از راه‌اندازی اولین پالایشگاه محصولات زایمانی تا تولید زخم‌پوش از پرده‌های جنینی

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ زمانی خون بند ناف به عنوان مواد زائد دور ریخته می‌شد، اما امروزه به عنوان منبع مفیدی برای استخراج سلول‌های بنیادی خون شناخته شده است. سلول‌هایی که به عنوان منبعی ارزشمند می توانند به درمان ۸۰ نوع بیماری‌ مختلف از جمله سرطان، بیماری های خونی مانند کم خونی و برخی اختلالات سیستم ایمنی که بدن انسان به تنهایی توان مقابله با آن ها را ندارد کمک کنند.

**چرا خون بند ناف اهمیت دارد؟

خون بند ناف یکی از سه منبع سلول های بنیادی خون ساز و تشکیل دهنده سیستم ایمنی است که در پیوند استفاده می شود. این خون حاوی سلول‌های بنیادی خون‌ساز است که در صورت پیوند می‌تواند مغز استخوان و سیستم ایمنی را بازسازی کند و جان بیمار مبتلا به یک اختلال خونی جدی مانند سرطان خون، لنفوم یا بیماری سلول داسی شکل را نجات دهد. تزریق این سلول ها همچنین می تواند بیماران مبتلا به اختلالات ژنتیکی ارثی، نارسایی مغز استخوان و بیماری های نقص ایمنی را درمان کند.

حالا محققان و فناوران ایرانی در بانک خون بندناف رویان موفق شده‌اند علاوه بر ذخیره سازی ۱۸۵ هزار نمونه خون بند ناف با استفاده از زباله‌های بیولوژیکی زایمان و خون بند ناف محصولاتی کاربردی و ارزشمند مانند محیط کشت مخصوص تکثیرسلول های بنیادی و پانسمان و زخم پوش تولید کنند.از این رو به سراغ «مرتضی ضرابی» مدیرعامل بانک خون بندناف رفتیم و با او درخصوص فعالیت‌ها و دستاوردهای این مجموعه گفتگو کردیم. در ادامه متن کامل این گفتگو را می‌خوانید:

مرتضی ضرابی مدیرعامل بانک خون بندناف رویان درباره فعالیت‌های این مجموعه به خبرنگار آنا گفت: شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان به عنوان مجموعه‌ای که تنها بانک خون بند ناف ایران را دارد، در زمینه ذخیره سازی سلول‌های خون بند ناف فعالیت می‌کند. ما تاکنون توانسته ایم بیش از ۱۸۵ هزار نمونه خون بند ناف را در این بانک ذخیره سازی کنیم. این ظرفیت بزرگترین ظرفیت سلولی در سطح منطقه است که به کمک آن توانسته ایم برای بیماران مبتلا به بیماری های خونی از جمله سرطان ده‌ها پیوند سلول های بنیادی انجام دهیم.

**راه‌اندازی اولین پالایشگاه محصولات زایمانی در ایران

مدیرعامل بانک خون بندناف رویان با اشاره به راه اندازی اولین پالایشگاه محصولات زایمانی در ایران توضیح داد: در همین راستا برای استفاده حداکثری از ضمائم زایمانی و آن چیزی که بعد از تولد نوزاد مانند پرده‌های جنینی، جفت و... در دسترس است ، طرح پالایشگاه محصولات زایمانی را ارائه کرده ایم که انشاالله قرار است به عنوان اولین نمونه دنیا پالایشگاه محصولات زایمانی را در ایران راه اندازی کنیم.  در این طرح هدف ما این است که آن چیزی که در تولد نوزاد به عنوان زباله بیولوژیک دور ریخته می‌شود را فرآوری کنیم. چرا که هر کدام از این‌ها می‌تواند در حوزه پزشکی ارزشمند باشد و مورد استفاده قرار بگیرد.

**سرم خون بند ناف چه کاربردی دارد؟

ضرابی درباره کاربردهای سرم خون بند ناف در ایجاد محیط کشت مخصوص تکثیرسلول های بنیادی گفت:از این رو ما سرم را از خون بند ناف جداسازی کردیم که به عنوان یک مکمل محیط کشت و تکثیر سلول‌های بنیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی می‌توانیم به جرأت بگوییم  این سرم خون بندناف از نمونه‌های حیوانی خارجی به مراتب قابلیت بهتری دارد.سرم خون بند ناف در زمینه تحقیقات نیز در مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، سرم خون بند ناف به عنوان یک محصول می‌تواند در حوزه درمان هم مورد استفاده قرار بگیرد و در بهبود زخم‌ها و جراحی‌های قرنیه  کاربرد داشته باشد.

