درخشش ۷۳ مؤسسه علمی ایرانی در رتبه‌بندی بین‌المللی تایمز

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» در ویرایش ۲۰۲۴ مؤسسۀ آموزش عالی تایمز که در سال ۲۰۲۳ میلادی منتشر شده، نام ۷۳ مؤسسۀ ایرانی را در سیاهۀ مؤسسه‌های برتر جهان منتشر کرده است.

بر پایۀ این گزارش، دانشگاه «صنعتی شریف» در جایگاه نخست ملی و ۳۵۰-۳۰۱ جهانی است. جایگاه دو مؤسسۀ ایرانی نیز با عنوان «reporter» گزارش شده است. مؤسسه‌هایی که رتبة جهانی آن‌ها «reporter» است، آن‌هایی هستند که داده‌های خود را به «مؤسسة آموزش عالی تایمز» داده‌اند، ولی کمینة لازم برای به دست آوردن رتبة جهانی را نداشته‌اند. در ویرایش ۲۰۲۴ نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز»، روی هم، نام نزدیک به دو هزار مؤسسه از بیش از ۱۰۰ کشور جهان در فهرست پایانی آمده است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی ۶۵ مؤسسه از ایران در میان مؤسسه‌های برتر جهان (نزدیک به ۱۸۰۰ مؤسسه) جای گرفته بودند. در نمودار یک، روند سالانۀ شمار مؤسسه‌های ایرانی دارای جایگاه در این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است.

رتبه‌بندی جهانی آموزش عالی «تایمز»، مؤسسه‌های پیشرو جهان را در پنج زمینۀ آموزش، چشم‌انداز جهانی، فضای پژوهشی، کیفیت پژوهش، و صنعت؛ بر پایۀ ۱۸ سنجۀ کمی ارزیابی می‌کند. روش‌شناسی سنجش و سنجه‌های ارزیابی نظام رتبه‌بندی تایمز نسبت به سال گذشته با تغییر‌هایی کلیدی همراه بوده است. در حالی که این نظام رتبه‌بندی تا سال گذشته از ۱۳ سنجۀ کمی برای ارزیابی بهره می‌برد، در ویرایش ۲۰۲۴، ۱۸ سنجۀ کمی به کار گرفته شده‌اند.

کلیدی‌ترین تغییر در شاخص کیفیت پژوهش رخ داده است. این شاخص که تا سال گذشته با عنوان «استنادها» مطرح بود و ۳۰ درصد امتیاز را به خود اختصاص می‌داد و سرانۀ استناد به هر عضو هیئت علمی در یک مؤسسه را محاسبه می‌کرد، در ویرایش ۲۰۲۴ به «کیفیت پژوهش» تغییر نام داده است و امتیاز سرانۀ استناد را به ۱۵ درصد از کل ارزیابی کاهش داده است. ماندۀ امتیاز این شاخص (یعنی ۱۵ درصد دیگر) به سه سنجۀ توان پژوهشی، برتری پژوهشی، و نفوذ پژوهشی داده شده است. در جدول یک، رتبه‌های ملی و جهانی مؤسسه‌های ایرانی و در جدول دو، امتیاز آن‌ها در سنجه‌های گوناگون آمده‌اند. مؤسسه‌هایی که رتبة جهانی آن‌ها «reporter» است، آن‌هایی هستند که داده‌های خود را به «مؤسسة آموزش عالی تایمز» داده‌اند، ولی کمینة لازم برای به دست آوردن رتبة جهانی را نداشته‌اند.

بر پایۀ ویرایش ۲۰۲۴ میلادی نظام رتبه‌بندی «مؤسسة آموزش عالی تایمز»، «University of Oxford» پیشگام در جهان است و «Stanford University»، «Massachusetts Institute of Technology»، «Harvard University»، «University of Cambridge»، «Princeton University»، «California Institute of Technology»، «Imperial College London»، «University of California, Berkeley»، و «Yale University» در جایگاه دوم تا دهم هستند.