دهقانی: توسعه نوآوری‌های اجتماعی از آسیب‌های فناورانه پیشگیری می‌کند

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، روح‌الله دهقانی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در نشستی جمعی از کنش‌گران اجتماعی و فعالان حوزه سازمان‌های غیردولتی مردم نهاد در راستای بررسی امکان دانش بنیان شناخته شدن مجموعه‌های مردم نهاد نوآور، اظهار کرد: نوآوری‌های فناورانه در کنار مزایای زیادی که دارند آسیب‌ها و شکاف‌های اجتماعی را نیز در پی دارند، توسعه نوآوری‌های اجتماعی برای پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی ناشی از نوآوری‌های فناورانه ضروری است.

وی افزود: تعاریف اولیه که از نوآوری به عنوان یک مقوله جدید مطرح شد، عمدتاً فناورانه بود. نوآوری‌های فناورانه که بر مبنای ایجاد و توسعه یک فناوری شکل می‌گیرند با وجود فوایدی که دارند آسیب‌هایی را هم به دنبال دارند که از مهمترین آنها ایجاد شکاف‌ها و گسل‌های جدید در جامعه است که هر از چندگاهی با توجه به اختلاف ظرفیت دو طرف شکاف، لرزه‌های بزرگی را در جامعه ایجاد کنند.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری گفت: نوآوری‌های فناورانه به شکل‌گیری یک نسل دانشمند، عالم و بعضاً متفکر ثروتمند منجر شده‌اند که بر گرده مردم سوار می‌شوند. نمونه بارز آن، اوبر است که کل سیستم تاکسیرانی سنتی، دفاتر محلی و انبوه کسب و کار‌ها و خدمات مرتبط با این حوزه را نابود کرده و در مقابل منافع هنگفتی را نصیب یک جامعه الیت کوچک کرده؛ نمونه‌های دیگری از این قبیل نوآوری‌های فناورانه را در کشور می‌بینیم که ناگهان بازار تعداد عظیمی از خرده فروشی‌ها و مغازه‌های محلی و انبارداران و ... را از بین برده است.

دهقانی با بیان اینکه حکمرانی دانش بنیان ایجاب می‌کند که از ایجاد شکاف‌های جدید در جامعه جلوگیری کرده یا لااقل آنها را کنترل کنیم عنوان کرد: آسیب‌های نوآوری‌های فناورانه باعث شد مقوله دیگری با عنوان نوآوری اجتماعی شکل بگیرد که مخاطب آن عمدتاً نوآوری‌هایی است که توسط افراد عادی و استعداد‌های غیرعلمی شکل می‌گیرد.

وی ادامه داد: تجربه نشان داده کشور‌هایی که علاوه بر نوآوری‌های فناورانه به نوآوری اجتماعی هم توجه دارند در کنترل شکاف‌ها و گسل‌های اجتماعی موفق‌تر بوده و اتفاقا اقتصاد بهتری دارند. پس هم به عنوان یک عقیده شخصی و هم براساس تجربه جهانی به مقوله نوآوری‌های اجتماعی باور دارم که حقیقتاً در کشور کمتر به آن توجه شده است.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با اشاره به نظرات مطرح شده در این جلسه بیان کرد: بحث این است که آیا می‌خواهیم خیریه‌ها و سمن‌ها را دانش بنیان کنیم یا می‌خواهیم شبکه‌ای از دانش‌بنیان‌ها را در خدمت خیریه‌ها بگیریم. اگر بخواهیم خیریه‌ها را دانش بنیان کنیم به مشکلاتی بر می‌خوریم که به متن قانون برمیگردد؛ بنابراین فرایند تغییر آن بسیار زمان بر است؛ اما آیین‌نامه‌ها را می‌توان تغییر داد. در واقع اول باید ببینیم دقیقاً دنبال چه هستیم و چه چیزی می‌تواند به سمن‌های ما کمک کند و براساس آن از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم.

دهقانی مطرح کرد: رئیس جمهور و دولت هم به مردمی کردن اقتصاد جداً اعتقاد دارند؛ بنابراین می‌توان آیین‌نامه‌های خوبی برای حمایت از نوآوری‌های اجتماعی تصویب کرد. باید کارگروه مشترکی با حضور حق جوی جوانمرد سرپرست مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی و علی حسنلو  سرپرست ستاد فناوری‌های نرم  از معاونت علمی و دو نماینده از سمن‌ها تشکیل شود تا ظرف یکی، دو ماه مدل جدیدی خلق کنند.

وی از فعالان حوزه خیریه‌ها و مشارکت اجتماعی دعوت کرد که نوآوری‌هایی هم در تعریف کار خیر داشته باشند و تشریح کرد: کار خیر فقط کمک به ادامه تحصیل کودکان محروم و ساخت درمانگاه و مسجد و ... نیست و کمک کردن به یک فارغ‌التحصیل جوان یا شرکت نوپای جمعی از فارغ‌التحصیلان پرانرژی که بعضاً با حمایت همین خیرین و در مدرسه‌های خیرساز تحصیل کرده‌اند، هم کار خیر است و چه بسا باارزش‌تر از کار‌های خیر معمول؛ البته منظور از کمک به شرکت‌های دانش بنیان، کمک نقدی به آنها نیست؛ بلکه پذیرش ریسک و سرمایه‌گذاری خطرپذیر است که می‌تواند زمینه رشد این مجموعه‌ها و رونق تولید و اشتغال‌آفرینی آنها را فراهم کند.