انتقال بحران ناترازی انرژی به سال‌های آینده

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا، عدم چاره اندیشی برای حل اتلاف منابع انرژی در فرآیند تامین تا مصرف موجب شده تا به صورت دوره‌ای کمبود‌هایی در بخش‌های مختلف انرژی تجربه شود.

در حال حاضر در زمینه‌های آب، گاز، برق و بنزین ناترازی وجود دارد و اگر برای حل این مشکلات اقدامات لازم، موثر و بلند مدت با نگاه درست به حل مسئله صورت نگیرد بدون تردید این کمبود‌ها جدی‌تر شده و کشور را از جنبه‌های مختلف دچار بحران می‌سازد که کوچکترین آن تبدیل ایران به وارد کننده انرژی بجای صادر کننده آن خواهد بود.

یکی از مهمترین دلایل بروز ناترازی در بخش انرژی عدم مدیریت مصرف صحیح آن در بخش‌های خانگی و صنعتی است. به عنوان مثال در مورد آب عدم مدیریت منابع، موجب شده تا شاهد سوء مصرف در این بخش باشیم. حتی اگر از میزان برداشت بی رویه آب‌های زیرزمینی به واسطه چاه‌های عمیق و غیرقانونی گذر کنیم؛ شاهد اتلاف شدید آب به علت کشاورزی سنتی ایرانی خواهیم بود و همانطور که می‌دانید درحال حاضر بیش از ۹۰ درصد آب مصرفی در بخش کشاورزی و تنها در حدود ۶ درصد در بخش خانگی مصرف می‌شود.

از سوی دیگر کشور در مصرف برق و گاز نیز با معضل مشابهی مواجه است و تا کنون نتوانسته مدیریت مناسبی در مصرف این منابع انرژی داشته باشد. ایران از منظر سرانه بهره وری از منابع انرژی نسبت به سایر کشور‌ها پایین‌تر است. عدم مدیریت در زنجیره تولید تا مصرف در بخش‌های مختلف انرژی موجب شده تا بهره وری مناسبی ازهیچ یک از بخش‌ها نداشته باشیم.

اتلاف منابع انرژی در مرحله تولید

منابع انرژی نه تنها در بخش مصرف با سوء مدیریت مواجه است، بلکه متاسفانه در مراحل تولید و توزیع انرژی نیز شاهد سوء مدیریت، عدم آینده نگری و سرمایه گذاری صحیح و به موقع هستیم، تا جایی که بخش عمده‌ای از انرژی تولید شده در خطوط انتقال از بین می‌رود.

متاسفانه بررسی‌ها نشان داده که در حدود ۲۵ درصد از گاز تولیدی کشور در خطوط لوله و انتقال هدر می‌رود که این میزان بیش از میزان ناترازی‌های سال‌های اخیر و معادل مصرف کل سال برخی از کشور‌های اروپایی است.

در بخش‌های دیگر نیز مانند فرآیند‌های توزیع حامل‌های سوخت مثل بنزین وگازوئیل نیز شاهد قاچاق گسترده‌ای در داخل و خارج از مرز‌های کشور هستیم، که به علت عدم ارائه گزارش دقیق و تنها ارائه برخی گمانه زنی‌ها آمار درستی از حجم و میزان آن وجود ندارد که این خود بر عدم امکان شناسایی دقیق مشکل و ارائه راهکار درست می‌افزاید.

ضربه تولیدکنندگان انرژی و سیاستگذاران آن بر پیکره انرژی‌های فسیلی

در حال حاضر شاهد اتلاف انرژی در فرآِیند تولید و عدم حمایت از سرمایه گذار در حوزه انرژی هستیم. متاسفانه تولید و استخراج انرژی در کشور به روز نبوده و همین امر موجب شده تا بخشی از منابع کشور اتلاف شود.

یکی از بخش‌هایی که در تولید انرژی بخشی از منابع فسیلی کشور را هدر می‌دهد، تولید برق است. تولید غیراصولی انرژی منجر به اتلاف منابع می‌شود. به عنوان مثال برای تولید برق اقدام به احداث نیروگاه سیکل ترکیبی می‌کنند، اما به علت بالا بودن مدت زمان بهره برداری آن نسبت به نیروگاه گازی، صرفا نیروگاه گازی احداث کرده که همین امر موجب می‌شود تا در تولید برق و مصرف گاز دچار مشکل شویم و یا سرمایه گذار برای کاهش مشکلات ناشی از قطعی گاز و برق تمایل به احداث نیروگاه دارد، اما به علت اصرار سیاستگذار برای اولویت عرضه در شبکه بجای واحد تولیدی خود، از ایجاد نیروگاه صرف نظر می‌کند.

متاسفانه عدم شناسایی دقیق معضلات در بخش‌های مختلف انرژی و عدم اهتمام برای یافتن سلسله راهکار‌های بلند مدت و قطعی، موجب شده تا تمرکز خود را از به مدیریت ناکارآمدی‌ها به سمت افزایش تولید سوق دهیم که نتیجه آن به تاخیر انداختن و انتقال دادن بحران ناترازی به سال‌های آینده است.