کمک سلول‌های بنیادی به درمان سرطان کودکان

مرضیه ابراهیمی، استادتمام ایمونولوژی پژوهشگاه رویان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا با اشاره به مطالعات درمان سرطان با سلول‌های ایمنی گفت: پس از هفت سال تحقیق به یک محصول سلولی با کم‌ترین دست‌ورزی به نام سلول‌های کشنده طبیعی رسیدیم.

مسئول کارگروه سرطان در پژوهشگاه رویان با بیان اینکه این محصول سلولی، (نیک‌سل) است، مطرح کرد: هویت این سلول‌ها، کشندگی سلول‌های توموری آلوده به ویروس است. نیک‌سل‌ها می‌توانند سلول‌های توموری را از سلول‌های سالم تشخیص دهند و سلول‌های توموری را حذف کنند.

استادتمام ایمونولوژی پژوهشگاه رویان یادآور شد: اگر این سلول از افراد خانواده گرفته شده باشد، «نیک‌سل» نامیده می‌شود؛ اما اگر از فرد بیگانه گرفته شده باشد، «نیکوژن» نام دارد. «نیکوژن» به سلول کشنده طبیعی‌ای گفته می‌شود که از فرد «آلوژن» یا غیر خویشاوند دریافت کرده باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان اظهار کرد: در کارآزمایی فاز اول یک محصول سلولی با کم‌ترین دست‌ورزی تولید و با انجام کیفیت‌سنجی، اثر آن را بر مدل‌های موشی مبتلا به تومور مغزی بررسی کردیم.

به گفته وی، سپس مجوز انجام کارآزمایی بالینی را اخذ کردیم.

تزریق سلولی منجر به افزایش طول عمر بیماران می‌شود

وی با بیان اینکه اولین کارآزمایی بالینی روی بیماران تومور مغزی «گلیوبلاستوما» انجام شد، تصریح کرد: این تومور از بدترین نوع تومور مغزی به‌شمار می‌رود و تاکنون هیچ درمانی نداشت؛ اما تزریق سلول‌ها علاوه‌ بر اینکه برای بیماران ایمن بود؛ بلکه منجر به افزایش طول عمر بیماران نیز شد.

استادتمام ایمونولوژی پژوهشگاه رویان گفت: در گام بعدی به این نتیجه رسیدیم بهتر است سلول را به ناحیه تومور نزدیک کنیم، تعداد تزریقات و سلول تزریقی را افزایش دهیم. همچنین در یک مطالعه کارآزمایی دیگر مجوز اخلاق پزشکی را کسب کردیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان با اشاره به مزیت‌های تزریق سلولی، اظهار کرد: در یک مطالعه دیگر به این نتیجه رسیدیم که تعداد تزریقات علاوه‌ بر اینکه هیچ آسیبی به بیمار نمی‌رساند؛ بلکه باعث افزایش بقا و در برخی از بیماران باعث کاهش تومور می‌شود.

ابراهیمی با بیان اینکه مطالعه دوم روی کودکان انجام شد، اضافه کرد: امکان جراحی در برخی از کودکان وجود نداشت و بدن آن‌ها به سایر درمان‌ها جواب نداده بود؛ از این رو درصدد برآمدیم مطالعه دوم را روی کودکان انجام دهیم.

به گفته وی، خوشبختانه کارآزمایی بالینی مطالعه دوم به پایان رسیده و نتایج نشان‌دهنده این است که درمان علاوه‌ بر اینکه ایمن و بدون عارضه است، کیفیت زندگی افراد را ارتقا می‌دهد.

مسئول کارگروه سرطان در پژوهشگاه رویان مطرح کرد: در گام بعدی کارآزمایی فاز دوم را طراحی کردیم که امیدواریم با کارآزمایی بالینی فاز دوم اثربخشی آن را بیشتر ثابت کرده و مجوز‌های لازم را برای استفاده همه بیماران اخذ و وارد بازار درمانی کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان اظهار کرد: باید از دانشی که در دانشگاه و پژوهشگاه رویان کسب کردیم، برای مردم مملکت کشورمان خرج شود. اقتصاد مبتنی‌ بر دانش‌بنیان به این معناست که از علم برای افزایش کیفیت بیماران در کشور استفاده کنیم و باعث جذب بیماران خارجی در کشور شویم.

تقاضای بیماران خارجی برای دریافت خدمات در ایران

وی افزود: اکنون این پروژه اجرا شده و بسیاری از بیماران در خارج از کشور درخواست دارند تا درمان شوند. از سال گذشته تاکنون، ۱۰ درخواست داشتیم. تقاضای بیماران غیرایرانی برای دریافت خدمات و درمان در کشور خودمان می‌تواند نویدبخش باشد.

مسئول کارگروه سرطان در پژوهشگاه رویان با اشاره به هزینه‌های گزاف سلول‌درمانی، خاطرنشان کرد: درمان‌های مبتنی‌ بر سلول یا درمان‌های مبتنی‌ بر دانش‌های امروزی بسیار گران هستند و به حمایت همه‌جانبه نیاز دارد. اقتصاد دانش‌بنیان فقط به فرد محقق بستگی ندارد، بلکه به نظام سیاست‌گذاری نیز وابسته است. نظام سیاست‌گذاری شرایط تولید محصول را فراهم و آسان می‌کند و زمان پنج‌ساله را به یک سال تبدیل می‌کند.

استادتمام ایمونولوژی پژوهشگاه رویان افزود: تکنولوژی‌های به‌روز مانند استفاده از سلول‌درمانی، ژن‌درمانی و آنتی‌بادی‌ها خیلی زود از بین می‌روند. به بیان دیگر، دوره اقتصادی آن‌ها بسیار کوتاه است، زیرا محصول بعدی توسعه پیدا می‌کند؛ لذا اگر سیاست‌گذار‌ها زمان را برای ما کوتاه نکنند، هر آن‌چیزی که در شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد می‌شود، تولید و ارتقای محصول برای خود شرکت و حتی کشور دیگر مقرون به‌صرفه نیست.