دلیل ضعف سریال‌های تلویزیونی چیست؟

محمدهادی قمیشی در گفت‌و‌گو با خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری آنا درباره دلایل ضعف کیفی مجموعه‌های تلویزیونی در سال‌های اخیر اظهار داشت: بخشی از این ضعف به ساختار کلی تلویزیون باز می‌گردد. اغلب شبکه‌های تلویزیونی دنیا تمرکز و انرژی خود را از تولید به پخش منتقل کرده‌اند. یعنی کار تولید را شرکت‌ها و افرادی خارج از آن شبکه انجام می‌دهند. بنابراین یک مجموعه کوچک دارند که نیاز به کارمندان چندانی ندارد. این در حالی است که در صداوسیمای ما تعداد کارمندان بخش اداری از بسیاری از سازمان‌ها هم بیشتر است.

این بازیگر و کارگردان پیشکسوت اظهار کرد: باید مجموعه‌های خارج از صداوسیما باشند که بتوانند هماهنگ با شرایط و ضوابط صداوسیما برنامه‌های تلویزیونی تولید کرده و به تلویزیون بفروشند. الان وقتی به تلویزیون می‌روید و طرح ارائه می‌دهید همان ابتدای کار می‌گویند که حامی مالی داشته باش؛ بنابراین آن طراح یا تهیه‌کننده نمی‌تواند انرژی خودش را برای چنین مسائلی صرف کند. ضمن این که به هرحال حضور آن حامی مالی روی کیفیت کار تأثیر می‌گذارد.

** تأمین مالی تولیدات؛ مهم‌ترین مشکل صدا وسیما

بازیگر سریال «میعاد در سپیده‌ دم» افزود: تأمین مالی تولیدات تلویزیونی دغدغه اصلی صداوسیما است، چون از یک سو چارچوب‌هایی تعریف شده است که نباید از آن خارج شد و تحت تأثیر حمایت‌های بیرونی قرارگرفت و هم از نظر بودجه در مضیقه هستند. بنابراین سعی می‌کنند از هزینه عوامل فنی و بازیگران کم کنند که آن هم آفت‌های خود را دارد. اینجاست که موضوعاتی مثل مافیای بازیگری و نفوذ آن بر سریال‌سازی پیش می‌آید. بنابراین در ابتدا باید این معضلات ساختاری حل شود و بعد سراغ مسائل محتوایی برویم.

قمیشی گفت: از سوی دیگر برخلاف دو یا سه دهه پیش، تلویزیون از بابت حضور فیلمنامه‌نویسان کاربلد هم دچار ضعف است. ما برای پرورش استعدادهای حوزه فیلمنامه‌نویسی چه کرده‌ایم؟ چقدر از دانش‌آموختگان دانشگاه در رشته ادبیات نمایشی و کارگردانی استفاده می‌کنیم؟

وی عنوان کرد: زیربنای تولیدات مستمر و قوی، آموزش است و وقتی شما آموزش نیروها را جدی بگیرید نتیجه خواهید گرفت. متاسفانه بخش عمده‌ای از دانشجویان ما در رشته‌های مختلف هنری بدون داشتن هدف و انگیزه و صرفاً برای گرفتن مدرک پا به دانشگاه گذاشته‌اند. عایدی تولیدات تلویزیون از خروجی دانشگاه چیست؟ من خودم در دانشگاه صداوسیما تدریس می‌کنم. وقتی در پایان ترم از آنها می‌خواهیم که یک فیلم کوتاه پنج دقیقه‌ای را آماده کنند می‌گویند به ما فشار می‌آورید!

بازیگر سریال «پس از باران» افزود: من و بسیاری از هم نسلان من در دوران جوانی خودمان با سختی فراوان و بدون این که درآمدهای آنچنانی یا شهرت مدنظرمان باشد کار می‌کردیم، اما اکنون آن انگیزه‌ها کمتر در بین هنرجویان جوان دیده می‌شود.

** شناخت قواعد صنعت سینما و تلویزیون

قمیشی اظهار کرد: سینما و تلویزیون یک صنعت است و تا زمانی که ما قواعد تجاری این صنعت را نشناسیم همین وضعیت آشفته پابرجا خواهد بود. ما باید برنامه‌ریزی را در تولید جدی بگیریم. خیلی بد است که وقتی به شما کاری پیشنهاد می‌شود و می‌پرسید که فیلمبرداری نقش من چند جلسه طول می‌کشد جواب درستی نمی‌دهند؛ چون برنامه‌ای برای آن ندارند.

بازیگر سریال‌های «جیران» و «زخم کاری» افزود: من در سال ۱۳۷۴ یک سریال عروسکی برای موسسه صبا به نام «شمشاد شجاع» ساختم که از برنامه کودک پخش شد. چون خودم تهیه‌کننده بودم، قبل از این که تولید را شروع کنیم، برنامه‌ریزی دقیقی داشتم، استوری‌برد انجام دادم و دکوپاژ کردم، وقتی طرح را به سازمان بردم ۵ تا زونکن را روی میزگذاشتم  که در آن‌ها ریز‌به‌ریز جریان تولید مشخص بود. از من پرسیدند تصویربرداری چقدر طول می‌کشد؟ گفتم سه ماه.

 وی گفت: جالب است با آن همه دکور سنگین و تعدد شخصیت‌ها و داستان‌های متنوع، تولید ما سه روز هم زودتر از این موعد به پایان رسید چون من قدر زمان و بودجه را می‌دانستم و می‌خواستم کار با بهترین کیفیت و کمترین هزینه جمع شود، اما الان کارگردان‌هایی داریم که برای همان روز فیلمبرداری هم برنامه‌ای ندارند و می‌گویند ببینیم شرایط لوکیشن چگونه است و در آنجا تصمیم می‌گیریم.

قمیشی عنوان کرد: باید در جریان تولید سریال‌های تلویزیونی، برنامه‌ریزی را جدی بگیریم. من به عنوان طراح صحنه با کارگردان‌های مطرحی درسینما و تلویزیون کار کرده‌ام. با اکثر آنها هم تجارب خوبی داشته‌ام اما برخی از آنها با قواعدکار بیگانه هستند. مثلاً به کارگردانی می‌گویم من خودم استوری‌برد طراحی می‌کنم فقط شما دکوپاژ بکن و کلیات هر سکانس را بگو تا بدانیم چه آکسسواری لازم داریم و طراحی صحنه باید چگونه باشد. حتی در همین حد هم زیر بار نمی‌روند! یعنی از جزئیات کار هیچ اطلاعاتی ارائه نمی‌دهند چون خودشان هم نمی‌دانند که چه کار می‌خواهند بکنند. اینهاست که به جریان تولید ضرر می‌زند و باعث می‌شود کیفیت کارهای تلویزیونی ما پایین بیاید.