ورود کودکان به دنیای هوش‌مصنوعی/ استفاده از چت جی‌پی‌تی چه مزایا و معایبی دارد؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، فناوری نوظهوری همچون هوش مصنوعی و ابزارهای آن انقلابی در دنیا به همراه داشته و طبیعی است که کودکان و به خصوص نوجوانان در مورد آن کنجکاو شده باشند.«اوپن‌ای‌آی» (OpenAI) برای ثبت‌نام در یک حساب کاربری کاربران را ملزم می‌کند تا حداقل ۱۳ سال سن داشته باشند. اما می‌توان یک حساب کاربری ثبت‌نام کرد تا کودکان از آن استفاده کنند.

از یک سو، استفاده از سرویسی مانند «چت جی‌پی‌تی» (ChatGPT) می‌تواند مزایای متعددی از جمله کمک به تکالیف درسی، فرصت‌های یادگیری و سرگرمی را به کودکان و نوجوان ارائه دهد. از سوی دیگر، خطرات بالقوه‌ای نیز وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند. به برخی از مزایا و معایب، توصیه‌هایی برای مدیریت ریسک‌ها و پیشنهاداتی برای صحبت کردن با نوجوانان در مورد استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی اشاره کرده‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

فواید استفاده کودک و نوجوان از چت‌بات‌ها

سرویس‌های هوش مصنوعی مانند چت جی‌پی‌تی می‌توانند از چند جهت برای کودکان بسیار مفید باشند. اگر کودک با یک موضوع یا تکلیف خاص دست و پنجه نرم می‌کند، می‌تواند از سرویس های هوش مصنوعی مانند چت جی‌پی‌تی برای دریافت پاسخ یا توضیحات راجع آن پرسش استفاده کند. این کار می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا مطالب را بهتر درک کنند و تکالیف خود را به خوبی انجام دهند.

سرویس‌های هوش مصنوعی می‌توانند به کودکان فرصتی منحصربه فرد برای یادگیری درباره موضوعات جدید یا کشف علایق آن‌ها ارائه دهند. برای مثال، اگر کودک به دایناسورها علاقه‌مند است، می‌‌تواند پرسش‌هایی درباره انواع مختلف دایناسورها یا زیستگاه‌های آ‌ن‌ها از چت جی‌پی‌تی بپرسد. هوش مصنوعی می‌تواند به خصوص برای نوجوانانی که می‌خواهند نحوه کدنویسی را یاد بگیرند، مفید باشد.

حتی برای تقویت خلاقیت در کودک و نوجوان هم می‌توان از چت‌بات‌ها استفاده کرد چرا که روش‌های سرگرم کننده‌ای آن بی نهایت هستند. کودک می‌تواند از چت جی‌پی‌تی بخواهد که یک جوک بگوید، یک داستان خنده دار تعریف کند و حتی فکر کند که اگر دایناسورها بتوانند صحبت کنند چه اتفاقی خواهد افتاد.

چت‌بات‌های هوش مصنوعی زمانی بهترین عملکرد را دارند که پیام‌ها واضح و مستقیم باشند. بنابراین، صحبت کردن با یک سرویس هوش مصنوعی می‌تواند به کودکان کمک کند تا توانایی خود را برای پرسیدن پرسش، بیان منظور خود و گوش دادن به دیگران توسعه دهند.

زمانی که فردی از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شود، برحسب نیاز جوامع باید توانایی کار و ارتباط با پلتفرم‌های هوش مصنوعی را در دانشگاه و محل کار داشته باشد. از ساخت رزومه‌های چت جی‌پی‌تی برای تولید موضوعات مقاله‌های تحقیقاتی گرفته تا استفاده از یکی از پلتفرم‌های هوش مصنوعی برای نوشتن یا چک کردن کد، دسترسی کودک و نوجوان به سرویس‌های هوش مصنوعی به آن‌ها امکان یادگیری این مهارت‌های مهم را می‌دهد.

خطرات چت جی‌پی‌تی برای کودکان

چت جی‌پی‌تی، چت‌بات هوش مصنوعی که می‌تواند هر کاری از پاسخ دادن به پرسش‌ها گرفته تا نوشتن یک عنوان اجتماعی را انجام دهد. اما چت جی‌پی‌تی خطراتی مانند نگرانی‌های حریم خصوصی و سرقت ادبی را هم به همراه دارد. به‌عنوان یک فناوری جدید و نسبتا ناشناخته، مسلما خطرات بالقوه‌ای وجود دارد که کودک و نوجوان با بهره‌گیری از ابزارهای هوش مصنوعی مانند چت جی‌پی‌تی با آن مواجه می‌شوند.

