۱۰ فیلم مهم سینمای ایران در دل «خلیج فارس»

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری علم و فناوری آنا، پهنه ایران از نظر جذابیت بصری، یکی خاص‌ترین کشور‌های دنیاست. از شمال تا جنوب آن لوکیشن‌های طبیعی فراوانی وجود دارد که همگی آن‌ها می‌توانند در به زیباتر شدن آثار نمایشی بسیار کمک کنند. یکی از این مکان‌های خاص بدون شک خلیج فارس است، دریای بی‌کرانی که زیبایی آن وصف ناشدنی است و از آن دست نما‌هایی است که می‌توان ساعت‌ها به تماشایش نشست و لذت برد.

در طول سال‌های اخیر تعداد زیادی از سینماگران مطرح کشورمان، با علم به این قابلیت جذاب خلیج فارس، فیلم‌هایشان را بر بستر این دریا ساخته‌اند. در بسیاری از این فیلم‌ها صرفا سکانس‌ها یا پلان‌هایی عمومی از خلیج فارس در آثار وجود دارد، اما فیلم‌هایی هم بودند که این پهنه آبی در آن‌ها بیشتر از یک لوکیشن صرف ارزش داشته و در طول درام قصه، اثرگذاری‌اش را به چشم دیده‌ایم.

امروز روز ملی خلیج فارس است و به همین مناسبت نگاهی داریم بر تعدادی از مهم‌ترین فیلم‌های سینمایی که در آن‌ها از خلیج فارس به عنوان یک لوکیشن اصلی و مهم استفاده شده است، فیلم‌هایی که برخی از آن‌ها جزو مهم‌ترین آثار تاریخ سینمای ایران هم محسوب می‌شوند و همین مسئله ارزش خلیج فارس در سینمای ایران را بیش از پیش به تصویر می‌کشد.

دونده
کارگردان: امیر نادری
بازیگران: مجید نیرومند، موسی ترکی زاده، علیرضا غلامزاده و...
سال ساخت: ۱۳۶۳

قصه زندگی «امیرو» در فیلم دونده، از آن قصه‌های جذاب سینمای ایران است. نوجوانی که با کار‌های مختلف مثل جمع آوری پلاستیک، واکس زدن کفش و... سعی در گذران زندگی دارد تا بتواند به رویایش که همان عبور از خلیج فارس است دست پیدا کند. خلیج فارس در فیلم امیر نادری از عناصر مهم درام داستان محسوب می‌شود، شاید مثل بسیاری از فیلم‌های این فهرست سکانس‌های داخل دریا و لوکیشن کشتی و... در این فیلم زیاد نباشد، اما از آنجایی که شخصیت اصلی دغدغه عبور از خلیج و رفتن به دریا را دارد، نمی‌توان جایگاه آن را در داستان کلی، نادیده گرفت.

ناخدا خورشید
کارگردان: ناصر تقوایی
بازیگران: داریوش ارجمند، علی نصیریان، سعید پورصمیمی، فتحعلی اویسی، پروانه معصومی و...
سال ساخت:۱۳۶۵

«ناخدا خورشید» ناصر تقوایی یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود. اثری خوش ساخت و محبوب که هم در جشنواره‌های داخلی و هم جشنواره‌های خارجی با اقبال مواجه شد و جوایز متعددی را به دست آورد. این فیلم جدا از داستان جذاب و بازی‌های خوبش (مخصوصا داریوش ارجمند و سعید پورصمیمی) یک ویژگی مهم دارد و آن هم استفاده از مناسب و به جا از عنصر دریاست. لنج ناخدا خورشید، به عنوان یکی از لوکیشن‌های اصلی بر بستر خلیج فارس حرکت می‌کند و جابه‌جایی‌اش در آنجا بار‌ها و بار‌ها داستان را جلو می‌برد.

