمامداری، به ایالت «فلوریدا» آمریکا سفر کرده بود، با انشتار پیامی توئیتری، چنین اتهامی را رد کرده و می‌گوید: تظاهرات مسالمت آمیز اقدامی دموکراتیک بود، اما حمله با ساختمان‌های دولتی به منزله عبور از خط قرمز تلقی می‌شود.

این واقعه سه روز بعد از سالروز حمله هواداران «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق ایالات متحده به کنگره آمریکا رخ داد و با تکرار خاطرات آن دوره، موجی از محکومیت‌های جهانی را در پی داشت.

تاکنون بیش از ۲۰۰ نفر در ارتباط با حوادث شب گذشته برازیلیا بازداشت شده اند.

**واکنش‌ها به حوادث برزیل

در همین رابطه، «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید ضمن محکوم کردن هجوم حامیان بولسونارو به ساختمان‌های دولتی، گفت: «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا وضعیت برزیل را دنبال می‌کند.

سالیوان در توئیتر نوشت: ایالات متحده هر گونه تلاش برای تضعیف دموکراسی در برزیل را محکوم می‌کند.  بایدن وضعیت را از نزدیک دنبال می‌کند و حمایت ما از نهاد‌های دموکراتیک برزیل تزلزل ناپذیر است. دموکراسی برزیل با خشونت متزلزل نخواهد شد.

«آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا نیز حملات روز یکشنبه به کنگره ملی و دادگاه عالی توسط معترضان در برازیلیا را محکوم کرد.

بلینکن در این باره گفت: ما حملات به ساختمان ریاست جمهوری، کنگره و دادگاه عالی برزیل را محکوم می‌کنیم. استفاده از خشونت برای حمله به نهاد‌های دموکراتیک همیشه غیرقابل قبول است. ما به لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا می‌پیوندیم و خواستار توقف فوری این اقدامات هستیم.

«امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه نیز اقدامات حامیان بولسونارو را محکوم کرد و در توئیتی نوشت: «باید به خواست مردم برزیل و نهاد‌های دموکراتیک احترام گذاشت».

 او با اشاره به لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور منتخب برزیل، گفت: «رئیس جمهور داسیلوا می‌تواند روی حمایت بی دریغ فرانسه حساب کند».

 وزارت خارجه فرانسه نیز بیانیه‌ای منتشر کرد و اقدامات معترضان را به شدت محکوم کرد.

«نیکلاس مادورو» رئیس جمهور ونزوئلا هم ناآرامی‌های جاری در برزیل را «کودتا» و «شورش نئوفاشیست‌ها» نامید.

همچنین، کشور‌های آرژانتین و شیلی رسماً پیشنهاد دادند که برای کمک به نیرو‌های پلیس برزیل، نیرو‌های ویژه به این کشور اعزام کنند. پس از ساعت‌ها زدوخورد شدید نیرو‌های نظامی و معترضان، هم‌اکنون در تمام نقاط پایتخت، ایستگاه‌های ایست‌وبازرسی برپا شده است.

در اول ژانویه، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا به عنوان رئیس جمهور جدید برزیل سوگند یاد کرد و سومین دوره ریاست جمهوری غیرپیوسته خود را در رأس عالی‌ترین مقام اجرایی برزیل آغاز کرد. او در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در ۳۰ اکتبر پیروز شد و بولسونارو را با اختلاف کمی شکست داد. 

حمایت آمریکا و فرانسه از داسیلوا در شرایطی صورت می‌گیرد که طی ده‌های گذشته، واشنگتن و شرکای اروپایی اش رفتاری غیردوستانه با دولت‌های چپ گرای آمریکای لاتین داشته اند. اما به نظر می‌آید که در پی تحولات جهانی، این رویکرد تا حد زیادی تعدیل شده است تا آنجا که برخی منابع آگاه به رویترز گفته اند که به دلیل روابط خوب داسیلوا با «نیکلاس مادورو» رئیس جمهور ونزوئیلا، انتظار می‌رود که وی برای بهبود رابطه واشنگتن-کاراکاس میانجیگری کند.

ونزوئلا طی یک دهه گذشته، به واسطه برخورداری از حاکمیتی چپ گرا و ضد امپریالیستی، تحت تحریم‌های کمرشکن آمریکا قرار داشت. اما در پی جنگ اوکراین و نیاز آمریکا و اروپا به تنظیم بازار انرژی از راهی غیر از خرید نفت و گاز روسیه، از حجم فشار‌ها بر کاراکاس تا حدی کاسته شده است.

حسن خاکبازان