اگر کودک بیش از حد به خدمات هوش مصنوعی متکی شود، ممکن است مهارت‌های مهم تفکر انتقادی و حل مسئله را در خود توسعه ندهد. هوش مصنوعی یک ابزار است، اما جایگزینی برای توسعه مهارت‌های ضروری مانند توانایی توسعه یک استدلال قوی یا تحقیق درباره یک موضوع مهم را ندارد.

سرویس‌های هوش مصنوعی ممکن است اطلاعات شخصی در مورد کودک و نوجوان مانند نام، سن و مکان او را جمع‌آوری کنند. از این اطلاعات می‌توان برای تبلیغات هدفمند یا اهداف دیگر استفاده کرد.

برخی از سرویس‌های هوش مصنوعی ممکن است محتوای نامناسب مانند زبان صریح یا تصاویر خشونت‌آمیز را برای کودک و نوجوان فیلتر نکنند. این می‌تواند برای این رده سنی مضر یا ناراحت‌کننده باشد. همچنین در موارد نادر، سرویس‌های هوش مصنوعی اگر اطلاعات خطرناک یا نادرستی به کودک بدهند، می‌توانند خطر ایمنی ایجاد کنند.

کودک ممکن است وسوسه شود که خروجی‌هایی که از چت جی‌پی‌تی می‌گیرد را به‌عنوان خروجی خود قبول کند. وقتی این فناوری‌های نوین در دسترس کودک و نوجوان قرار می‌گیرد باید توجیه شوند که ارائه اطلاعات از این ابزارها به‌عنوان کار خود، به خصوص برای تکالیف مدرسه، امر پسندیده‌ای نیست. با صحبت کردن با کودک و نوجوان و ارتباط برقرار کردن با نحوه استفاده آن‌ها از هوش مصنوعی، معایب احتمالی را به حداقل رساند و اجازه داد این رده سنی از فواید چت جی‌پی‌تی بهره گیرد.

در ابتدا ابزارهای هوش مصنوعی باید با نظارت والدین در اختیار کودک و نوجوان قرار گیرد. باید در نظر داشت که کودک چند بار از سرویس‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کند و برای چه کاری از آن‌ها بهره می‌گیرد. آن‌ها از ابتدای امر باید بدانند که قوانین استفاده از سرویس‌های هوش مصنوعی چیست و با آن‌ها آشنا شوند.

همچنین در مورد حریم خصوصی بایستی با کودک و نوجوان صحبت کرد و از اهمیت حفاظت از اطلاعات شخصی مطلع شوند که در مورد آن‌چه در اینترنت به اشتراک می‌گذارند، محتاط باشند.

نوجوانان باید بدانند که سرویس‌های هوش مصنوعی همیشه صد درصد دقیق نیستند و در مورد اطلاعاتی که دریافت می‌کند، تفکر انتقادی داشته باشد. اهمیت بررسی اعتبار یک منبع را قبل از اعتماد به اطلاعات باید بررسی کند.

سرویس‌های هوش مصنوعی دوستدار کودک

اگر نگران دسترسی کودک و نوجوان به چت جی‌پی‌تی هستید، برخی از سرویس‌های هوش مصنوعی وجود دارند که به صراحت دوستدار این رده سنی و مناسب آن‌ها هستند.

«کوگ‌نیمیتس» (Cognimates): پلتفرم آموزش هوش مصنوعی برای ساخت بازی، ربات‌های برنامه‌نویسی و آموزش مدل‌های هوش مصنوعی

اسکراچ: یک زبان برنامه نویسی که به کودکان اجازه می‌دهد بازی‌ها، انیمیشن‌ها و داستان‌های تعاملی خودشان را خلق کنند.

«وواِبوت» (Woebot): یک چت‌بات که از سلامت روان و ابزارهایی برای مدیریت اضطراب و استرس پشتیبانی می‌کند.

«مای‌کلوور» (MyKlovr): یک پلتفرم مشاوره دانشگاهی مبتنی بر هوش مصنوعی که به دانشجویان کمک می‌کند برای برنامه‌ریزی و آماده شدن برای کاربردهای دانشگاهی خود برنامه‌ریزی کنند.

لزوم آموزش کودک برای ورود به دنیای دیجیتال

با این حال؛ دسترسی کودک و نوجوان به سرویس‌های هوش مصنوعی مانند چت جی‌پی‌تی باتوجه به نحوه تغییر صنعت، مدارس و دیجیتالی شدن اکثر فرآیندهای روزانه بشر امری بدیهی است. در هر صورت با تغییر جوامع و لزوم ورود به فضای مجازی و بهره گیری از ابزارهای هوش مصنوعی باید کودکان و نوجوانان برای وارد شدن به این فضا آموزش ببینند تا با دانستن خطراتی که ممکن است برای این رده سنی به وجود آید ، منافع بهره‌مندی از این سیستم‌های هوش مصنوعی به حداکثر برسد و چالش‌های آن به خوبی مدیریت شوند.