تابستان داغ امسال، شایعه یا پیش‌بینی؟/مدیر کل پیش‌بینی سازمان هواشناسی: صحبت از احتمالات است

الهه خانی،گروه اجتماعی خبرگزاری آنا:ساعت 11صبح را نشان می‌دهد و مثل هر روز ترافیک در پایتخت کلافه کننده است با این تفاوت که گرمای هوا آن هم درست در اردیبشهت ماه که هوایش به بهاری بودن معروف است این ترافیک را کلافه کننده‌تر هم می‌کند.

پشت همین ترافیک و سوار بر تاکسی پسر جوانی به درجه هوای مشخص شده در گوشی همراه‌اش که عدد 30 رانشان می ‌دهد،اشاره می‌کند و با گلایه از گرمای هوا می‌گوید: وقتی که حالا هوا تا این حد گرم است پس باید منتظر گرمای بیشتر و طاقت فرساتری در تابستان باشیم.

راننده هم با تصدیق صحبت‌های مسافر جوان از سختی کار در روزهای گرم تهران صحبت می‌کند. موج گرمایی که از هفته گذشته وارد پایتخت شده است و در ساعاتی از روز کلافه‌کننده می‌شود باعث شده تا مردم در کوچه و بازار تصور کنند تابستان گرم و سختی را پیش رو داشته باشند.

البته این ادعا تنها حدس وگمان مردم نیست و هفته گذشته سازمان هواشناسی کشور گرمای هوای 31 درجه در پایتخت را کم‌سابقه خواند.

گرمای کم سابقه در پایتخت

احد وظیفه، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه هفته گذشته ما شاهد یکی از کم‌سابقه‌ترین روزهای گرم در 50 سال گذشته بودیم، به خبرنگار آنا می‌گوید: هفتم اردبهشت ماه بیشینه هوا در پایتخت 31 درجه بود که این عدد بزرگی برای یک روز اردیبهشتی محسوب می‌شود. در وهله اول گمان کردیم این گرمای هوا در پایتخت بی‌سابقه است اما پس از بررسی‌های مجدد متوجه شدیم در برخی سال‌های گذشته نیز شاهد این اندازه گرما در بهار بوده‌ایم.

جهش دمای 5 درجه‌ای در زمستان

او با بیان اینکه ما در فوریه سال گذشته (اواسط بهمن تا اوایل اسفند) هم روزهای گرم در مقایسه با سال‌های پیش از آن داشته‌ایم، اضافه می‌کند: دمای پایتخت در یکی از روزها که گمان می‌کنم 24 فوریه (6اسفند) بود به 24 درجه سانتی‌گراد در فصل زمستان رسیده و می‌توان گفت این عدد هم برای یک زمستان سرد بی‌سابقه است. در جست‌وجوی سابقه بیشترین دما در این ماه در سال‌های گذشته متوجه شدیم بیشینه دما در پایتخت 19 درجه بوده است و ما در واقع در اسفند سال گذشته با یک جهش 5 درجه‌ای دما مواجه بوده‌ایم.

تغییرات آب‌و‌هوایی در بلندمدت

اما محسن ناصری،مدیر پروژه تغییرات آب‌و‌هوای سازمان محیط زیست کشور، این تغییرات آب و‌هوایی را ناشی از تغییرات و فرآیندهای بلندمدت می‌داند و می‌گوید: این موضوع شامل اتفاقات کوتاه مدت نمی‌شود چون آب و هوای یک اقلیم به طور حتم در دراز‌مدت تغییر می‌کند.

شیفت‌ هوا به یک ماه جلوتر

او با اینکه روی علل وقوع این اتفاقات تا به امروز تحقیقی انجام نشده است، می‌گوید: یکی دیگر از اتفاقات عجیبی که در ایران در حال وقوع است شیفت پیدا کردن ماه‌های سال به یک ماه عقب‌تر است. به عنوان مثال آب و هوایی که ما در شهریور ماه شاهد هستیم قبلاً در مرداد ماه مشاهده می‌کردیم یا گرمایی که امروز در اردیبهشت ماه شاهد آن هستیم در واقع در سال‌های گذشته در خرداد شاهد آن بوده‌ایم.

