در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
آنا گزارش می‌دهد؛
اختصاص ۵ درصد بودجه برای انجام امور فرهنگی در دانشگاه‌ها؛ گامی رو به جلو اما ناکافی!
در آستانه تصویب لایحه بودجه و با توجه به اختصاص ۵ درصد بودجه دانشگاه‌ها به امور فرهنگی، این موضوع گامی رو به جلو در وزارت علوم در توجه به سرمایه گذاری فرهنگی، محسوب می‌شود اما برای شکوفایی و خلاقیت فرهنگی، ناکافی است.
گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، در ابتدای سالی که ماه‌های پایانی خود را می‌گذراند، با ابلاغ دستوری از سوی محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم دولت سیزدهم مقرر شد، ۳ درصد از کل بودجه سالیانه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در ردیف جداگانه به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی اختصاص یابد و تا پایان سال اجرایی شود که به دلایل متعددی اجرا نشد تا جایی که دیوان محاسبات کشور در نامه‌ای خواستار دریافت گزارش هزینه کرد آن از سوی دانشگاه‌ها شد.
رشید جعفر پور، قائم‌مقام معاون فرهنگی وزیر علوم در زمان ابلاغ این دستور با اذعان بر اینکه دانشگاه، محل زیست اجتماعی و فرهنگی است و باید در آن به تقویت ارکان فرهنگی دانشگاه توجه ویژه داشت، خاطرنشان می‌کند: «دانشگاهیان با توجه به‌فرمان سال و منویات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) نسبت به جایگاه فناوری و کارآفرینی و ارتباط آن با حوزه فرهنگ اهتمام ویژه‌ای داشته باشند.»
کمتر از دو هفته از تقدیم لایحه بودجه کل کشور برای سال ۱۴۰۲ از سوی دولت به مجلس می‌گذرد. علی خطیبی، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم در رابطه با بودجه این وزارتخانه در لایحه بودجه می‌گوید: «مجموع بودجه این وزارتخانه شامل بودجه دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و آموزشی در لایحه بودجه سال آینده بیش از ۵۲ هزار میلیارد تومان (همت) است که در حدود ۳۳ درصد رشد داشته است.» سؤال اینجاست که این افزایش قابل‌ملاحظه تا چه میزان به انجام کار فرهنگی در دانشگاه‌ها کمک می‌کند.
**مقام معظم رهبری: کار فرهنگی دانشگاه باید افرادی مؤمن و متخلّق انقلابی تربیت کند
مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از اساتید دانشگاه‌ها در ۲۹ خرداد ۱۳۹۵ بر اصل بودن کار فرهنگ در دانشگاه‌ها تأکید کردند و می‌فرمایند: «کار فرهنگی در دانشگاه، اصل است؛ یک کار فوق‌برنامه، یک کار حاشیه‌ای نیست؛ به کار فرهنگی اهمیت باید داده بشود. کار فرهنگی یعنی کاری که ذهن‌ها را با فرهنگ انقلاب و فرهنگ اسلام آشنا کند؛ این کار فرهنگی است.»
همچنین رهبر معظم انقلاب اسلامی با بیان اینکه باید کار فرهنگی دانشگاه این‌جوری باشد که افرادی تربیت کند مؤمن، متخلّق -بااخلاق خوب- انقلابی؛ اذعان می‌کنند: «کار فرهنگیِ درست آن چیزی است که جوان ما را انقلابی بار بیاورد. این کشور انقلاب کرده، به این انقلاب باید پابند بود؛ مبانی این انقلاب را بایستی جزو اصول زندگی خود قرار داد تا بتوانیم پیش برویم؛ معتقد به آرمان‌ها، دوستدار کشور -کشورش را واقعاً دوست داشته باشد- دوستدار نظام، دارای بصیرت و عمق دینی و سیاسی.»
در کل کشور نیازمند به یک ریل‌گذاری جدید در حوزه فرهنگی هستیم
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه این جوان بایستی در نگاه دینی و نگاه سیاسی عمق داشته باشد تا به هر شبههٔ کوچکی پایش نلغزد، یا اشتباه نکند در زمینه‌های مسائل سیاسی، می‌فرمایند: «جوانی که تربیت می‌شود در کار فرهنگی، باید به معنای واقعی کلمه اعتقاد داشته باشد به استقلال کشورش؛ مؤمن به مبانی انقلاب و نظام، مؤمن به فرهنگ اسلامی، خوش‌بین، خوش روحیه. کار فرهنگی این است. خب، این کار آسانی نیست؛ خیلی کار سختی است. این برنامه‌ریزی می‌خواهد.»
همچنین رهبر معظم انقلاب در بیاناتشان در دیدار رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری با تأکید بر اینکه در کار فرهنگی باید به دنبال تولیدات باشیم، خاطرنشان می‌کنند: «کار فرهنگی دانشگاه باید این‌جوری باشد که افرادی مؤمن، متخلّق -بااخلاق خوب- انقلابی تربیت کند.»
