ضرورت استفاده قاطعانه از نتایج علوم انسانی برای حل مشکلات جامعه

ابراهیم صالحی عمران، رئیس انجمن آموزش عالی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا درباره وضعیت علوم انسانی در جامعه گفت: موضوع محوری علوم انسانی خود انسان است که منشا علوم انسانی شامل رفتار و اقتصاد، جامعه شناسی، علوم سیاسی، مدیریت، حقوق و ... است. 

وی افزود: سعی شده تا رشته‌هایی در سطح متوسطه و آموزش عمومی، آموزش پایه و آموزش عالی تحت عنوان علوم انسانی قرار بگیرند. رویکرد علوم انسانی روش علمی است، یعنی موضوع انسان است و به واسطه روش علمی تحقیقات صورت می‌گیرد. 

صالحی عمران تصریح کرد: روش تحقیقی و روش علمی در علوم انسانی انجام شده و علوم طبیعی و علوم مادی هم بر مبنای روش یابی رشد یافته اند و از آنجایی که محور موضوعات کمی و عینی و داده‌ها مادی تحت عنوان قوانین علمی بودند پیشرفت کرده اند، اما از آنجایی که علوم انسانی به ساختار‌های سیاسی، مذهبی و دینی در بسیاری از حوزه‌ها ربط پیدا می‌کند، اما از روش علمی در این حوزه با رغبت استفاده نشده است. 

رئیس انجمن آموزش عالی ایران ادامه داد: خروجی علوم انسانی همانند علوم تجربی در جامعه ایران ساختار علمی خود را دارد، رویکرد علمی و یافته‌های آن مبتنی بر داده‌های پژوهشی و خروجی‌ها در حل و فصل مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بکار گرفته شده است. 

** در استفاده از علوم انسانی برای حل و فصل مسائل جامعه تردید داریم 

صالحی عمران گفت: اشکالاتی در روش شناسی و علوم انسانی وجود دارد که سعی نکرده ایم داده‌ها را ساختارمند بازتاب دهیم و در بخشی از علوم انسانی که روش علمی خروجی‌های مناسب داشته است مقداری با تردید نگاه می‌شود، یعنی در استفاده از علوم انسانی برای حل و فصل مسائل جامعه قاطعانه برخورد نمی‌کنیم و ناکارآمد هستیم. 

** نیازمند تجربیات بومی داده‌های علوم انسانی در ایران هستیم

رئیس انجمن آموزش عالی ایران تاکید کرد: گاهی اوقات به یافته‌های علوم انسانی و نظریه‌های سایر کشور‌ها متکی شده ایم و این موضوع بدین معنا نیست که آن‌ها را رد کنیم، بلکه آن‌ها هم مبتنی بر روش شناسی هستند منتهی داده‌های چنین علومی در کشور‌های خارجی صورت گرفته است و نیازمندیم که در کشور خودمان هم در زمینه داده‌های علوم انسانی تجربه بومی کسب کنیم. 

** به فارغ التحصیلان علوم انسانی برای رفع مسائل کشور میدان نداده ایم

صالحی عمران با بیان اینکه از تجربیات علوم انسانی دنیا باید استفاده کنیم، تاکید کرد: آموزش عالی و عرصه‌های دیگر کشور در سال‌های اخیر ارتباط تنگاتنگی با مرز‌های اقتصادی، اجتماعی و رشته‌های تحصیلی داشته است و مسئولیت مدیریت کشور بجای اینکه بر عهده علوم انسانی گذاشته شود بر عهده علوم مهندسی و پزشکان است، یعنی متخصصان این حوزه بیشتر بر امورات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران اشراف دارند و به فارغ التحصیلان علوم انسانی میدان نداده ایم تا تقش موثری در رفع مشکلات کشور ایفا کنند. 

رئیس انجمن آموزش عالی ایران افزود: اگر مسئولیت اداره جامعه بر عهده کارشناسان علوم انسانی قرار می‌گرفت شاید این حوزه جایگاه بهتری در میان خانواده‌ها پیدا می‌کرد و دانش آموزان مستعد جذب علوم انسانی می‌شدند و خروجی‌های بهتری تحت عنوان استادان دانشگاهی و پژوهشگران داشتیم. 

** علوم انسانی رگ و ریشه رفع مسائل جامعه است 

صالحی عمران در پایان گفت: از آنجایی که در حوزه پایه‌ای علوم انسانی در آموزش و پرورش ضعیف عمل کرده ایم؛ بنابراین آموزش عالی ایران در این زمینه خیلی قوی عمل نکرده است، تمام این عوامل سبب شده تا علوم انسانی در فرایند رشد خود قرار نگیرد، در صورتی که در عرصه‌های ملی، نظریه پردازی و مسائل کلان جامعه به آن احتیاج داریم و علوم انسانی رگ و ریشه جامعه است.