چرا بودجه علمی باید افزایش پیدا کند؟

گروه سیاست خبرگزاری آنا- لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ چهارشنبه هفتم دی ماه از سوی رئیس جمهور برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارائه شد. اما آنچه از بودجه سال ۱۴۰۲ نمایان است، توجه ویژه‌ای به حوزه علم و فناوری صورت نگرفته و این اقدام با واکنش بهارستانی‌ها هم روبه رو شده است.

رضا حاجی پور سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ضمن بیان این مطلب به خبرنگار آنا می‌گوید:  این موضوع مورد اعتراض ما نمایندگان نیز هست و کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری معتقد است که ریز بودجه هر حوزه ازجمله بودجه بخش پژوهش و حتی بودجه تخصیص داده‌شده به هر دانشگاه باید به تفکیک و جزبه‌جز مشخص شود.

وی با بیان اینکه ما منتقد بودجه پیشنهادی هستیم و انتظار داریم که با همکاری کمیسیون تلفیق، این روند اصلاح شود، تاکید کرد: البته تمام اعضای کمیسیون آموزش بخصوص آقایان وحیدی، شادمهر و حق‌وردی که عضو کمیسیون تلفیق نیز هستند، از بودجه آموزشی دفاع خواهند کرد.

*لایحه بودجه صدای حوزه فناوری را هم در آورد!

حتی کار به جایی رسید که لایحه بودجه سال آینده صدای حوزه فناوری را هم دارد؛  امید رضایی فر، مدیرکل سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و توسعه فناوری وزارت علوم ضمن انتقاد صریح از از وضعیت بودجه حوزه فناوری در لایحه ۱۴۰۲، گفت: در لایحه بودجه ۱۴۰۲ بودجه برخی پارک‌های علم و فناوری نسبت به سال گذشته کاهش یافته است که این امر در جهت توسعه فناوری نیست.  

وی می‌گوید: چالشی که در حال حاضر وجود دارد این است که حوزه‌هایی که به حمایت‌های مالی در حوزه فناوری می‌پردازند، در زمینه فناوری‌های توسعه یافته است، مثل صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی و یا مجموعه‌های مرتبط با صندوق‌های خطرپذیری، در حالی که هیچ مجموعه، هیچ حمایت و ساختاری برای حمایت از فناوری و زایش فناوری ندارد.

از سوی دیگر امسال نیز به عنوان سال «تولید؛ دانش بنیان و اشتغال آفرینی» نامگذاری شده است و انتظار می‌رفت به حوزه دانش بنیان‌ها هم توجه ویژه‌ای صورت می‌گرفت، اما باز فعالان این حوزه دل پُری از بودجه ارائه شده دارند.

قاسم مصلحی رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان ضمن بیان این مطلب گفت: در بودجه باید موضوع دانش‌بنیان‌ها در اولویت قرار گیرد.  برای افزایش حداقل دوبرابری بودجه پارک‌های علم و فناوری درخواست جدی داریم و با توجه به اینکه بودجه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حدود ۲ درصد از بودجه کل کشور است، این میزان نیاز به افزایش دارد.

در زمینه تجهیزات و زیرساخت‌ها نیز نیازمندی‌های فراوانی وجود دارد که باید برای آن‌ها بودجه لحاظ شود.  

به هرحال آنچه مشخص است، حوزه علم و فناوری به عنوان پیشانی کشور محسوب می‌شود، اما آن طور که باید مورد حمایت قرار نگرفته‌اند، به طوری که بودجه آن‌ها از بودجه برخی از نهاد‌های دیگر کمتراست.

*نیاز به حمایت مجلس در بودجه داریم

امیر خدادادهمدانی استاد دانشگاه می‌گوید: سال گذشته در قالب تبصره ۱۴ بودجه، برای حمایت از پارک‌ها و دانشگاه‌ها ۷۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود که از این میزان، ۲۰۰ میلیارد مربوط به پارک‌های علم و فناوری بود، اما از این محل، پارک‌ها و حوزه فناوری بهره‌ای نبردند. علاوه‌بر آن به‌رغم اینکه پارک‌های علم و فناوری اقدامات خوبی برای اشتغال‌زایی داشته و حمایت از آنها، کمک به توسعه اشتغال در کشور است، اما کل بودجه پارک‌های علم و فناوری کشور نصف بودجه دانشگاه تهران است، زیرا بودجه دانشگاه تهران ۲،۴۱۷ میلیارد تومان و اعتبار کل ۳۱ پارک‌های علم و فناوری استانی ۱،۱۷۸ میلیارد تومان است و این عدد نشان می‌دهدکه بودجه کل پارک‌ها نصف بودجه دانشگاه تهران است!

وی گفت: تا جایی‌که به عنوان نمونه ۲ پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی ۳.۷۳ درصد و پارک لرستان ۱۱.۹۸ درصد، برای سال آینده نسبت به بودجه ۱۴۰۱ کاهش بودجه دارند.  

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مجلس در بودجه به حوزه علم وفناوری توجه داشته باشند، تاکید کرد: فناوران به حمایت‌های دولت احتیاج دارند چرا که این افراد علم را به صنعت پیوند می‌دهند و حمایت تقنینی و بودجه‌ای از این افراد به رشد کشور منجر خواهد شد.

*بودجه علمی افزایش پیدا می‌کند؟

البته سخنگوی کمیسیون آموزش وعده اصلاح بودجه علمی کشور را داد و گفت:  شخص رئیس‌جمهور و همچنین مقام معظم رهبری طی این سال‌ها بر مبحث کسب مهارت و حرفه‌آموزی در حوزه آموزش و پژوهش و فناوری، تأکید ویژه داشته‌اند؛ لذا اگر بخواهیم همه این‌ها را در نظر بگیریم باید به حوزه آموزش از پیش‌دبستانی تا دوره‌های تخصصی و پژوهشی و علم فناوری و دانش‌بنیان توجه ویژه داشته باشیم.

وی تاکید کرد: رهبر انقلاب که به همه امورات اشراف دارند، بر مباحث علمی تأکید می‌کنند و مکرر تذکر می‌دهند تا جایی که حتی شعار سال را نیز دانش‌بنیان انتخاب کرده‌اند، ولی مشاهده می‌کنیم که این موضوع عملاً آن‌طور که بایدوشاید موردتوجه قرار نمی‌گیرد و بودجه‌ای که در شأن و منزلت و جایگاه علم، دانش، فناوری و پژوهش باشد، به آن تخصیص داده نمی‌شود که باید هم کمیسیون تلفیق، هم سازمان برنامه‌وبودجه و هم شخص ریاست محترم جمهوری و وزرای مختلف به این حوزه توجه ویژه‌ای داشته باشند.

با توجه به مطالب مطرح شده از سوی فعالان حوزه علم و فناوری و اذعان برخی از نمایندگان مبنی بر اصلاح بودجه حوزه علم و فناوری انتظار می‌رود کمیسیون تلفیق در بررسی‌های صورت گرفته نگاه ویژه‌ای به این حوزه داشته باشد. از طرف دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که بودجه‌ای که کلی تنظیم نشود تبعاتی را به همراه خواهد داشت از جمله آنکه عدالت محوری اعمال نمی‌شود، وظایف نهاد‌های نظارتی سخت و دشورا خواهد شد و روند بودجه ریزی به هم خواهد ریخت؛ منتظر تصمیمات مجلس در روز‌های آتی خواهیم بود.