دانش‌بنیان‌ها برای رشد نیازمند تقویت زیرساخت‌ها هستند

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ اقتصاد کشور در حال تغییر ماهیت و شکل از منبع‌محوری به دانش‌بنیانی است و در این مسیرشکل‌گیری کسب و کار دانش بنیان نوظهور مبتنی بر فناوری شاخصه اصلی در نظام شکل گیری قدرت اقتصاد دانش بنیان درکشوراست.   

حال یکی از اموری که می تواند کمک کند تا کشور به میزان تولید دانش‌بنیان برسد، درک ضرورت تولید دانش بنیان در جامعه است؛ البته برای رسیدن به این ایده آل ها باید زیرساخت‌های لازم در راستای تحقق برنامه های هدفمند توسعه اقتصاد دانش طراحی و اجرایی شود.

در همین رابطه حسام زندحسامی در گفت‌وگو با خبرنگاراقتصادی آنا درباره دلایل و ریشه‌های حضور ناکافی دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد کشور اظهار کرد: برای بررسی راهکار و دلایل حضور ناکافی دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد باید از چند منظر به این موضوع نگاه کرد. ابتدا باید دلایل عدم توسعه‌یافتگی شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها را از هم جدا کرد.

وی با بیان اینکه بیش از ۷ هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور وجود دارد، تصریح کرد: به طور معمول در تعریف دانش‌بنیان در کشور، شرکت‌هایی دانش‌بنیان نامیده می‌شوند که بر مرز دانش حرکت کرده و بر لبه تیغ فناوری بوده و اصطلاحاً NTBS نامیده می‌شوند و معمولا شرکت‌هایی فعال در حوزه‌های نانو، علوم زیستی و این قبیل موارد است.

جنس رشد استارتاپ‌ها با هم متفاوت است

زندحسامی خاطرنشان کرد: دسته دیگری از اینگونه شرکت‌های نوپدید در قالب استارت‌آپ‌ها فعالیت دارند. استارت‌آپ‌ها هم در قالب شرکت و هم در قالب هسته‌های فناور فعالیت می‌کنند. آنچه در تفکیک این دو از هم قابل توجه است جنس رشد آن‌هاست.

زندحسامی تصریح کرد: استارت‌آپ‌هایی مانند تاکسی‌های اینترنتی فعال در کشور مراحل رشد سریع و فزاینده را طی کرده‌اند؛ اما شرکتی که داروی درمان سرطان تولید می‌کند، رشد چندانی نداشته و لزومی هم ندارد که رشد بالایی داشته باشد، اما یک کالای استراتژیک و راهبردی برای کشور است و در گذر زمان و با رشد نه چندان زیاد فعالیت و رشد می‌کنند.

وی عنوان کرد: نکته کلیدی دیگر این است که شرکت‌های دانش‌بنیان برای رشد نیازمند زیرساخت‌هایی هستند که یکی از آن‌ها میزان دسترسی، نوع دسترسی و سرعت اینترنت است و بعد دیگر دستیابی به نیروی انسانی متخصص است.

کشور‌های دیگر زمینه را برای مهاجرت متخصصان ما فراهم کرده‌اند

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: معضل اساسی در جذب نیروی انسانی متخصص و ماهر فعال در حوزه دانش‌بنیان آن است که نه تنها کشور‌های اروپایی، کانادا و آمریکا زمینه را برای مهاجرت متخصصان ایجاد کرده‌اند، بسیاری از کشور‌های همسایه مستمر متخصصان کشور را به همراه ایده‌های کسب و کار جذب می‌کنند.

ایران دانشگاهی رایگان برای خاورمیانه و جهان شده است

استاد دانشگاه علوم و تحقیقات ادامه داد: شاید بهتر باشد بگوییم ایران دانشگاهی رایگان برای خاورمیانه و جهان شده است. کشور میلیارد‌ها تومان برای هر دانشجو و فارغ التحصیل دانشگاه هزینه می‌کند، اما در جذب و نگهداشت آن‌ها توفیقی نداشته‌ایم. شاهد مثال هم مصاحبه اخیری است که با نفرات برتر کنکور ۱۴۰۲ انجام شد و متاسفانه بدون استثناء همه اذعان داشتند که به مهاجرت فکر می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: در کشور‌های همسایه ایران مانند امارات و ترکیه بالغ بر ۱۶۰ هزار ظرفیت کارشناسی وجود دارد که چالشی بزرگ برای کشور است و همچون چاهی عمیق فارغ‌التحصیلان و ایده‌پردازان کشور را به درون خود می‌کشد. شاید نتوان به این جوانان خرده گرفت، چراکه در ایران در بهترین حالت با هزینه مشابه زندگی در کشور‌های همسایه، حقوقی حدود ۱۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند و در همین کشور‌ها دستمزدی بالغ بر ۸ هزار دلار خواهند داشت.

پروژه‌ای با عنوان قرار مغز‌ها تعریف کنیم

زندحسامی عنوان کرد: بحران خروج سرمایه‌های انسانی و متخصصان توانمند چالش ملی، حیاتی و راهبردی است که سالهاست کارشناسان برعواقب آن تاکید کرده‌اند. زمانی نه چندان دور بحث فرار مغز‌ها مطرح می‌شد، اما امروز به فرار شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها رسیده‌ایم. شاید بهتر بود پروژه‌ای با عنوان قرار مغز‌ها تعریف می‌کردیم که در آن بررسی می‌کردیم چگونه می‌توان موجبات آرامش و قرار و ماندگاری سرمایه‌های انسانی را ایجاد کرد.