**کلانتری: امیدواریم ۵ درصد از بودجه دانشگاه‌ها به حوزه فرهنگی اختصاص پیدا کند
وزیر علوم پیش‌ازاین در ابلاغیه‌ای از هیئت‌های امنای دانشگاه‌ها خواسته بود سه درصد از بودجه کل دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی اختصاص یابد، اما تصمیم‌گیری در مورد آن با هیئت‌امنای دانشگاه‌ها بود. هیئت‌امنا باید این بودجه را تصویب می‌کرد و در مرکز هیئت‌امنای وزارت علوم هم تایید می‌شد و بعد آن دانشگاه مکلف می‌شد این بودجه را تخصیص دهد.
بیشتر بخوانید:
- ضرورت استفاده از ظرفیت‌های دانشجویی برای حل مسائل حوزه فرهنگی کشور
- وزارت علوم از دانشگاه‌ها درباره هزینه کرد بودجه فرهنگی گزارش خواست
- پیگیری وزیر علوم برای افزایش بودجه فرهنگی دانشگاه‌ها به ۵ درصد
عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با اشاره به وجود مشکل در این میان می‌گوید: «امکان انحراف از این سه درصد بود؛ زیرا هیئت‌امنای هر دانشگاه امکان انحراف از ردیف هزینه کرد بودجه را دارد و امکان انحراف به شکل طبیعی وجود داشت، قانون هم این اجازه را به آن‌ها داده است. در کنار اینکه دانشجویان نیز از روسای دانشگاه‌ها در رابطه با بی‌توجهی به تخصیص ۳ درصد بودجه فرهنگی گلایه دارند.»
تمام فعل‌وانفعالات موجود در دانشگاه، فرهنگ است
وی در سفر اخیر خود به قم و در جمع بیش از ۶۰ نفر از نمایندگان تشکل‌ها و مجموعه‌های دانشجویی این استان با اشاره به اینکه وضعیت نامناسب تخصیص بودجه در بخش فرهنگی، پیامد‌های خود را نشان داد، خاطرنشان می‌کند: «با پیگیری‌هایی که از جانب وزیر علوم صورت گرفته، امیدواریم در لایحه بودجه سال آینده ۵ درصد از بودجه دانشگاه‌ها به حوزه فرهنگی اختصاص پیدا کند.»
وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در اعتماد به دانشجویان به‌عنوان یکی از نکات اصلی بیانیه گام دوم انقلاب، می‌گوید: «دانشجویان تعیین‌کننده آینده کشور هستند و باید برنامه‌های فرهنگی با محوریت خود دانشجویان باشد و لازم است تشکل‌های دانشجویی در همه زمینه‌های اقتصادی فرهنگی اجتماعی ورود داشته باشند.»
به باور کلانتری؛ در کل کشور نیازمند به یک ریل‌گذاری جدید در حوزه فرهنگی هستیم و همین‌طور که مقام معظم رهبری، تحول انقلابی ساختار فرهنگی کشور را خواستار شده است دولت نیز موظف است تحولات فرهنگی را با جدیت دنبال کند.
**روسا و معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها از کفاف ندادن بودجه برای انجام کار فرهنگی می‌گویند
همان‌طور که اشاره شد درحالی‌که با آغاز به کار دولت سیزدهم مقرر شد که ۳ درصد از بودجه دانشگاه‌ها به مباحث فرهنگی اختصاص یابد، این امر تاکنون به دلیل نبود بودجه یا پیچ‌وخم‌های اداری، محقق نشده است که اخیراً دیوان محاسبات در نامه‌ای خواستار دریافت گزارش هزینه کرد آن از سوی دانشگاه‌ها شد.
منصور انبیا، رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران با بیان اینکه مشکل از آنجایی آغاز شد که پس از ابلاغ بودجه عمومی دانشگاه نامه‌ای برای اختصاص ۳ درصد از آن به بودجه فرهنگی به روسای دانشگاه‌ها ارسال شد، به خبرنگار آنا می‌گوید: «درحالی‌که بالغ‌بر ۹۴ درصد از بودجه، صرف دستمزد می‌شود، چگونه می‌توان به مسائل فرهنگی پرداخت؟ چگونه نیمی از این ۶ درصد صرف مسائل فرهنگی شود؟»
بیشتر بخوانید:
کار فرهنگی در دانشگاه، اصل است؛ یک کار فوق‌برنامه، یک کار حاشیه‌ای نیست
وی در ادامه می‌افزاید: «به‌عنوان شخصی که سال‌ها متولی حوزه فرهنگ بودم. هر جا که لازم باشد فرهنگ دغدغه اول من است و برای آن از جان مایه می‌گذارم. اما سؤال این است که از کجا و کدام منبع باید این مبلغ برای کار فرهنگی تأمین شود؟ کار‌های فرهنگی بسیار هزینه‌بر است به‌شخصه در این عرصه کارکرده‌ام درحالی‌که معتقدم باید انجام شود، اما منابعی برای تأمین هزینه‌های آن وجود ندارد و یا بسیار محدود است. هرچند که هر دانشگاهی باید برای تحقق آن تلاش کند، اما اگر بخواهیم این امر را محقق کنیم باید از انجام بسیاری از فعالیت‌های ضروری جلوگیری شود.»
