شبکه‌سازی کسب‌وکار‌های دانش‌بنیان با محور سرا‌های نوآوری

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان با ارزیابی و سطح‌بندی صورت گرفته برای مراکز رشد این دانشگاه و تأیید شورای سیاستگذاری و راهبری مراکز رشد، همراه با ۲۵ مرکز رشد دیگر پایان سال گذشته از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجوز فعالیت گرفت.

مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی گرگان از سال ۹۵ فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون حدود ۴۰ واحد و هسته فناور در این مرکز فعالیت داشته و اکنون در سطح ۲ کشوری (بین مراکز رشد واحد‌های دانشگاه آزاد) قرار دارد.

علیرضا دادگر رئیس مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان دانش‌آموخته رشته برق الکترونیک سیستم‌های دیجیتال از دانشگاه نوشیروانی بابل در مقطع دکتری بوده و دارای سابقه فعالیت در حوزه پژوهش شامل مسئول تجهیز آزمایشگاه‌های گروه برق در حوزه آموزش معاون آموزشی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی کردکوی و مدیر گروهی برق بوده و داوری در همایش‌ها و کنفرانس‌های تخصصی را نیز داشته و طرح‌های پژوهشی مختلفی را ارائه کرده است.

خبرنگار آنا به مناسبت کسب مجوز فعالیت مرکز رشد واحد‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، فعالیت‌ها و دستاورد‌ها و تازه‌ترین برنامه‌ها و اولویت‌های این مرکز را از دادگر جویا شده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: هدف از ایجاد مرکز رشد واحد‌های فناور در دانشگاه آزاد اسلامی گرگان چه بود؟

دادگر: تولید و توسعه محصولات و فرآیند‌های فناوری دانش‌بنیان قابل عرضه به بازار، ایجاد بستر مناسب برای شکوفایی کارآفرینان و صاحبان ایده‌های نوآور در بخش گیاهان دارویی و فرآورده‌های طبیعی، کمک به توانمندسازی نظام آموزش و پژوهش در بخش گیاهان دارویی و فناوری‌های نوین از طریق تسهیل تعاملات آن با بخش‌های صنعت، دولت و جامعه بخشی از اهداف ایجاد مرکز رشد در واحد گرگان بوده است.

ایجاد ارزش‌افزوده برای تحقیقات انجام‌شده در دانشگاه و مرکز تحقیقات ترکیبات طبیعی، شیمیایی و مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، ایجاد زمینه‌های لازم برای حرکت صنایع تولیدی منطقه و استان در زمینه‌های شیمی، پتروشیمی، گیاهان دارویی و فناوری‌های نوین (نانوشیمی و بیوتکنولوژی و میکروبیولوژی و کشت بافت) با توجه به وجود صنایع مرتبط و به حداکثر رساندن بهره‌گیری از تجهیزات موجود در همه بخش‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه توسط صنایع منطقه از دیگر اهداف ایجاد مرکز رشد در دانشگاه آزاد گرگان است.

ایجاد بستر مناسب برای شکوفایی کارآفرینان و صاحبان ایده‌های نوآور در بخش گیاهان دارویی (تولید، فرآوری و استفاده از فناوری‌های نوین در تولید بهینه ترکیبات دارویی از ترکیبات طبیعی)، افزایش مشارکت بخش خصوصی در توسعه فناوری و کسب‌وکار، بسترسازی برای تجاری کردن دستاورد‌های تحقیقاتی اعضای هیئت علمی و دانشجویان و کاهش ریسک مؤسسات نوپا و دانش‌بنیان از طریق توانمندسازی در حیطه محیط ریسک از دیگر اهداف ایجاد مرکز رشد واحد‌های فناور در دانشگاه آزاد اسلامی گرگان بوده است.

