بی‌توجهی دانشگاه به جامعه، کاربرد میان‌رشته‌ای‌ها را بی‌اعتبار می‌کند!

رضا مهدی عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی و تمدنی وزارت علوم درباره به‌روز نبودن رشته‌های میان‌رشته‌ای‌ متناسب با مسائل جامعه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: میان‌رشته‌ای‌ها رشته نیستند و باید نام دوره یا مطالعات روی آن گذاشت. 

وی افزود: در دنیا برای اینکه رشته‌های تخصصی نمی‌توانند به صورت مستقل و عمیق مسائل جامعه را حل کنند عنوان میان‌رشته‌ای مطرح شد تا به کمک آن‌ها مشکلات صنعت و مردم و دولت حل شود. 

مهدی تصریح کرد: ایده ایجاد میان‌رشته‌ای‌ها بر این اساس بود که بتوان متناسب با رویکرد سیستمی، رشته‌ها را با یکدیگر تحت عنوان میان‌رشته‌ای یا بین رشته‌ای ترکیب کرد، یعنی فلسفه وجود میان‌رشته‌ای‌ها در دنیا که به ۴۰ تا ۵۰ سال پیش باز می‌گردد، به این بود که رشته‌ها با یکدیگر تجمیع شوند تا باعث حل مسئله شوند؛ چرا که یک رشته به‌تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی و تمدنی وزارت علوم ادامه داد: وقتی بنا نیست راه حلی تولید کنیم یا از مشکلات جامعه بکاهیم؛ بنابراین میان‌رشته‌ای‌ها حالت فانتزی خواهند داشت و خیلی دقیق و منسجم نخواهند بود. 

میان‌رشته‌ای‌ها بر اساس کار جمعی شکل می‌گیرند

مهدی گفت: میان‌رشته‌ای‌هایی که در حال حاضر ایجاد شده‌اند معطوف به مسائل و مشکلات و فلسفه تعریف رشته نبوده‌اند و شاید اگر از میان‌رشته‌ای‌ها خروجی مناسبی دریافت نکرده ایم به این دلیل بوده که از لحاظ فرهنگی و استادی جاذبه نداشته است، چرا که میان‌رشته‌ای‌ها بر اساس همکاری و کار‌های جمعی و با هم بودن شکل می‌گیرند، در صورتی که هم‌اکنون حاضر نیستیم کار جمعی انجام دهیم و به همان شیوه سنتی پایبند هستیم. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی و تمدنی وزارت علوم بیان کرد: تا زمانی که نهاد دانشگاه به جامعه توجه نکند و حل مسائل را در اولویت قرار ندهد حتی اگر میان‌رشته‌ای‌ها هم ایجاد شوند به معنای واقعی نمی‌توانند کارساز باشند. 

مهدی با اشاره به نقش دانشگاه‌های کشور در توسعه و پیشبرد اقتصاد اظهار کرد: تمام دانشگاه‌های دنیا به اندازه هم یک‌شکل نیستند، برای مثال برخی دانشگاه‌ها کاملا آموزشی و نظری و بعضی دیگر عملی هستند که با کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها ارتباط دارند. 

کارکرد دانشگاه‌های ملی و بین المللی با یکدیگر کاملا متفاوت است

وی اضافه کرد: حتی دانشگاه‌های ایرانی هم از نظر رتبه‌بندی‌های ملی و بین المللی در تهران و شهرستان‌ها و شهر‌های کوچک با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند و هر کدام کارکرد‌های مختلفی از خود به نمایش می‌گذارند. 

پیشرفت دانشگاه‌های ایرانی در شاخص‌های بین‌المللی 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی و تمدنی وزارت علوم ادامه داد: فاصله رتبه‌بندی دانشگاه‌ها با کارآفرینی نشان از معیار و امتیاز و شاخص‌های علمی و سنجش و اعتبار آنهاست که دانشگاه‌های ایرانی در این زمینه دستاورد‌هایی کسب کرده‌اند و از نظر بین‌المللی پیشرفت‌هایی داشته‌اند. 