کشتی آنجلیکا
کارگردان: محمد بزرگ‌نیا
بازیگران: عزت‌الله انتظامی، داریوش ارجمند، مهدی فتحی، پرویز پورحسینی، آتیلا پسیانی، مجید مظفری، کتایون ریاحی و...
سال ساخت: ۱۳۶۷

محمد بزرگ‌نیا، از آن دست کارگردان‌هایی است که توجه ویژه‌ای به خلیج فارس داشته و کار‌های زیادی را تولید کرده که دریای جنوب در دل آن نقشی اساسی ایفا کرده است. یکی از اولین کار‌های این کارگردان با تم خلیج فارس «کشتی آنجلیکا» است، اثری پر بازیگر و خوش ساخت که در زمان اکرانش در اواخر دهه شصت بسیار مورد توجه قرار گرفت و جزو فیلم‌هایی بود که در گیشه نیز به فروش خوبی دست پیدا کرد.

افق
کارگردان: رسول ملاقلی‌پور
بازیگران: جهانبخش سلطانی، سید جواد هاشمی، مهرزاد نوشیروانی، حمید صالحین و...
سال ساخت: ۱۳۶۷

«افق» چهارمین فیلم بلند رسول ملاقلی‌پور در مقام کارگردان است. اثری که در رابطه با حمله نیرو‌های ایرانی به یک اسکله راداری عراقی در جریان هشت سال دفاع مقدس است. در این فیلم جنگی، خلیج فارس به عنوان بستری برای صحنه‌های اکشن فیلم در نظر گرفته شده و ملاقلی‌پور سکانس‌های زیادی را از دل آب‌های گرم جنوب ضبط کرده است. یکی از برگ برنده‌های این فیلم موسیقی آن است که محمدرضا علیقلی آن را ساخته است.

جنگ نفتکش‌ها
کارگردان: محمد بزرگ‌نیا
بازیگران: مجید مظفری، عزت‌الله انتظامی، جمشید جهانزاده، ژاله علو، فاطمه گودرزی و...
سال ساخت: ۱۳۷۲

یکی از خاص‌ترین آثار این فهرست، فیلم سینمایی «جنگ نفتکش‌ها» است، اثری دیگر از محمد بزرگ‌نیا که سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فجر را نیز برای این فیلمساز به ارمغان آورد. جنگ نفتکش‌ها مربوط به دورانی از هشت سال دفاع مقدس است که دامنه جنگ به خلیج فارس کشیده شده و نفتکش‌های ایرانی مورد هجوم نیرو‌های عراقی قرار می‌گیرد. سکانس‌های اصلی و صحنه‌های اکشن این فیلم بر روی کشتی‌های در حال حرکت در خلیج فارس تولید شده و همین مسئله ارزش جایگاه این پهنه آبی بر این فیلم را به خوبی مشخص می‌کند.

داستان‌های جزیره
کارگردان: محسن مخملباف، رخشان بنی اعتماد، داریوش مهرجویی
بازیگران: نگار فروزنده، باران کوثری، خسرو شکیبایی، محمدرضا شریفی‌نیا، علی مصفا و...
سال ساخت: ۱۳۷۷

تنها فیلم این فهرست که سه کارگردان دارد، «داستان‌های جزیره» است. اثری که سه اپیزود دارد و هر اپیزود آن را یک کارگردان تولید کرده است. اپیزود اول آن با نام «دختر دایی گمشده» به کارگردانی داریوش مهرجویی است. این اپیزود در رابطه با دختر جوانی است که به دریا می‌رود و گم می‌شود، اما بعد از مدتی بازمی‌گردد. اپیزود دوم «تست دموکراسی» ساخته مخملباف است که اتفاقات آن در جزیره کیش و تهران می‌گذرد و اپیزود سوم نیز «باران و بومی» نام دارد که رخشان بنی‌اعتماد آن را تولید کرده. این فیلم روایتگر داستان دختر جوانی به نام باران است که در یک سفر دریایی در دل خلیج فارس با شخصیتی به نام بومی آشنا می‌شود. از میان این سه اپیزود تنها اثری که ارتباط چندانی با خلیج فارس ندارد اپیزود دوم آن است و در دو قسمت دیگر دریا، نقشی اساسی در داستان ایفا می‌کند.