پیش‌بینی‌های طولانی‌مدت در حد احتمالات

وظیفه معتقد است نمی‌توان در خصوص گرما و افزایش دمای بیش از حد در تابستان از حالا نظر قطعی داد و توضیح می‌دهد: پیش‌بینی‌های طولانی‌مدت دما بر حسب احتمالات است و نمی‌توان برای دمای هوا عدد دقیقی را تعیین کرد و تنها می‌توانیم پیش‌بینی کنیم دمای هوا در آینده بیشتر از حد نرمال است یا کمتر از آن حدی که باید باشد؛ چون تا تابستان مدت زمان قابل توجهی باقی‌مانده است نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی را انجام داد.

ناصری هم با تاکید بر اینکه یکی از دلایل تغییرات آب و هوایی اتفاقاتی است که به صورت ناگهانی به وقوع می‌پیوندد، در خصوص این افزایش دما در فصل بهار می‌افزاید: این اتفاقات خارج از عرف معمول آب و هوا هستند بنابراین می‌توان گفت افزایش دمای بی‌سابقه‌ای که اتفاق افتاده متأثر از اتفاقات غیر معمول آب و هوایی است.

وظیفه با بیان اینکه برای دمای هوا در ادامه فصل بهار شرایط نرمالی پیش‌بینی شده است، اضافه می‌کند: دماهای رخ‌داده در حد نرمال پیش‌بینی شده است و اینکه بخواهیم با افزایش چند درجه‌ای دما در یک روز برای یک مدت طولانی پیش‌بینی انجام دهیم، درست نیست و نمی‌توانیم قطعی بگوییم امسال تابستان گرمی را در پیش داریم.

زمین گرم می‌شود

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی با بیان اینکه در خصوص افزایش دما با علائم جهانی مواجه هستیم، اضافه می‌کند: ژانویه (دی) سال گذشته یکی از گرم‌ترین ژانویه‌های تاریخ زمین بود. بر حسب محاسبات انجام‌شده میانگین دمای هوا در فوریه 2015 با میانگین جهانی طی 30 سال گذشته حدود 0/8 درجه افزایش داشته است.

او با بیان اینکه سال 2015 یکی از گرم‌ترین سال‌های زمین به حساب می‌آید، می‌گوید: بر اساس میانگین ماهانه‌ای که هر ماه توسط سازمان جهانی هواشناسی اعلام می‌شود و مقایسه آن با میانگین‌ ماه‌های گذشته سال 2015 گرمترین سال زمین نام گرفت. البته بخشی از این گرما به پدیده النینو بازمی‌گشت زیرا این پدیده در سال 2015 فعال شده بود همچنین از نقش گازهای گلخانه‌ای در گرم شدن کره زمین نمی‌توان چشم‌پوشی کرد.

چرایی افزایش دما در جهان

به گفته وظیفه، گازهای گلخانه‌ای انرژی خورشیدی را که به تله می‌اندازند بیشتر از آن مقداری است که باید در زمین محبوس شود و این علتی برای گرم‌تر شدن کره زمین است.

مدیر تغییرات آب‌و ‌هوایی سازمان محیط زیست کشور هم در خصوص علت گرم شدن کره زمین با وظیفه هم عقیده است و می‌گوید: علت تغییرات آب و هوایی در دنیا همان علتی است که باعث شده آب و هوا در تمام جهان تغییر پیدا کند وجود بیش از اندازه گازهای گلخانه‌ای در جو عامل اصلی گرم شدن آب و هوا در دنیا است که ایران هم از این موضوع تأثیر می‌گیرد.

چالش گازهای گل‌خانه‌ای در دنیا

وظیفه با بیان اینکه گازهای گلخانه‌ای دنیا را به چالش انداخته است و در همین راستا کنفرانس کاپ 21 در فرانسه برگزار شد، تصریح می‌کند: ایران در این کنفرانس متعهد شد بین 4 تا 12 درصد از میزان گازهای گلخانه‌ای را در مدت زمانی معین تا سال 2020 کاهش دهد.

ناصری معتقد است تغییرات آب‌و‌هوایی ناشی از گازهای گل‌خانه‌ای در دنیا متفاوت است و تصریح می‌کند: در برخی از کشورها این تغییرات آب و هوایی به صورت بارش باران بروز می‌کند و در بعضی از مناطق که شامل حداکثر می‌شود تغییرات آب و هوایی باعث گرمتر شدن کشورها شده است.

گرم تر شدن هوا تنها مختص ایران نیست و آب شدن یخ‌های قطبی و افزایش دو درجه‌ای گرما در جهان گواه این ادعا است که اگر در کاهش گازهای گل‌خانه‌ای تلاشی نکنیم روزی فرا می‌رسد که زندگی روی کره زمین غیر ممکن خواهد شد.