کسب و کار خود را در کتابخانه بساز!

گروه فرهنگ خبرگزاری علم و فناوری آنا، ابوالفضل اسدنیا * ـ «کارآفرینی» و «ایجاد کسب‌وکار‌های کوچک»، مسیر‌هایی دوام‌پذیر و روبه‌رشد به سوی ثبات و استقلال اقتصادی، تقویت انعطاف‌پذیری و توانمندسازی افراد، خانواده ها و جوامع است. این امر سبب افزایش علاقه به یادگیری و توجه به فرصت های کارآفرینی شده است. آنچه در این میان ناشناخته مانده نقش کتابخانه‌ها در ارتقای کارآفرینی است. پرسش فعالان حوزه اقتصاد و تولید این است که کتابخانه های عمومی چه نقش کمکی و تسهیل‌گرانه برای حمایت از کارآفرینی و ایجاد کسب‌وکار دارند.

نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، به دلیل رسالت و وظیفه اش به عنوان متصدی بزرگ‌ترین شبکه کتابخانه ای کشور و در راستای تحقق شعار «مهار تورم، رشد تولید» در سال ۱۴۰۲ نه تنها در فعالیت‌های معمول و جاری خود در حال ریل‌گذاری برنامه های کتابخانه ای برای حمایت از کارآفرینان است، بلکه برای تبیین علمی این موضوع نیز همایش بین‌المللی «کتابخانه های عمومی و کسب‌وکار‌های کوچک» را به منظور آشنایی هر چه بیشتر فعالان حوزه کسب‌وکار با امکانات و ظرفیت‌های کم‌نظیر کتابخانه های عمومی برای حمایت از این حوزه در مهرماه سال جاری در دست اجرا دارد.

هر کسب‌وکار را می‌توانیم مانند یک پازل تصور کنیم که فقط به قطعات مناسب نیاز دارد تا در کنار هم قرار گیرند. برای کمک به هماهنگی این قطعات، مفهوم «انکوباتورِ کسب‌وکار» مطرح شده است. عملکرد یک انکوباتورِ (Incubator) کسب‌وکار، شناسایی ایده های تجاریِ امیدوارکننده و سپس کمک به کارآفرینان برای یافتن قطعات گمشده در پازل آنهاست. در عصر دیجیتال و اطلاعات، کتابخانه های عمومی در موقعیت ایده‌آلی قرار دارند تا نقش انکوباتور کسب وکار را بر عهده بگیرند.

افراد باهوش و خلاق در کتابخانه‌های عمومی جمع می شوند تا ایده‌ها را بیاموزند و آن‌ها را به اشتراک بگذارند. کتابخانه عمومی مکانی است که پرسش ها در آن شکل می گیرند و پاسخ آن‌ها یافت می شود. برای مثال به دو نمونه اشاره می‌شود: اولین مورد،  کتابخانه عمومی شهر گوینت (Gwinnett) در آمریکا، به عنوان انکوباتور، یک مرکز رشد کارآفرینی راه‌اندازی کرده که بر روی افرادی که تازه از زندان آزاد شده اند، تمرکز دارد.

 از سوی دیگر، کتابخانه شهر سسیل آمریکا یک آگهی با این مضمون منتشر کرده است: «می‌خواهی کسب‌وکار خودت را راه اندازی کنی، اما نمی دانی از کجا شروع کنی؟ به ما بپیوند تا متخصصان باسابقه حسابداری در سالن مرکزی کتابخانه، شما را در مورد نحوه شروع کار راهنمایی کنند». این آگهی و امثال آن نشان می دهد که تفکر هیچ‌گاه در خلأ شکل نمی‌گیرد و افراد برای راه‌اندازی کسب‌وکار نیازمند مهارت هایی هستند که پیش‌نیاز این مهارت ها اطلاعات و دانشی است که متخصصان کتابداری در گردآوری، آماده‌سازی و دسترس‌پذیرکردن آن سرآمد هستند.

کتابخانه عمومی نیاز‌های اطلاعاتی اولیه شهروندان، مشاغل کوچک، کارآفرینان، سازمان‌ها و مؤسسات را برآورده می‌کند تا کسی، به دلیل بی‌دانشی، در ایجاد کسب‌و‌کار ناتوان نباشد. کتابخانه های عمومی و کتابداران این مهم را از طریق فعالیت‌های زیر محقق می‌کنند: فراهم‌آوریِ دسترسی رایگان به پایگاه های اطلاعاتی کسب‌وکار، برگزاری دوره‌های آموزشی آنلاین و حضوری لازم، راهنمایی کارآفرینان برای ثبت علامت تجاری، برقراری ارتباط با کتابداران مرجع به روش های مستقیم، صوتی یا آنلاین برای آگاهی از روش های توسعه کسب و کار، ارزیابی رقبای بازار، برگزاری جلسات مشاوره کسب وکار در کتابخانه، ارائه اطلاعات لازم حقوقی و مالیاتی، ارائه انواع آگاهی‌ها به متقاضیان درباره قوانین واردات و صادرات، کمک به شرکت های تجاری برای کاستن از فشار‌های مالی، ارائه اطلاعات درباره تأمین مالی و مدیریت مشاغل، کمک تحقیقاتی به مشاغل و جمع‌آوری اطلاعات جمعیت‌شناختی با استفاده از پایگاه های در دسترس و، سرانجام، برقراری دسترسی به نمونه‌های موفق کسب‌وکار را از طریق تنظیم و ارائه کتابچه راهنمای طرح های تجاری.

برآیند این خدمات متنوع ـ به جز معرفی کتابخانه عمومی به عنوان مرکزی بسیار فراتر از صرفاً امانت کتاب و منبع اطلاعاتی ـ نشان‌گر مفهوم دینیِ «العلم سلطان» (دانش، اقتدارآفرین و تعالی‌بخش است) بوده و نیز معلوم می‌کند که یکی از مطمئن‌ترین راه‌های دستیابی به این دانش فراگیر، کتابخانه های عمومی هستند. کتابخانه، به عنوان انکوباتور، قطعه اطلاعاتی در پازل کارآفرینی است.

* دكترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی و كتابدار کتابخانه جابربن حیان شهرستان رفسنجان