کارگردان «محاکمه النا»:‌ ترکیبی از همه احساسات بشری را روی صحنه بردیم/هزینه‌ تولید آثار نمایشی دوبرابر قبل شده است

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نمایش «محاکمۀ النا»، با هدایت و کارگردانی فرشید ذوالفقاری‌فرد در تماشاخانۀ ارغنون در حال اجراست.

این اثر نمایشی، روایتگر برگزاری دادگاهی عجیب در ۲۴ جولای سال ۱۹۸۲ در «منت‌هولد» است. در این اثر نمایشی که به مدت ۷۰ دقیقه در مقابل دیدگان مخاطبان به اجرا در می‌آید، شهلا رحیمی، مهدی حیدری، ویدا قراگوزلو، سبا امیری، محمد حداد کاشانی، فائزه وفائی، عرفان شیخ‌حسین، کسری هدایت‌نیا، یاسمن محمدیان، عارفه نظامی، محمدعلی واعظی، بیتا طایی و امین قنبری به ایفای نقش می‌پردازند. این اثر، تا ۳ شهریور ماه هرشب از ساعت ۱۹ در عمارت ارغنونروی صحنه می‌رود.

فرشید ذوالفقاری‌فرد، کارگردان نمایش «محاکمۀ النا» در گفت‌وگو با خبرنگار آنا گفت: پیش از اجرای این اثر، دو ماه و نیم تمرین داشتیم. از روزی که تمرینات را آغاز کردیم تا زمانی که این اثر به اجرا رسید، دقیقاً ۲ ماه و ۱۵ روز طول کشید و مسیر ما، مسیر راحتی نبود، چرا که این اثر شخصیت‌های بسیاری داشت و به عبارتی پُرپرسوناژ بود و به همین خاطر چالش‌های پیش روی ما در تولید زیاد بود.

وی در ادامه با اشاره به این که مدت زمان حضور نقش‌ها بر روی صحنه یکسان نبوده و تعداد شخصیت‌های این اثر نیز زیاد است، افزود: برخی از بازیگرانی که در این کار حضور پیدا می‌کردند، به دلیل مدت زمان حضور کم بر روی صحنه، تمایل به همکاری نداشتند و تعداد زیادی بازیگر به این اثر آمدند و رفتند تا در نهایت این گروه با این بازیگران بسته شد.

ذوالفقاری‌فرد افزود: من همواره برای بازیگرانم، از تئاتر‌هایی که دیده بودم مثال می‌زدم که نه موضوع آن را در ذهن داشتم و نه کاراکتر‌های اصلی آن را، اما تنها یک شخصیت خُرد را که برای لحظاتی کوتاه بر روی صحنه حضور پیدا کرد، در ذهن دارم و این شخصیت خرد در ذهن من مانده بود.

در شیوۀ کارگردانی و اجرا متفاوت عمل کردیم

کارگردان نمایش «محاکمۀ النا» در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: در شیوۀ اجرایی و کارگردانی این اثر نیز ما مقداری متفاوت عمل کردیم و این موضوع، بدان معناست که ما نیامدیم متن را به بازیگر بدهیم، دورخوانی کنیم و جلو برویم، بلکه در یک ماه اول تمرین، بچه‌ها متن را در اختیار نداشتند و با تمرینات مکرر فضاسازی، سعی کردیم بازیگران را وارد فضایی احساسی کنیم که نیاز داشتیم از شخصیت آن‌ها در نمایش ببینیم و بعد از آن، به بازیگران کارکتر و تیپ را دادیم که مثلاً شما یک وکیل یا یک دادستان هستید.

وی همچنین اظهار داشت: ما با دنیای درونی بازیگر کار داشتیم و هیچ چیز بیرونی در هدایت ما به او کمک نمی‌کرد و هم اینکه به شدت سازنده بود، یعنی همۀ بازیگران این اثر، از نتیجه‌ای که در پایان تمرینات گرفتند، راضی بودند.

ذوالفقاری‌فرد در بخشی دیگری تصریح کرد: مهم‌ترین رخدادی که در تمرینات این اثر به وقوع پیوست، بحث خوانش متن بود و این بدان معناست که بازیگران این اثر، متن را به طور دقیق خوانش کردند و این موضوع، برای ما چندین وجهۀ مختلف داشت، نخست آن که بازیگر، متن را در جایگاه شخصیت خوانش کند، که اگر مثلاً در یک موقعیت خاص، بازیگر دیالوگی را می‌گوید، استایل بدنی و حس او چیست و در نهایت می‌خواهد به کجا نگاه کند، آیا دست او در جیبش هست یا آزاد است، آیا قدم می‌زند یا ایستاده است، نشسته است یا ایستاده است و این‌ها، میزانسن‌های خُردی بوده است که ما در حین خوانش متن، تلاش می‌کردیم تا بازیگر، خود به آن برسد و آن را پیدا کند.

