جزئیات مطالعه و تهیه نقشه‌های دقیق گسل در کلانشهر‌های کشور

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، زمین‌لرزه‌ها افزون بر شتاب ناشی از عبور موج، خطر گسیختگی زمین را نیز به همراه دارند. تجربه زمین‌لرزه‌های مخرب نشان می‌دهد سازه‌های واقع در حریم گسل زمینلرزه‌ای، بیشترین آسیب را در طی زمینلرزه در پی دارد.

شتاب بیشینه حرکت زمین قابل محاسبه است و با تمهیدات مهندسی می‌توان خسارات آن را کنترل کرد؛ اما مهار جابه‌جایی‌های بزرگ و جلوگیری از انتقال آن به سازه در زون گسل زمین‌لرزه‌ای، کاری دشوار است.

به طور کلی مهم‌ترین اثرات گسلش سطحی بر سازه‌ها عبارتند از گسترش زون برشی به پی، جابه‌‌جایی و نشست ناهمسان پی و کرنش‌های افقی کششی و از بین موارد بالا گسترش زون برشی بیشترین تأثیر را در خرابی سازه‌ها دارد.

این درحالی است که بسیاری از شهر‌های ایران در حاشیه و یا بر روی گسل‌های فعال بنا شده‌اند. دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد که از جمله می‌توان استفاده از مزایای آب و هوای کوهپایه‌ای و منابع آب با کیفیت بالا در حاشیه کوهستان‌ها را ذکر کرد.

متاسفانه رشد سریع شهر‌ها در دهه‌های اخیر بسیاری از عوارض زمین‌شناسی و آثار گسل‌ها را محو کرده است و از این رو تعیین محل گسلش‌های احتمالی کاری دشوار و گاه همراه با خطا است.

با توجه به اینکه ایران در پهنه لرزه‌خیر با رویداد‌های زمین‌لرزه‌های گسترده واقع شده و سالانه با زمین‌لرزه‌های بزرگ مواجه است، بر همین اساس شناسایی محل دقیق گسل‌ها و تهیه نقشه دقیق آن‌ها به منظور ارائه راهکار‌های مناسب جهت بهینه‌سازی و مقاوم سازی پهنه‌های خطر امری ضروری به نظر می‌رسد.

با تهیه و تکمیل نقشه گسل‌های کلان شهر‌های کشور بر اساس دستورالعمل‌های موجود در زمینه رعایت حریم گسل‌ها، می‌توان با توسعه شهری در آینده از بروز خسارات گسترده در کلان‌شهر‌ها با توجه به تمرکز نیروی انسانی و منابع مالی بسیار بالا پیشگیری کرد.

بررسی ظرفیت لرزه‌خیزی پهنه گسلی کشور پروژه‌ای است که از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی در دستور کار قرار گرفته است.

در فاز اول مطالعات تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین توان لرزه‌زایی برای کلانشهر‌های کشور با اولویت شهر‌های تهران، تبریز، مشهد، کرمان و کرج در حال اجرا است که به گفته محققان این طرح انتخاب بخش یا تمامی شرح خدمات بستگی به شرایط اجرای این مطالعات در محیط شهری دارد؛ چرا که حفر ترانشه و یا برخی روش‌های ژئوفیزیکی در مناطق متراکم شهری امکان پذیر نیست و صرفا می‌توان سایر روش‌های مطالعه را اجرا کرد.

خدمات انجام تدقیق گسل‌ها و تعیین نرخ لغزش در محدوده‌های شهری به این شرح است:

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا این مطالعات در حال حاضر در دستور کار محققان سازمان زمین‌شناسی قرار دارد و امید می‌رود نتایج فاز اول این مطالعات در اواخر تا مهرماه سال جاری منتشر شود.