تحولی در بحران اوکراین رُخ ندهد، غرب به «برجام» باز نمی‌گردد

کامران کرمی کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفتگو با خبرنگار جهان خبرگزاری آنا، در خصوص اظهارات اخیر وزرای امور خارجه ایران و قطر مبنی بر ارسال پیامی از سوی آمریکا برای ایران و اینکه آیا این پیام‌ها می‌تواند نشانه مثبتی برای از سرگیری مذاکرات وین باشد،گفت: قطر با توجه به نقشی که از اواسط سال گذشته میلادی برای میانجی‌گری در روابط ایران و غرب با میزبانی از مذاکرات احیای برجام ایفا کرد، جایگاه ویژه‌ای در بحث میانجیگری پیدا کرد که هم تامین کننده منافع این امیرنشین بود و هم تامین کننده منافع سایر بازیگرانی که مواجه با بن بست مذاکرات برجام بودند.

وی افزود: علیرغم ایفای این نقش از سوی دوحه، اما ظهور متغیر‌های جدید از اواخر شهریور ماه در روابط ایران و پایتخت‌های غربی تا حدی موضوع میانجیگری قطر را تحت شعاع قرار داد و در شرایط کنونی هم فراتر از ظرفیت‌های دوحه و برای به نتیجه رساندن توافق هسته‌ای است.

کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اگرچه اظهارات اخیر وزیر خارجه قطر در تهران نقطه عطفی در فضای بسته و به تعبیری بُن بست مذاکرات به شمار می‌رود، اما تا زمانی که تحولی در روابط ایران و کشور‌های اروپایی در موضوع اوکراین پیش نیاید، بعید به نظر می‌رسد کشور‌های غربی بخواهند مذاکرات احیای برجام را به نتیجه برسانند.

کرمی افزود: اگر چه آن‌ها مدعی هستند که تحولات برجام، موضوعی متفاوت از تحولات مربوط به موضوعات حقوق بشر، مسئله اعتراضات در ایران و بحران اوکراین است، اما با توجه به همپوشانی که این موضوعات نسبت به یکدیگر دارند، پتانسیل این وجود دارد که بحران آن‌ها به موضوعات دیگر سرایت کند.

وی بیان کرد: بحران اوکراین در موضع گیری وزیر امور خارجه قطر در نشست خبری اخیرش در تهران نیز نشان داد که این موضوع اهمیت دارد و البته ایران هم اظهار آمادگی کرد که در این فضا با اوکراینی‌ها صحبت کند، بنابراین اوکراین متغیر بسیار مهمی در نگرش غربی‌ها بویژه اروپایی‌ها به شمار می‌رود.

کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: بحث برجام کاملاً به سایر موضوعات گره خورده و از این لحاظ فراتر از توان قطر است که بخواهد مذاکرات را به یک جمع‌بندی برساند اگرچه این تلاش‌ها می‌تواند یک روزنه امیدی برای احیای مذاکرات باشد.

کرمی در مورد ناامیدی طرف مقابل از اقدامات اخیرشان برای ایجاد ناامنی و آشوب در ایران نیز، گفت: با توجه به مدیریتی که ایران نسبت به مسئله اعتراضات در کشور داشت تا حدی آن جوی که در پایتخت‌های اروپایی و آمریکا شکل گرفته بود که بتوانند از این مسئله برای فشار بر ایران استفاده کنند، فرو نشسته و به نظر می‌رسد که با نا امیدی بیشتری که از این مسئله پیدا کرده‌اند، نسبت به احیای برجام متمایل‌تر شده‌اند. 

وی تاکید کرد: فارغ از مسئله اعتراضات به نظر می‌رسد آنچه که در شرایط کنونی برای اروپایی‌ها خیلی مهمتر است، بحران اوکراین است و به خاطر این مسئله است که سایر موضوعات، خود را نمایان می‌سازد و آن‌ها تلاش می‌کنند از سایر موضوعات چه بحث حقوق بشری و چه بحث مذاکرات برجام برای فشار بر ایران استفاده کنند.

کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان گفت: بنابراین تا زمانی که تحولی در مسئله بحران اوکراین پیش نیاید بعید است که حداقل اروپایی‌ها در این مقطع نسبت به بازگشت به مذاکرات برجام اقدام کنند، اقدامی که می‌تواند منجر به احیای مذاکرات و در نهایت توافق احتمالی بر سر مذاکرات احیای برجام باشد.