در حوزه هوش مصنوعی به بلوغ کافی نرسیده‌ایم/ ۵۰ درصد مراجعان به مطب‌ها نیاز به مراجعه حضوری ندارند

 به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، سیدرضا مظهری رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در نشست خبری «روایت سلامت در دولت مردمی»، گفت: با حجم روز افزون از درخواست‌ها برای الکترونیکی شدن فرایند‌ها در حوزه سلامت روبرو هستیم؛ با اینکه از سال‌های دور یعنی حدود سال ۱۳۷۵ موضوع نرم‌افزاری شدن بخش‌های مختلفی از ارائه خدمات سلامت در حوزه بیمارستانی آغاز شد و به سیستم‌های HIS تبدیل شد، اما به صورت تصاعدی بخش‌های مختلفی از حوزه سلامت را در بر گرفت و ما در سال‌های اخیر به‌ویژه در دو سال گذشته با رشد بسیار زیاد در بخش‌های مختلف مواجه هستیم. با ورود فرایند‌های مرتبط با نسخه الکترونیک تحولی در حوزه خدمات سلامت الکترونیک ایجاد شد.

وی با بیان اینکه به لحاظ کاربردی حوزه سلامت الکترونیک را می‌توان در سه بخش تعریف کرد، ادامه داد: بخش اول موضوع پرونده الکترونیک سلامت است که هرکدام از شهروندان یک پرونده اختصاصی داشته باشند که اطلاعات بهداشتی و درمانی آن‌ها در دسترس خود و افراد معالج‌شان قرار گیرد. در ادوار گذشته هم صحبت شد که پرونده الکترونیک شکل گرفته، ولی هر فردی از دید خود به این موضوع نگاه کرده است. بخش دوم اصلاح فرایند‌های نظام سلامت است که مسیری را مدیریت می‌کند؛ بسیاری از فرایند‌های متنوع را در نظام سلامت داریم که در حوزه بهداشت و درمان با این فرایند‌ها نرم‌افزار‌ها می‌توانند کمک کنند که روند به درستی پیش برود. بخش سوم نیز مدیریت و تصمیم‌گیری است. تمام اطلاعات باید در نهایت به صورت آمار و داشبورد در اختیار مدیران و کارشناسان قرار گیرد تا تصمیمات درست‌تری بگیرند؛ به عنوان مثال اینکه چه دارویی پر‌مصرف‌ترین است و باید برای هر منطقه خاص چه تصمیم‌گیری شود، با این بخش اجرایی می‌شود. با این بخش حتی هشدار‌ها و اعلام وضعیت بحرانی هم در حوزه تصمیم‌گیری و مدیریتی قابل رصد است.

مظهری تاکید کرد: همین الان اطلاعات بیماری‌های هموطنانی که برای پیاده‌روی اربعین در عراق هستند را دنبال می‌کنیم تا در بازگشت به کشور توسط شبکه بهداشتی محل زندگی خود رصد و بررسی شوند تا از بروز و انتقال بیماری‌ها جلوگیری شود.

وی افزود: اطلاعلاتی که باید در پرونده الکترونیک سلامت قرار گیرد در ۴ مبدأ تولید می‌شود؛ مبدأ اول حوزه بهداشتی اعم از واکسیناسیون، پایش رشد کودک، آموزش پیشگیری، مراقبت مادر باردار و... است که تحت عنوان خدمات مراقبتی شناخته می‌شود و تمام این اطلاعات باید در پرونده الکترونیک ثبت شود. مبدأ دوم اطلاعات مربوط به خدمات سرپایی است که عمدتا در حوزه تشخیص و درمان و دارو متمرکز است و خوشبختاته طی دو سال گذشته اتفاقات خوبی داشتیم که سبب تجمیع اطلاعات شده است تا بدانیم هر فرد دقیقا چه خدمات سلامتی دریافت کرده است و حتی چه میزان هزینه کرده است.

وی تأکید کرد: مبدأ سوم اطلاعات مربوط به بخش بستری است که سابقه خوبی داریم و در ۱۰۵۹ بیمارستان کشور توسعه نرم افزار‌ها رشد خوبی داشته و تقریبا ۱۸ نرم افزار مهم بیمارستانی (HIS) داریم که سرویس سلامت الکترونیک ارائه می‌دهند و اطلاعات آن‌ها از سالیان قبل به ما منتقل می‌شود. مبدأ چهارم اطلاعات بخش خود مراقبتی است که البته در این بخش بلوغ خوبی نداریم و امیدواریم در دولت فعلی این را هم به بلوغ مورد قبول برسانیم. در این بخش خود افراد باید آموزش ببینند تا اطلاعات مرتبط با سلامت را پس از آموزش و ارائه دسترسی در پرونده الکترونیک ثبت کنند.

رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، گفت: امروز تکلیف مهم ما تجمیع اطلاعات این ۴ بخش و برقراری ارتباط بین آن‌ها است تا نتایج کنار یکدیگر قابل رصد باشد. از خودمان انتظار داریم تا پایان این دولت همه شهروندان پروفایلی داشته باشند که بتوانند پرونده الکترونیک خود را ببینند و از این سامانه استفاده کنند و اطلاعات درست به آن‌ها برسد و حتی امکان ویزیت از راه دور به شکل رسمی برای آن‌ها فراهم شود.

