خداوند در قرآن ارتباط علم و دین را کاملا تبیین می‌کند

به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، نشست علمی- بين‌المللی قرآن کریم و علم با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، اساتید، اندیشمندان و محققان بین المللی شامگاه دوشنبه ۱۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ در کتابخانه مرحوم حبیبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات برگزاری شد.

در این نشست دکتر طهرانچی در زمینه «قرآن و علم» به صورت حضوری، عبدالکریم پاز از کشور آرژانتین در خصوص «مسیحیت و علم»، ابراهیم ساوادا از کشور ژاپن درباره «ادیان ژاپن و علم» و نیز حمید کثیری از کشور اتریش درخصوص «قرآن و علم» به صورت آنلاین به ارائه سخنرانی پرداختند.

دکتر طهرانچی با اشاره به اینکه سوالی که پیش روی ما قرار دارد این است که در مکتب فکری ما، منِ مسلمان مومن با منِ عالِم در هر رشته‌ای با هم  در تعارض یا در گفتگو است، خاطرنشان کرد: این سوال اصلی است و در این باره باید به قرآن مراجعه کنیم.

وی افزود: در این کتاب آسمانی همه الگوهای زندگی ما برای اینکه به هدایت برسیم، وجود دارد. ما باید به سمت قرآن برویم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: خداوند در قرآن بین آگاهی عمومی و علم روشمند تفاوت قائل شده است.

دکتر طهرانچی با بیان اينکه خداوند خالق و رب العالمین است، گفت: در غرب به خدای خالق تقریبا پرداخته شده است اما کسی به خدای رب العالمین نپرداخته است. علم موجود، انسان و طبیعت در آنجا ارتباطی با خداوند رب العالمین ندارد‌.

وی افزود: وقتی سخن از علم است نباید ساده انگاری شود. علم چیستی، چرایی و چگونگی دارد. در چیستی ساحت‌ها و مولفه‌ها، در چرایی، نظریه و در چگونگی با سیاست‌گذاری مواجه‌ایم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: آنچه که خداوند از علم می‌فرماید یک سِیر دارد. فراگیری، درک مسئله و مشاهده، طراحی و هدفمندی در این سیر هستند. خداوند می‌فرماید اگر علم نداری سخن نگو. روشمندی و سیر را خدا به طور کل قبول دارد. 

وی افزود: اما سؤال این است که علمی که در حال شکل گرفتن است، چگونه است، این نسبت به آیات الهی است.  اینکه می‌گوییم علم تلاش روشمند و آگاهانه به منظور شناخت و تبیین است.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه قلمرو و تبیین معلوم است، گفت: علم به خداوند در بشر می‌تواند از طریق فراگیری، ایده پردازی و مشاهده باشد اینکه از دیدن نظم جهان به حضرت باری تعالی ایمان بیاورد. در دنیایی که زندگی می‌کنیم، علوم مادی فراگیری و نظریه پردازی و مشاهده دارد ولی ارتباط با خداوند ندارد. در حالی که پیامبران آمده اند تا در میان مردم تذکری بر آیات الهی داشته باشند.

وی افزود: تعلیم علم از حضرت آدم شروع شد‌. خداوند همه آنچه باید حضرت آدم و پیامبران می‌دانستند به آنها تعلیم داد. انسان‌ها می‌توانند تعلیم ببینند و بانی توحید شوند. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: قرآن، علم و دین است. روشمند است، آگاهانه است.فراگیری، جذب، مشاهده و در نظریه پردازی حاضر می‌شود.

وی افزود: در وهله نخست باید اینکه در قرآن اعتقادی بین ارتباط علم با دین وجود دارد، برویم. طبق آیات سوره بقره، قرآن، کتاب هدایت است. البته اگر ایمان نداشته باشید، قرآن نمی‌تواند کتاب هدایت باشد.

دکتر طهرانچی اظهار کرد: قرآن برای محسنین، مؤمنین و متقین است. غیر از اشخاصی که منحرف می‌شوند و علم به این کتاب آسمانی ندارند. مقدمه هدایت به وسیله قرآن، پذیرش آن است. مانند زمانی که به پزشک مراجعه می‌شود باید پزشک را بپذیرید تا نسخه اش را اجرا کنید. پس مقدمه اینکه قرآن کتاب هدایت است، ایمان و پذیرش آن است.

وی افزود: خداوند بر پیوند قرآن، ایمان و علم تاکید می‌کند.  حالا سوال این است که آیا علم و ایمان مکمل هم هستند؟ شهید مطهری می‌گوید که مکمل هم هستند. بعضی می‌گویند بین علم و ایمان تعارض وجود دارد و بعضی معتقدند نسبت به هم استقلال دارند و می‌گویند یک منِ ایمانی داریم و یک منِ علمی. اما قرآن نگاهش این نیست.

دکتر طهرانچی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: خداوند هم خبیر است یعنی آگاهی خبری دارد و هم علیم است یعنی آگاهی علمی دارد. خداوند بین این دو آگاهی تفاوت قائل شده است.

وی با تاکید بر لزوم تفکر، خاطر نشان کرد: تفکر در روش علم نیست تفکر جایی است که بین دنیای مادی و خداوند رب العالمین ارتباط برقرار می‌کند. شما در زمان دانشجویی، فراگیر هستید و زمانی که دانشمند شوید به نظریه پردازی رسيده اید. در اینجا تفکر زاییده ایمان و یقین است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه جدل باعث می‌شود قوه شناخت و قوه عاقله را محدود می‌کند و تحلیل می‌برد، گفت: دانشمندان باید از جدل در آیات الهی بپرهیزند.

