خطر سیل جان ۱۵ میلیون نفر را تهدید می‌کند

به گزارش خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری آنا، محققان در گزارشی که روز سه‌شنبه منتشر شد هشدار دادند، ذوب شدن یخچال‌های طبیعی کوه‌ها خطر سیل فزاینده برای حدود ۱۵ میلیون نفر در سراسر جهان را به همراه دارد و جوامع آسیایی با بیشترین خطر مواجه هستند.

رواناب حاصل از ذوب یخچال‌های طبیعی اغلب در دریاچه‌های کم عمق جمع می‌شود که توسط سنگ‌ها و زباله‌ها مهار می‌شود. این خطر زمانی رخ می‌دهد که دریاچه‌ای بیش از حد پر شود، از سد طبیعی خود عبور کند و سیلابی از آب را به سمت پایین دره‌های کوهستانی روانه کند.

دانشمندان برای نخستین‌بار بررسی کردند که چند نفر در سراسر جهان در معرض خطر این سیل‌ها هستند و دریافتند، بیش از نیمی از جمعیت آسیب پذیر در هند، پاکستان، چین و پرو زندگی می‌کنند.

آن‌ها در مطالعه‌ای که در ژورنال "Nature Communications" منتشر شد گزارش می‌دهند، زمانی که تعداد زیادی از مردم در نزدیکی یک دریاچه زندگی می‌کنند، خطر به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.

استوارت دانینگ، جغرافیدان دانشگاه نیوکاسل و یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: «کار ما فقط بر روی اندازه یا تعداد دریاچه‌های یخچال متمرکز نیست؛ هیچ فاجعه‌ای طبیعی نیست و حضور مردم به‌ویژه افراد آسیب‌پذیر در چشم‌انداز است که باعث فاجعه می‌شود».

پیش‌بینی می‌شود طغیان دریاچه‌های ناشی از ذوب یخبندان و بروز سیل در آب و هوای گرم‌تر به شکل شدیدتری رخ دهد.

براساس داده‌های به دست آمده در مجموع، یخچال‌های طبیعی جهان بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶، سالانه ۳۳۲ گیگا تن یخ از دست دادند که از سال ۱۹۹۰ تعداد و حجم دریاچه‌های یخچالی که در سراسر جهان از دست رفته هر کدام حدود ۵۰ درصد افزایش داشته است. ذوب‌شدن یخچال‌ها برای محیط زیست و زندگی بشر می‌تواند مشکل‌ساز باشد؛ یخچال‌ها به‌طور طبیعی آب آشامیدنی شیرین انسان‌ها را تامین می‌کنند؛ از این‌رو ذوب شدن بی‌موقع یخچال‌های طبیعی باعث تبخیر شدن آب‌ها و این سبب به‌وجود آمدن کاهش آب‌ آشامیدنی برای انسان‌ها می‌شود. دانشمندان در این زمینه می‌گویند که ذوب شدن توده‌های یخ تهدیدی برای توازن منابع گرم‌کننده جهان به‌شمار می‌آید. به‌گفته‌ آنان یخچال‌های  طبیعی از آن جهت که حافظ توازن بین توده‌های یخ و ذوب شدن یخ‌ها محسوب می‌شود، اهمیت زیادی دارند و ذوب شدن بیش از حد و سریع آنها سبب کاهش ذخایر آب تازه جهان در آینده خواهد شد.

محققان در پژوهش اخیر خود دریافتند، در کوه‌های مرتفع آسیا، حدود ۹ میلیون نفر در نزدیکی بیش از ۲۰۰۰ دریاچه یخچالی زندگی می‌کنند؛ در سال ۲۰۲۱، بیش از ۱۰۰ نفر در هند بر اثر طغیان سیل در کوه‌های شمالی آن کشته شدند. در مقایسه با یخچال‌های طبیعی کوهستانی در آلپ و آمریکای شمالی، مکان‌های یخی آسیا به خوبی نظارت نمی‌شوند و اکثر آنها فاقد مشاهدات طولانی‌مدت برای بررسی نحوه و میزان تغییرات هستند.

بیشترین یخچالی که در هیمالیا مورد مطالعه قرار گرفته، Chhota Shigri در شمال هند است که دارای ۲۰ سال اندازه گیری تعادل جرم است؛ به این معنی که تفاوت بین مقدار یخ یک یخچال که در یک سال به دست می‌آورد و و در همین بازه زمانی از دست می‌دهد تحت بررسی قرار می‌گیرد. هند در سال ۲۰۲۲ دچار افزایش دما و گرمای شدید شد؛ نزدیک به پایان سال، دانشمندان برای اندازه‌گیری جرم یخچال چوتا شیگری به هیمالیا رفتند. یافته‌های آنها که با رویترز به اشتراک گذاشته شده نشان داد یخچال‌های طبیعی هیمالیا که در متعادل‌ترین شرایط ممکن بودند و در طول سالیان گذشته کمتر از سایر یخچال‌ها دستخوش تغییرات شده بدترین سال خود را تجربه کرده است.

براساس پژوهش‌های صورت گرفته چوتا شیگری در سال ۲۰۲۲ سه برابر بیشتر از میانگین سالانه ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۲ جرم خود را از دست داده است.

فاروق اعظم، متخصص بررسی یخچال‌های طبیعی در موسسه فناوری هند که چوتا شیگری را زیر نظر دارد، گفت: تغییرات در حال حاضر قابل مشاهده هستند، زیرا یخچال چوتا شیگری در حال نازک شدن و عقب نشینی است. این امر در آینده نزدیک بر دسترسی به آب آشامیدنی تاثیرگذار خواهد بود".

مشاهدات ماهواره‌ای همچنین نشان می‌دهد، یخچال‌های طبیعی در هیمالیا در حالت انحطاط کلی قرار دارند.

توبیاس بولچ، محقق همین زمینه در دانشگاه فناوری گراتس در اتریش می‌گوید: "یخ‌ها طی دهه‌های گذشته واقعاً به‌طور قابل‌توجهی در حال ذوب شدن هستند و از دست رفتن جرم آنها در حال افزایش است".

طبق مطالعه‌ای که در جولای ۲۰۲۲ انجام شد، از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵، پوشش یخچال‌های طبیعی در هیمالیا حدود ۱۱ درصد کاهش یافته است. در همان دوره زمانی، تعداد دریاچه‌های یخچالی هیمالیا حدود ۹ درصد و از نظر مساحت ۱۴ درصد افزایش یافته؛ بر اساس تحقیقات سال گذشته میلادی بیش از ۲۰۰ دریاچه در حال حاضر خطر بسیار بالایی برای جوامع نزدیک به هیمالیا دارند.