وی افزود: با توجه به گسترش نسخه‌‌‌‌نویسی الکترونیک باید امکان نسخه‌‌‌‌نویسی از راه دور به شرط اندیشیده‌شدن تمهیدات قانونی فراهم باشد. ۵۰ درصد مراجعین به مطب‌ها شاید نیاز به مراجعه حضوری نداشته باشند پس می‌توان با دوراپزشکی آن‌ها را پیگیری کرد.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار آنا درباره حفظ حریم شخصی بیماران در پرونده الکترونیک، گفت: از ابتدای شکل‌گیری نسخه نویسی الکترونیک تاکنون ۳۲۶ میلیون نسخه در حوزه تامین اجتماعی و ۱۹۳ میلیون نسخه در حوزه بیمه سلامت ثبت شده است. نظام ارجاع و بازخورد هم به خوبی در حال پیشرفت است. تعداد ارجاعات الکترونیکی از سطح یک مراکز بهداشتی به سطح دو در سال جاری تاکنون بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار مورد بوده است. در سال گذشته بیش از ۷۸ میلیون پرونده دریافتی از حوزه‌های مختلف در سامانه ذخیره داده خود داشتیم که در ۵ ماهه نخست امسال هم حدودا ۴۲ میلیون پرونده بوده است. با توجه به اهمیت حفظ، نگهداری و پاسداری از اطلاعات باید به زیرساخت‌های این بخش هم توجه ویژه شود.

۷۷ مجموعه استارت‌آپی در حوزه سلامت

رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار آنا درباره نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه سلامت گفت: با توجه به حمایت دولت تمایل داریم حوزه‌های حاکمیتی برای تولید نرم افزار سلامت وارد نشوند و حتی قصد داریم پنل‌های سازمان‌های بیمه‌گر را هم جمع‌آوری کنیم و کار را برای بخش خصوصی راحت کنیم و خودمان در حوزه نگهداری و حفظ داده و امنیت آن ورود کنیم. ۷۷ مجموعه استارت‌آپی در این حوزه داریم. در حوزه PHC تعداد ۴ مجموعه بزرگ رشد کردند و سیاست این است که بازیگران جدید وارد سیستم شوند. سند محرمانگی هم تدوین شده است و در انتظار ابلاغ آن هستیم و طبق آن صاحب اصلی اطلاعات، شهروند است.

تا پایان سال در بخش هوش مصنوعی پیشرفت خواهیم کرد

مظهری در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار آنا درباره استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت اطلاعات وزارت بهداشت عنوان کرد: هنوز در حوزه هوش مصنوعی به بلوغ کافی نرسیدیم، اما کار‌های مطالعاتی در حال انجام است که تا پایان سال جاری در این بخش هم در حوزه سلامت پیشرفت کنیم.

وی افزود: برای افزایش دسترسی شهروندان بلوک‌بندی‌های جغرافیایی انجام شده است که محلات ۳۰۰۰ نفره را شکل داده است. پس از سرشماری شهروندان به آن‌ها اکانت داده می‌شود تا بخش خوداظهاری را کامل کنند که این کار هم می‌تواند از بستر‌های مختلفی دنبال شود. با این کار از مراجعات غیرضروری به پزشک جلوگیری می‌شود. به طور کلی هوش مصنوعی می‌تواند به ارائه دهنده خدمت و تصمیم‌گیری‌های کلان هم کمک کند. این بخش تمام نیاز‌های شهروند را کنار یکدیگر تجمیع می‌کند.

رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، تاکید کرد: سامانه نوبت‌دهی یکپارچه در اختیار مردم است و از پایان خرداد ماه این سامانه کار خود را آغاز کرد و افراد می‌توانند نوبت خدمت گیرند و این کار به لحاظ نرم افزاری انجام شده است، اما ممکن است شهروندان مراجعه کنند و ببینند نوبتی وجود ندارد که اینجا باید از بُعد دیگری بررسی شود. ۱۸ شرکت فعال در حوزه نوبت‌دهی به سامانه متصل هستند و بخش نرم‌افزاری کامل شده است. به دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها ابلاغ شده است که باید ۳۰ درصد از ظرفیت نوبت‌دهی خود را برای نظام ارجاع بگذارند و بخشی هم نوبت‌دهی اینترنتی باشد. در کل باید به دنبال کاهش ظرفیت نوبت دهی حضوری برویم.

مظهری در پایان گفت: اطلاعات سلامت بیش از ۸۰ میلیون نفر جمعیت را ذیل پرونده الکترونیک‌سلامت داریم، اما شاید کیفیت محتوای پرونده قابل بحث باشد و این نقطه‌ای است که باید به بلوغ برسیم. نمی‌توان گفت پرونده الکترونیک در شرایط ایده‌آل است و نیاز به پیشرفت داریم.