از ابتدای سال جاری مقرر شد سه درصد از کل بودجه سالیانه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در بودجه و اصلاحیه بودجه تفصیلی، در ردیف جداگانه و مشخص به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی تخصیص یابد. هادی بهرامی احسان، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران در این رابطه به خبرنگار آنا می‌گوید: «در بحث بودجه پیچ‌وخم‌های اداری بسیاری وجود دارد و همه‌چیز به عزم آدم‌ها موکول نمی‌شود، یک بخش مهم مربوط به بروکراسی اداری است و چاره‌ای نیز وجود ندارد.»
احمد ضابط، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد در رابطه با اختصاص ۳ درصد بودجه فرهنگی با اشاره به اینکه فرهنگ را جدا از آموزش و پژوهش نمی‌داند، به خبرنگار آنا می‌گوید: «آموزش و پژوهش بخشی از حوزه فرهنگ است. اصلاً منظور از اینکه بخواهیم ۳ درصد را به بحث فرهنگی اختصاص دهیم، چیست؟ آیا خرید لوازم فرهنگی یا برگزاری یکسری برنامه‌های فرهنگی در کنار زندگی عادی دانشگاهی است؟ اگر فقط این باشد، درست نیست.»
جوان بایستی در نگاه دینی و نگاه سیاسی عمق داشته باشد تا به هر شبههٔ کوچکی پایش نلغزد
وی در توضیح این امر با بیان اینکه فرهنگ ما در سر کلاس شکل می‌گیرد، می‌افزاید: «فرهنگ دانشگاهی در حین آموزش و پژوهش شکل می‌گیرد. تمام فعل‌وانفعالات موجود در دانشگاه، فرهنگ است. در حال حاضر نیز بیش از ۳ درصد برای فرهنگ هزینه می‌شود و ۱۰ درصد از وقت اساتید صرف کار فرهنگی و تعامل با دانشجو می‌شود، بدیهی است این میزان از بودجه دانشگاه هزینه می‌شود.»
ضابط با بیان اینکه کارمند و باقی عوامل حوزه دانشجویی و فرهنگی نیز به همین ترتیب، عمل فرهنگی انجام می‌دهند و این میزان از سه درصد بیشتر است، ادامه می‌دهد: «در حال حاضر انتظار از دانشگاه‌ها این است که ۳ درصد از غیر بودجه را به بحث فرهنگی اختصاص دهند، اما زمانی که کل هزینه‌های دیگر باقی‌مانده، این اندازه واقعی و شدنی نیست.»
مهدی واحدی، معاون فرهنگی اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی نیز درباره وضعیت اختصاص ۳ درصد بودجه فرهنگی به خبرنگار آنا می گوید: «هیچگونه مقاومتی از سوی معاونت مالی و اداری دانشگاه درباره تخصیص مبلغ برای برنامه‌های فرهنگی وجود ندارد، وزیرعلوم نیز چندین بار اختصاص آن را پیگیری کردند. اما مشکل جای دیگری است و بودجه عمومی و مصوب دانشگاه کفاف پرداختن به ضروریات مانند حقوق و دستمزد را نمی‌دهند بسیاری از دانشگاه‌ها حق التدریس اساتیدشان را چند ترم بدهکارند و برخی نیز گرنت‌های پژوهشی اساتیدشان را سال‌ها است که نداده اند.»
گفتنی است، هرچند ابلاغ وزیر علوم در اختصاص ۳ درصد بودجه به دانشگاه‌ها گره از انجام امور فرهنگی در دانشگاه‌ها باز نکرد که پای دیوان محاسبات نیز نسبت به گزارش عملکرد این بودجه را باز کرد و البته کلانتری، معاون وزیر علوم اخیراً تأکید می‌کند: «طی هماهنگی با معاون مالی و اداری وزارت علوم نامه‌نگاری با همه دانشگاه‌ها شده و آن‌ها مکلف شدند تا نیمه بهمن در این زمینه گزارشی به این وزارتخانه ارائه دهند.» امسال با تمام تبعات فرهنگی آن در دانشگاه‌ها گذشت، اما در رابطه با سالی که در پیش است، باید منتظر ماند که آیا اختصاص ۵ درصد از بودجه و الزام دانشگاه‌ها به اختصاص این بودجه به تولید فرهنگی و تربیت دانشجویان مؤمن و خلاق انقلابی می‌انجامد؟ هر چند که اختصاص این میزان بودجه، گامی روبه جلو محسوب می‌شود اما برای شکوفایی فرهنگی ناکافی است.
محمد اصولی هلان
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