بیشتر بخوانید: 

• دانشگاه آزاد محیطی برای پشتیبانی از تحول علوم انسانی است
• ایران اسلامی با رهبری خردمندانه مقام معظم رهبری حرکت تمدن‌سازی را تثبیت کرد
• شورای فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی باید در نقش قرارگاه فرهنگی ظاهر شود
• پرداختن به «علوم» و «حکمت اسلامی» می‌تواند منجر به پایه‌گذاری تمدن نوین اسلامی شود

وی افزود: بسیاری از انسان‌ها در طول تاریخ، حکمرانی اند و تمدن بر پایه علم راه انداخته اند. ولی این عملشان دستگیرشان نشد. به چه دلیل؟ در سوره روم اشاره می‌شود که روم چه بود تمدن در کنار اسلام. خداوند می فرماید تمدن ها در کنار شما می‌آیند و می روند. رومی ها چه خصلتی دارند؟ علم دارند ولی قلمرو علمشان گسترده و عمیق نیست. 

دکتر طهرانچی اظهار کرد: پس علم یک طیفش ظاهر فی حیات الدنیا و یک طیفش رب العالمین است. 

وی ادامه داد: بعضی ها به علمی که می‌سازند، هویت می‌دهند. از نظر آنها علم دو حیطه دارد. هوای نفس و ظن. علمشان کامل نیست. شخصی که آنطرف بایستد علم و ایمان دارد، شخصی که این طرف ایستاد ظن و هوای نفس. اگر خداوند با منطق این گروه می‌خواست خلقت را بیاراید، خلقت به هم می‌ریخت‌‌.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در این حیطه حاکمیت پول و قدرت حاکم است. پررنگ در جهت دهی به علم است. علم برای علم نیست و ارزش نیست. 

وی در رابطه با بحث قرآن نسبت به علم و ایمان، گفت: خداوند در سوره‌های روم و جاثیه پیام علم و دین را کامل مطرح می‌کند.

دکتر طهرانچی در پایان خاطرنشان کرد: علم در قرآن، علم با خبیر و علیم متفاوت است. در علم روشمندی است، علم یک بازه است. یک سر طیف علم ظاهر فی الدنیا است و سر دیگر آن خالق عالَم رب العالمین است. با تفکر می‌توانیم این را داشته باشیم.

**پاز: در مسیحیت بین علم و دین تعارض وجود دارد

عبدالکریم پاز، امام جمعه شیعیان آرژانتین نیز که از طریق ویدئو کنفرانس در این نشست شرکت داشت، با اشاره به اینکه علم را خدا به انسان ها می دهد، خاطرنشان کرد: علم و عالم، صفت ذات مقدس خدا است.

وی افزود: شناخت از علم، معرفت شناسی است. در تعریف علم و شناخت علم باید گفت با علم به شناخت اشیا می رسید. علم، نوعی هدایت از جانب خداوند است. علم، انسان را منبع وصل می کند و یک حرکت خدادادی است.

این محقق گفت: در مسیحیت بین علم و دین تعارض وجود دارد. بنا به اعتقاد مسیحیان خدا حلول می کند در مسیح که این مفهوم ضد علم است.

**ساوادا: ادیان ژاپن تمایلی برای فهم خدای واحد ندارند

ابراهیم ساوادا، مترجم قرآن و محقق از کشور ژاپن نیز در این نشست که به صورت ویدئو کنفرانس حضور داشت، خاطر نشان کرد: اطلاق علم در فارسی و عربی با مفهوم آن در ژاپن متفاوت است.

وی افزود: علم در اسلام حقیقت است. ولی در ژاپن چیز دیگری است. دین در ژاپن به معنی مسیحیت است‌. علم در ژاپن به معنای علوم تجربی است.

این محقق گفت: در ادیان ژاپن تمایل در فهم خدای واحد ندارند و می‌خواهند هر چه که خودشان می‌خواهند، باور داشته باشند.

وی در پایان افزود: در ۳۵ ساله گذشته تحقیق کردم ۹۹ درصد از مسیحیت به عنوان دینی خشک یاد می‌کنند و فقط یک درصد دین را پذیرفته اند.

**کثیری: قرآن عین علم است و علم الیقین است

حمید کثیری، اندیشمند و محقق از کشور اتریش نیز در ادامه خاطرنشان کرد: قرآن تنها کتابی است که صد در صد سالم مانده است.

وی در رابطه با اینکه مراد از علم چیست، گفت: اینکه مراد از علم، علم قدیم است یا جدید و اینکه در علم به دنبال چه چیزی هستند، مشخص نیست اینکه به دنبال اطلاعات، دانش یا معرفت هستند.

این محقق ادامه داد:اطلاعات سریع از ذهن پاک می‌شود. معرفت اما تجلی علم برای انسان است. حق نهایت حرکت معرفتی هر وجود یا موجودی است. 

کثیری با اشاره به اینکه می‌خواهیم به لقا الله برسیم، گفت: یکی از معرفت‌هایی که قرآن از ما می‌خواهد لقا الله است. از دیدگاه بعضی ها، قرائت قرآن، زیست با قرآن و نگاه به این کتاب آسمانی، لقا الله است.

وی افزود: معرفت می‌تواهد ما را به حقیقت برساند. قرآن می‌خواهد ما را به معرفت برساند. یعنی ما را به جایی برساند که دیگر کتاب‌های وحیانی می‌رساند. یعنی بالاترین قله‌های عرفانی.

این محقق اظهار کرد: به گونه ای باید از خداوند اطاعت کرد که انگار ادامه را می بینیم. که معرفت یقینی ما را به این مرحله می رساند. قرآن می‌خواهد ما را به یقین برساند. 

کثیری در پایان خاطر نشان کرد: قرآن عین علم است و علم الیقین است.