با وجود صنایع شیمیایی نوپا و تخصصی در زمینه شیمیایی و صنایع دارویی به‌ویژه دارو‌های گیاهی در منطقه و نیاز به نوآوری و ایجاد فناوری در زمینه‌های مرتبط و وجود متخصصان صاحب ایده و فارغ‌التحصیل در منطقه، ضرورت ایجاد مرکز رشد را نشان می‌دهد. در همین راستا مرکز رشد دانشگاه آزد اسلامی واحد گرگان از سال ۹۵ در بدو راه‌اندازی در سطح سه فعالیت خود را آغاز کرد و بعد از گذشت حدود هفت سال و تلاش‌های صورت گرفته اکنون در سطح ۲ قرار دارد و دارای فضای تقریبی ۹۰۰ مترمربع است که در مجموع از بدو راه‌اندازی تاکنون حدود ۴۰ واحد و هسته فناور در این مرکز فعالیت کرده‌اند.

آنا: مرکز رشد واحد گرگان اکنون میزبان چه تعداد هسته، واحد فناور و شرکت دانش‌بنیان است؟

دادگر: سال ۱۴۰۱ تعداد ۲۰ واحد فناور در این مجموعه فعال بوده‌اند که از این تعداد سه شرکت «آب، محیط توسعه»، «آمادپویش راه گلستان» و «نوآوران مهرگل» دارای محصولات دانش‌بنیان هستند؛ البته برخی از واحد‌های فناور با توجه به گزارش‌های دوره‌ای و مقتضیات زیست‌بوم فناوری در انتهای قرارداد یا خروج موفق خواهند داشت و یا تمدید قرارداد صورت خواهد پذیرفت.

آنا: تازه‌ترین فعالیت‌ها و برنامه‌های در حال اجرا و اهداف و برنامه‌های پیش روی مرکز رشد واحد گرگان را بیان کنید.

دادگر: دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان از روش‌های مختلفی از قبیل برگزاری رویداد استارت‌آپ ویکند، برگزاری جلسات رودررو با اعضای هیئت علمی دانشکده‌ها، گروه‌های آموزشی، دانشجویان علاقه‌مند به فناوری، برگزاری کارگاه‌های مختلف آشنایی با مزایای اعضای هیئت علمی فناور، دانشجویان فناور، تبلیغات و فراخوان در صفحات مجازی و کانال‌های دانشگاه به جذب و پذیرش واحد‌های فناور اقدام می‌کند.

برگزاری چالش فناوری با همکاری شرکت مخابرات استان گلستان، عقد تفاهم‌نامه با دانشگاه علوم پزشکی استان گلستان، اداره پست استان گلستان و اداره کل راه‌آهن (رجا) در راستای اجرای برنامه‌ها و تشکیل هسته‌های فناور مشترک، برگزاری رویداد ایده شو در حوزه اقتصاد دیجیتال،   برگزاری کارگاه‌هایی درباره ارتقای دانش اعضای هیئت علمی و ارگان‌های استان در زمینه دانش‌بنیان، شرکت در دو نمایشگاه عصر امید کشوری (تهران) و عصر امید گلستان (گرگان) ازجمله فعالیت‌های اخیر مرکز رشد واحد گرگان است.

یکی از اولویت‌های مرکز رشد واحد گرگان ارتقای قابلیت حل مسئله مبتنی بر نیاز‌های آمایشی بوده که برای نیل به این هدف اقداماتی شامل تعامل پیش‌دستانه با صنایع، سازمان‌های خدماتی ملی و محلی با تمرکز بر نیاز‌های آمایشی در راستای توسعه پژوهش‌های تقاضامحور همراه با جمع سپاری نوآوری، توسعه پژوهش‌های برنامه محور منطبق بر نظام پایش آزاد و نظام موضوعات راهبردی، توانمندسازی، شبکه‌سازی و تقویت هم‌افزایی پژوهشکده‌ها، مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاه‌های دانشگاه، توانمندسازی و شبکه‌سازی اعضای هیئت علمی، نخبگان و پژوهشگران در پاسخگویی به نیاز‌های ملی و محلی، توسعه مدیریت دانش و تلاش برای کاربردپذیری دانش و ترویج، کیفیت‌بخشی و کاربردی کردن نتایج پژوهش‌ها، تقویت سازوکار‌های مالی حمایت از پژوهش و شرکت‌های پژوهشی، تقویت ارتباطات و همکاری با نهاد‌های پژوهشی داخلی، خارجی و بین‌المللی، کیفیت‌بخشی و کارآمدسازی پژوهشی تحصیلات تکمیلی مدنظر است.