در زمینه تربیت پژوهشگران علوم انسانی از دنیا عقب نیستیم

مهدی درباره راهکار‌های رشد پژوهشگران علوم انسانی در سطح جهان گفت: به صورت مطلق نمی‌توان گفت که نظریه‌پرداز علوم انسانی یا دانشمند علوم انسانی نداریم و در این زمینه ضعیف عمل می‌کنیم؛ کشور‌های خارجی اگر دانشگاه‌های معتبر یا پژوهشگران برتر علوم انسانی دارند ما هم به همان اندازه رشد کرده‌ایم و به همان اندازه و نسبت حضور داریم، یعنی فاصله ایران با اقتصاد، جمعیت و موقعیت جغرافیایی در دنیا هماهنگ است و در این زمینه زیاد عقب نمانده‌ایم. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی و تمدنی وزارت علوم ادامه داد: انتظار داریم که سطح کشور از نظر تولید علم با توجه به شعار سال پیشرفت کند و دلیل اینکه چرا در این زمینه رشد قابل توجهی نداریم به سرمایه‌گذاری بر می‌گردد که از جنس و منطق علوم مهندسی و پزشکی نیست، بلکه به سرمایه و توجه بیشتر احتیاج داریم تا بتوانیم مشکلات جامعه را حل کنیم. 

باید علوم انسانی در رأس توجه قرار بگیرد

مهدی گفت: اگر منطق ریاضی و مهندسی را از کشور‌های اروپایی و پیشرفته بگیریم کسی نسبت به آن ایراد نمی‌گیرد، ولی در علوم انسانی به این صورت نیست و باید آزمایش و راستی‌آزمایی و بومی ترویج شود تا به صحنه عمل برسد؛ بنابراین خصلت رشته‌ها به نسبت به یکدیگر متفاوت است و باید در علوم انسانی توجه بیشتری شود چرا که ویژگی‌های آن در مقایسه با سایر علوم متفاوت است. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی و تمدنی وزارت علوم درباره اینکه چند درصد دانشگاه‌ها باید مهارت‌محور شوند، گفت: همه دانشگاه‌ها باید مهارت‌محور باشند، اصولاً آموزش و پژوهش بدون توجه به انواع مهارت‌های نرم و سخت مورد نیاز برای زندگی موفق و سالم، نتیجه‌ای جز اتلاف وقت کشور، خانواده‌ها و جوانان ندارد.

وی افزود: البته، تعریف ما از مهارت باید موسع و بسیط باشد و صرفاً کار کردن با چند ابزار ساده را مهارت فرض نکنیم. امروزه، کار در حوزه فناوری‌های همگرا نظیر بایو، نانو، اطلاعاتی و شناختی، به مهارت‌های سطح بالایی نیاز دارد که صرفاً از دانشگاه‌های بزرگ نظری بر می‌آید.

دانشگاه‌های مهارتی سهم بیشتری در اشتغال فارغ‌التحصیلان دارند

مهدی با اشاره به تاثیر دانشگاه‌های مهارتی بر اشتغال فارغ‌التحصیلان اظهار کرد: دانشگاه‌های به اصطلاح مهارتی، در مقایسه با سایر دانشگاه‌ها سهم و نقش بهتری در اشتغال فارغ‌التحصیلان دارند، اما دانشگاه و مهارت‌آموزی صرفاً یکی از سازه‌های بسیار پیچیده و چندبعدی اشتغال است.

امکانات دانشگاه‌های مهارتی به نسبت سایر دانشگاه‌ها بسیار کمتر است

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی و تمدنی وزارت علوم ادامه داد: دانشگاه‌های مرسوم مهارتی در مقایسه با سایر دانشگاه‌ها از منابع و امکانات کمتری برخوردار بوده و سرمایه‌گذاری در آن‌ها از مناظر مختلف آموزشی، پژوهشی، کارآفرینی، رفاهی، زیست دانشجویی و استادی و ... یک ضرورت حتمی و عینی است.

انتهای پیام/

نادیا عابد