**تولید زخم پوش از پرده‌های جنینی

زخم پوش‌های تولید شده از پرده‌های جنینی به عنوان پانسمان در زخم‌های مزمن و حاد، سوختگی، زخم‌های دیابتی و جراحی‌های قرنیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی درباره تولید محصولات پیشرفته و کاربردی از زباله های بیولوژیکی توسط محققان رویان گفت: محصول دیگری که از این زباله‌های بیولوژیکی قابل فرآوری است، نوعی زخم پوش است که از پرده‌های جنینی یا پرده آمنیوتیک تهیه می‌شود . این محصول می تواند به عنوان پانسمان در زخم‌های مزمن و حاد، سوختگی، زخم‌های دیابتی و جراحی‌های قرنیه مورد استفاده قرار گیرد .خوشبختانه این محصول در مجموعه رویان فرآوری شده و ان شاالله به زودی به بازار عرضه خواهد شد.

مدیرعامل بانک خون بندناف رویان ادامه داد:موضوع دیگر استفاده از بافت بند ناف است. این بافت به دلیل عروقی که در آن وجود دارد، طبق بررسی‌های انجام شده مملو از سلول بنیادی است. از این رو ما این امکان را فراهم کرده ایم تا کسانی که مایل هستند علاوه بر خون بند ناف از بافت بند ناف فرزندشان هم ذخیره تهیه کنند تا در مواقع ضروری مورد استفاده قرار بگیرد.

**شکست انحصار کشورهای خارجی در تولید مخزن نگهداری ازت مایع

ضرابی درباره تولید اولین مخزن نگهداری ازت مایع توسط یک شرکت دانش بنیان توضیح داد: از طرف دیگر برای کاهش وابستگی در تامین تجهیزات از خارج از کشور خوشبختانه بعد از دوسال پیگیری و مطالعه با یک شرکت دانش بنیان توانستیم اولین مخزن نگهداری ازت مایع را در داخل کشور بومی سازی کنیم. این مخزن برای نگهداری انواع سلول‌های بنیادی و به صورت کلی بافت‌ها و محصولات بیولوژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. انحصار ساخت این مخزن تنها در اختیار تعداد محدودی از کشور‌هاست. ما خوشبختانه توانسته ایم اولین نمونه آن را در داخل کشور تولید کنیم و امیدواریم در ادامه بتوانیم با اخذ استاندارد‌های لازم نمونه‌های دیگر این مخزن را در اندازه و سایز‌های مختلف آماده کنیم تا علاوه بر رویان که مصرف کننده اصلی این مخازن است بتوانیم آن را در اختیار سایر مراکز هم قرار دهیم.

**ایران کشوری پیشرو در حوزه دانش سلول‌های بنیادی

مدیرعامل بانک خون بندناف در انتها با اشاره به توانمندی های کشور در حوزه سلول های بنیادی توضیح داد: دانش سلول‌های بنیادی خصوصاً دانش ذخیره سازی سلول‌های بنیادی خون بندناف در کشور ما کاملا بومی است. یعنی از مرحله‌ای که سلول‌های بنیادی را استخراج می‌کنیم می‌توانیم آن‌ها را تمایز دهیم و در مخازن مختلف ذخیره سازی کنیم و برای درمان از این سلول‌ها استفاده کنیم. به طوری که اکنون از کشور‌های مختلف درخواست راه اندازی بانک خون بند ناف را داریم. بنابراین مدعی هستیم که کشور ما در زمینه دانش سلول‌های بنیادی جزو کشور‌های پیشرو است و حتی در سطح منطقه بزرگترین ظرفیت سلولی را داریم و می‌توانیم بگوییم بخش قابل توجهی از پیوند‌هایی که انجام داده ایم موفق بوده  و از همه مهمتر اینکه ما اکنون کارآزمایی بالینی را برای برخی از بیماری‌ها انجام می‌دهیم که در سطح دنیا کم نظیر است.

وی در ادامه افزود: به طور مثال ما اکنون در زمینه درمان بیماران فلج مغزی یا سی پی بزرگترین کارآزمایی بالینی را در دنیا شروع کرده و به اتمام رسانده ایم به نحوی که اکنون یک مجموعه در کشور استرالیا از دانش ما در زمینه پیوند سلول‌های بنیادی برای فلج مغزی استفاده میکند و روش درمانی که ما برای بیماران فلج مغزی استفاده کرده ایم را ارزیابی می کند. قطعاً این اتفاق کمک می‌کند تا ما بتوانیم اقدامات موثری را در زمینه درمان فلج مغزی در کشور و حتی دنیا انجام دهیم.

انتهای پیام/

معصومه شیری