یکی دیگر از اولویت‌های مرکز، توسعه فناوری، نوآوری و کارآفرینی بوده که برای رسیدن به این هدف اقداماتی مانند سامان‌دهی زیست‌بوم نوآوری و ایجاد زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری توسعه فناوری و نوآوری، شبکه‌سازی و خوشه‌سازی کسب‌وکار‌های دانش‌بنیان در انطباق با فرصت‌های محلی با محور سرا‌های نوآوری، نقش‌آفرینی و کمک مؤثر واحد‌های دانشگاهی به شکل‌گیری زیست‌بوم‌های محلی نوآوری، توانمندسازی پژوهشگران دانشگاه به همراه ترویج و فرهنگ سازی کسب‌وکار‌های مبتنی بر نوآوری در محیط دانشگاه، ترویج، بسترسازی و تسهیل تجاری‌سازی و بازاریابی فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان، ذی‌نفع کردن مؤثر کنشگران نظام پژوهش دانشگاه به تناسب مشارکت‌شان در فرایند تجاری‌سازی علم، هماهنگ‌سازی و تحقق زنجیره ارزش ایده تا محصول در نظام آموزش، تحقیقات و فناوری دانشگاه در دستور کار قرار گرفته است.

آنا: آیا در دوره مبارزه با کرونا توسط واحد‌های فناور مرکز به تولید محصولی دست یافتید؟

دادگر: بله، تولید ماسک‌های پنج لایه با فناوری نانو و تولید محصولات ضدعفونی‌کننده ازجمله فعالیت‌های مرکز رشد دانشگاه آزاد گرگان در دوران کرونا بود.

آنا: نواقص و کمبود‌ها در راه تجاری‌سازی محصولات فناورانه محققان را بیان کنید.

دادگر: ازجمله نواقص و کمبود‌ها در راه تجاری‌سازی محصولات فناورانه واحد‌های فناور، بودجه و تسهیلات است؛ چراکه ارائه خدمات مالی به واحد‌های فناور بسیار ضعیف بوده و برخی از هسته‌ها در مرحله پیش رشد به رشد و برخی شرکت‌های فناور در مرحله رشد یا پسارشد با کمبود بودجه برای تولید تجاری مواجه هستند؛ البته عدم اطلاع و واقف نبودن به مباحث تجاری‌سازی و رقابتی کردن محصولات در بازار نیز مشکل دیگر واحد‌های فناور در فروش محصولات است.

آنا: آیا با گذشت چند سال از عمر مراکز رشد، تمام بخش‌های دانشگاه توانسته‌اند مأموریت مراکز را بشناسند یا هماهنگی لازم بین بخش‌های مختلف دانشگاه در زمینه حمایت از مراکز وجود دارد؟

دادگر: بله. دانشگاه آزاد اسلامی به‌طور کاملاً آگاهانه در راستای دانشگاه مسئله محور بخش‌نامه‌های حمایتی مناسبی برای حمایت از اعضای هیئت علمی فناور و دانشجویان تحصیلات تکمیلی ارائه کرده که امتیاز‌های آن با حضور و فعالیت فناورانه قابل دستیابی خواهد بود.

در همین راستا مراکز رشد با برگزاری کارگاه‌های متعدد و در جلسات متفاوت سعی داشته نقش حمایتی دانشگاه و امتیازات لازم در زمینه فعالیت‌های فناورانه را تشریح کنند.

آنا: برای رشد و شکوفایی مراکز رشد در واحد‌های دانشگاهی چه پیشنهاد‌هایی دارید؟

دادگر: برگزاری دوره‌های توانمندسازی فناورانه متعدد برای دانشجویان و استادان، برگزاری رویداد‌های فناورانه از قبیل استارت‌آپ ویکند، بوت کمپ، ایده شو و ... برای شناسایی افراد فناور و آموزش عملی آنها، تخصیص حمایت‌های مالی مناسب به تیم‌های برتر رویداد‌ها و جذب آن‌ها در مراکز رشد و سرمایه‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی روی محصولات فناورانه مبتنی بر تصمیمات شورای اقتصاد دانش‌بنیان راهکار‌هایی برای برای رشد و شکوفایی مراکز رشد در واحد‌های دانشگاهی هستند.