این کارگردان توضیح داد: در مرحلۀ بعدی، این پرسش برای بازیگر مطرح بوده زمانی که بازیگر مقابل من در حال گفتن دیالوگ است، من در حال انجام دادن چه فعالیتی هستم، آیا او را نگاه می‌کنم یا نشسته‌ام، یا سرم را می‌خارانم یا هر چیز دیگری. سپس تلاش کردیم تا این پرسش را برای بازیگر مطرح کنیم که از خود بپرسد آیا زمانی که من می‌خواهم با این «اکت» این حس را القاء کنم، مخاطب از روبرو متوجه منظور من بشود یا نه و اگر نه، من باید تغییری را در حس خویش ایجاد کنم، یا میزانسن را تغییر بدهم.

موقعیت‌های ایستای نمایش کار را برای بازیگران سخت می‌کرد

وی با بیان این که میزانسن‌های این نمایش در موقعیت‌های ایستا طراحی شده و همین امر، کار را برای گروه نسبت به دیگر آثار نمایشی سخت‌تر کرده ، یادآور شد: به همین دلیل ما یک مقدار بر لبۀ تیغ حرکت کردیم؛ نخست این که میزانسن‌های طراحی شده در این نمایش ایستا بوده و به همین خاطر، کاراکتر برای این که بتواند هر کاری کند، دستش باز نبوده و بعد خوانش متن از نگاه نویسنده، خوانش او را بسیار محدود کرده است.

ذوالفقاری‌فرد، درباره طنز کار توضیح داد: طنز این اثر از ابتدای راه آن شروع می‌شود و در ادامه، رفته‌رفته اثر مخاطب را به سمت یک موقعیت دراماتیک دردناک حرکت می‌دهد و این، بدان معناست که ما سعی داشتیم هم مخاطب را بخندانیم، هم او را به گریه بیاندازیم، هم او را به فکر واداریم و ملغمه‌ای از همۀ این موضوعات در ۷۰ دقیقه کار ترسناکی بود که بار و فشار روانی را بر روی بازیگران این اثر بسیار بالا برد.

کارگردان نمایش «محاکمۀ النا»، با بیان این نکته متنی که به اجرا رسیده زحمت بازیگرانی بوده است که توانستند آن احساس را کامل به مخاطب خویش انتقال بدهند، گفت: یکی دیگر از پیچیدگی‌های تولید این اثر نمایشی، این بود که به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی، بازیگران و یا حتی خود ما، مثلاً در روز ۶ ساعت کار می‌کردند، مجبور بودیم ساعت کاری بیشتری داشته باشیم و زمان و انرژی کمتری برای تمرینات این اثر نمایشی بگذاریم.

هزینه‌های تولید آثار نمایشی در یک سال گذشته دو برابر شده است

وی، تمرینات این اثر نمایشی را تمریناتی پیچیده و فشرده برشمرد و گفت: هزینه‌ها در تولید یک اثر نمایشی، به شدت بالا رفته و مثلاً هزینۀ یک پلاتو برای تمرین، نسبت به سال قبل دو برابر شده بود و همۀ این موضوعات، در کنار هزینۀ پذیرایی و یا دیگر هزینه‌های بسیار ساده، ما را به شدت تحت فشار قرار داد؛ اما به لطف خداوند متعال توانستیم این کار را جمع کنیم.

این کارگردان تئاتر، نمایشنامه را مهم‌ترین و پررنگ‌ترین بُعد این اثر نمایشی برشمرد و گفت: بازیگران، در بازنویسی دوم به سوم نمایشنامه، پیشنهاداتی را می‌دادند و اتود‌هایی را که این عزیزان می‌زدند، مرور می‌کردم و به شدت برای من راهگشا بود. 

ذوالفقاری‌فرد در پایان گفت: خوشبختانه تا به امروز بازخورد‌های خوبی را از این اثر دریافت کردیم و آن‌چه را که انتظار داشتیم مخاطبان ما، به عنوان خوراک زیرمتن از آن دریافت کنند، تا حدودی متوجه شدند و اکثر مخاطبین ، راضی از سالن بیرون رفتند .