موج مرده
کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا
بازیگران: پرویز پرستویی، آزیتا حاجیان، قاسم زارع، پوپک گلدره و...
سال ساخت: ۱۳۷۹

ابراهیم حاتمی‌کیا درحالی روی صندلی کارگردانی «موج مرده» نشست که تا پیش از آن ده فیلم را کارگردانی کرده بود. قهرمان این فیلم او از فرماندهان نیروی دریایی بود که زندگی و عمر خود را در دریا گذرانده بود و در روز‌های پایانی خدمتش اتفاقات عجیب و غریبی در دریا برای او و اعضای خانواده‌اش رخ می‌دهد. اگرچه این شخصیت سردار راشد، از کاراکتر‌های جالب توجه فیلم‌های حاتمی کیاست، اما در کارنامه پربار پرویز پرستویی، خیلی به آن توجه نشده است. بخش‌های قابل توجهی از فیلم «موج مرده» در دریا فیلمبرداری شده و خلیج فارس از لوکیشن‌های اصلی این اثر به حساب می‌آید.

راه آبی ابریشم
کارگردان: محمد بزرگ‌نیا
بازیگران: بهرام رادان، داریوش ارجمند، رضا کیانیان، پگاه آهنگرانی، عزت‌الله انتظامی، پیام دهکردی و...
سال ساخت: ۱۳۸۹

یکی از پرهزینه‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران، «راه آبی ابریشم» است. اثری بیگ پروداکشن، با بازیگرانی مطرح و تیم تولیدی بزرگ. اما این فیلم برخلاف این هزینه‌ها و هیاهوی فراوان، اما نتوانست به فیلمی جریان ساز در سینمای ایران بدل شود و به نوعی از آثار شکست خورده محمد بزرگ‌نیا به حساب می‌آید. این فیلم که علاوه بر ایران در کشور‌های دیگر نیز فیلمبرداری شد، باوجود اینکه در جشنواره‌های داخلی و خارجی با استقبال مواجه شد، اما در گیشه آنچنان موفق نبود و یک شکست تجاری نام گرفت.

پی ۲۲
کارگردان: حسین قاسمی جامی
بازیگران: امین حیایی، افسانه بایگان، هادی ساعی، نسرین مقانلو و...
سال ساخت: ۱۳۹۳

فیلم «پی ۲۲» که نام اولیه آن مروارید‌های خلیج فارس بود، از آخرین کار‌های دریایی است که در سینمای ایران تولید شده است. این فیلم بر اساس مستند «ناوچه جوشن» تولید شده و روایتگر یکی از عملیات‌های مهم نیروی دریایی کشورمان است. این عملیات به درگیری ناوسواران ایرانی با نیروی دریایی امریکا در فروردین سال ۶۷ مربوط می‌شود، عملیاتی که با نام آخوندک، نامگذاری شده بود. حضور هادی ساعی در یکی از نقش‌های اصلی این فیلم، از نکات قابل توجه آن بود. بخش‌های زیادی از این فیلم در کشتی نظامی پی ۲۲ در خلیج فارس ضبط شده است.

یادگار جنوب
کارگردان: حسین دوماری، پدرام پورامیری
بازیگران: الناز شاکردوست، وحید رهبانی، پژمان جمشیدی، سحر دولتشاهی، صابر ابر و...
سال ساخت: ۱۴۰۱

یکی از آخرین فیلم‌های سینمای ایران که به نوعی خلیج فارس در آن نقشی محوری دارد، «یادگار جنوب» است. اثری که در جشنواره فیلم فجر سال گذشته نیز به نمایش درآمد و بازخورد‌های متفاوتی داشت. اما نکته مهم در رابطه با این اثر این است که خاستگاه شخصیت‌های اصلی فیلم مناطق ساحلی خلیج فارس است و بخش‌های مهمی از اثر، مخصوصا در دقایق پایانی فیلم، اتفاقات در دل خلیج فارس رخ می‌دهد.