دغدغه تأمین ارز زائران اربعین با دینار کاهش می‌یابد؟

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ وجود امکانات متعدد در مسیر پیاده‌روی اربعین، بخش زیادی از نیاز‌های زائران به امکانات رفاهی همچون غذا، جای خواب را برطرف کرده، اما همچنان مسافران هزینه‌هایی دارند که نحوه تامین کردن آن، مورد دغدغه است.

تا سال‌های گذشته، بحث قبول نکردن دینار عراقی و دلار ایرانی، یکی از چالش‌های زائران پیاده‌روی اربعین بود. این مشکل زمانی حادتر می‌شد که مسافران به کربلا رسیده و برای نیاز‌های مختلف، باید هزینه پرداخت می‌کردند. تا کاهش ارزش پول ملی و گران‌تر شدن نرخ دلار و دینار در برابر ریال ایران، دغدغه تامین هزینه‌های سفر به کربلا بیشتر شد. در سال‌های اخیر با انجام مذاکرات متعدد و به کارگیری روابط دیپلماتیک در مسائل اقتصادی، این مسئله تا حدی برطرف شد و دینار و ریال ایران کم کم جای خود را به دلار آمریکا داد.

دلارزدایی از تجارت، مقوله‌ای است که سال‌های گذشته بیش از پیش از منطقه به آن توجه شد. اتحادیه‌های اقتصادی در منطقه آسیا و خاورمیانه، تلاش زیادی برای کمرنگ کردن نقش دلار در روابط تجاری خود کردند و تا موفقیت‌هایی در این‌باره حاصل شد. اجرای پیمان‌های پولی پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین بیشتر مورد توجه قرار گرفت. حتی بحث ایجاد سازکار‌های بانکی در ایران و روسیه برای تبادل روبل-ریال نیز به گفته دولت در دست اقدام است. توجه به ین چین در مبادلات تجاری ایران با این کشور از دیگر پیامد‌های رویکرد مثبت دولت‌ها به دلارزدایی از تجارت است.

دلار از پرداخت‌ها خط خورد

بر اساس آمار بانک مرکزی تا این لحظه یک میلیون و ۲۰ هزار نفر ارز اربعین دریافت کرده‌اند. با تدابیر بانک مرکزی امسال شرایط دریافت ارز اربعین تسهیل شده به صورتی که فروش مجازی ارز اربعین انجام می‌شود و بنابر آمار، بانک مرکزی تا لحظه  نگارش این گزارش یک میلیون و ۲۰ هزار نفر ارز اربعین دریافت کرده‌اند که بر خلاف ادوار گذشته امسال دریافت ارز اربعین به میزان ۲۰۰ هزار دینار عراق بدون صف و در کمترین زمان ممکن انجام می‌شود. اما باوجود محبوبیت دلار در خاک عراق آیا زائران با دینار می توانند کالا و خدمات ترددبا خودرو و اسکان مورنیاز خود را تأمین کنند؟ ودغدغه تأمین ارز زائران اربعین با دینار کاهش می‌یابد؟

به منظور آگاهی بیشتر از شرایط حاکم بر عراق به‌ویژه در زمان اربعین و آغاز حرکت زائران به کربلا، خبرنگار اقتصادی آنا از یکی از مسافران همیشگی این مسیر، درباره نحوه تبادلات تجاری در کشور عراق پرسید. این مسافر بیان کرد: تا سال‌های قبل، زائران ایرانی مقداری دلار را به همراه دینار عراق با خود به این کشور می‌بردند. چراکه خرید و فروش به ایرانیان در عراق با دلار، جاافتاده بود. در بسیاری از بازار‌ها به‌ویژه بازار نجف و کربلا، دلار حتما نیاز بود و عراقی‌ها حتی با دینار خود نیز به مسافران کالا نمی‌فروختند. این نوع تبادلات تنها به بازار‌های شهری محدود نبود و خرید و فروش‌های مرزی نیز با دلار انجام می‌شد. این شرایط باعث شده بود تا مسافران عراق همیشه نیاز به دلار داشته باشند.

وی ادامه داد: امسال، شرایط بهبود یافته است؛ اکنون ریال ایران نیز در بسیاری از بازار‌های عراقی شناخته شده و در زمان اربعین، حتی هزینه حمل ونقل را می‌توان با ریال پرداخت کرد. با این وجود دینار عراقی همچنان لازم است؛ چراکه در بازار‌های محلی و یا بزرگ شهرها، فروشندگان ریال را قبول نمی‌کنند و دینار را ترجیح می‌دهند. این تغییر و تحول جدی نوع تبادلات مالی در عراق، کار مسافران ایرانی را بسیار راحت‌تر کرده است.

تمایل به اجرای پیمان پولی

با وجود تنوع و گستردگی زائران اربعین، ایرانیان، بخش زیادی از مسافران این مسیر را تشکیل می‌دهند. حرکت به سمت استفاده از دینار و ریال در تعاملات اقتصادی به جای دلار، اتفاقی مثبت برای هر دو کشور است. التهاب در بازار ارزی کشور‌ها به دلیل نیاز بالا به ارز‌هایی همچون دلار، به نفع هیچ کشوری نیست.

دلار ارزی جهان‌رواست، اما با کاهش نقش آن و به رسمیت شناختن واحد‌های پولی کشور‌های طرف معامله، می‌توان نقش و ارزش آن‌ها را بیشتر کرد. شاید بتوان اجرای پیمان‌های پولی را قدم نخست کاهش قدرت غرب و متلاشی شدن تورم قدرت اقتصادی در یک نقطه عنوان کرد.

شکل‌گیری مدعیان توسعه اقتصادی زیر سایه تقویت واحد‌های پولی با به رسمیت شناخته شدن آن‌ها، از مهم‌ترین تحولات اقتصاد جهان است. ایران نیز باید از تمایل کشور‌های منطقه برای اجرای پیمان‌های پولی استفاده کرده و ضمن افزایش ارزش واحد پولی خود، به چالش کمبود منابع دلاری پایان دهد.

بنابر نظر کارشناسان اقتصادی، سرسخت‌ترین کشور در بحث اجرای پیمان پولی، کشور‌های عربی به‌ویژه عراق است. اگر ایران توانسته استفاده از ریال و دینار را در روابط تجاری خرد در زمان اربعین عادی‌سازی کند، باید این روش را در سایر تبادلات اقتصادی خود با این کشور تقویت کند.