رقابت پایدار دانشگاه‌ها با محور پشتیبانی فناوری هوشمند

خبرگزاری علم و فناوری آنا - حسین بوذری؛ رشته زبان انگلیسی از دیرباز مورد اقبال دانش‌آموزان و دانشجویان قرار داشته، به طوری که در حوزه‌های فناوری، ارتباطات و علوم اجتماعی دارای تأثیرات فراوانی بوده و برخلاف برخی رشته‌های دانشگاهی، زبان انگلیسی دارای اقبال بسیار خوبی از سوی دانشجویان است.

زبان انگلیسی جزء معدود رشته‌هایی است که تقریباً در جامعه نیاز نهادها، سازمان‌ها و سایر شرکت‌ها را برآورده می‌کند و بسیاری از ارگان‌ها از طریق مترجم نیازهای خود را در ارتباط با گردشگران خارجی، توریست‌ها و تاجران تأمین می‌کنند.

بنابراین نمی‌توان رشته زبان انگلیسی را جزء علوم در معرض فراموشی قلمداد کرد، البته نقش مؤثر زبان انگلیسی در پیشرفت هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های مرتبط با آن را نمی‌توان نادیده گرفت و مؤسسات آموزش عالی قادر خواهند بود فناوری‌های نوین را با کمک زبان انگلیسی به کار ببرند.

خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا در راستای بررسی وضعیت رشته زبان انگلیسی و نقش این رشته در شتاب فناوری‌های نوین گفت‌و‌گویی را با علیرضا بنیادی عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه و استاد برتر علمی پژوهشی این دانشگاه ترتیب داده است.

لزوم تطبیق رشته زبان انگلیسی با حوزه‌ فناوری

آنا: همانگونه که مستحضرید استقبال از رشته‌های علوم پایه در دانشگاه‌ها کمتر شده، وضعیت رشته زبان انگلیسی را در زمینه استقبال در جامعه چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بنیادی: با توجه به کاربرد روزافزون رشته زبان انگلیسی در حوزه‌های فناوری، ارتباطات و علوم اجتماعی، این رشته در مقایسه با سایر رشته‌ها هنوز از اقبال عمومی برخوردار است.

اگر این رشته بتواند خود را با تحولات به‌وجود آمده در حوزه فناوری و آموزشی تطبیق دهد، آینده روشنی برای آن قابل تصور است.

آنا: زبان انگلیسی و هوش مصنوعی دو حوزه مهم در علم هستند، چراکه یادگیری زبان انگلیسی با هوش مصنوعی امکانپذیر خواهد بود، با توجه به حرکت کشور به سمت هوش مصنوعی و کارویژه آن که همان رشته زبان انگلیسی است چگونه میتوان این رشته را احیا کرد؟

بنیادی: در حال حاضر فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و افزوده، تکنولوژی‌های تشخیصی زبان و ترجمه خودکار وجود دارند که در رشته‌های گوناگون به‌صورت هرچند محدود مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اما، سؤال اصلی این است که دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی چگونه می‌توانند این فناوری‌های نوین را در نظام آموزشی خود به‌صورت عملی و کاربردی به‌کار بگیرند.

به‌عنوان مثال، یکی از امکاناتی که هوش مصنوعی می‌تواند به دانشگاه‌ها در آموزش زبان انگلیسی ارائه کند، استفاده از سیستم‌های هوشمند برای مهیا کردن تمرینات تعاملی و تکراری است.

این سیستم‌ها می‌توانند به صورت خودکار با دانشجویان در تمرینات گفتاری و نوشتاری همراهی کرده و بازخورد ارائه دهند، اما حقیقتاً کدامیک از مؤسسات آموزش عالی از این ظرفیت به‌طور نظام‌مند استفاده می‌‌کند؟

همچنین با توجه به شرایط رقابتی که در حوزه مؤسسات آموزش عالی کشور در جریان است، می‌توان پیش‌بینی کرد، دانشگاه‌هایی که در امر آموزش از فناوری هوش مصنوعی و سایر فناوری‌ها استفاده نکنند، قادر به رقابت نخواهند بود، چراکه دانشجویان به درستی دانشگاه‌هایی را انتخاب خواهند کرد که برنامه‌های آموزشی با پشتیبانی فناوری هوشمند ارائه می‌کنند.

آینده زبان انگلیسی روشن است

آنا: با توجه به وضعیت رشته زبان انگلیسی آیا نیازمند تغییر آیین‌نامه درس زبان انگلیسی در دانشگاه‌ها هستیم؟

بنیادی: قطعاً بقا و استمرار هر نهادی منوط به انطباق‌پذیری آن با شرایط جدید است و آیین‌نامه درس زبان انگلیسی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

البته سرفصل دروس در گرو‌های آموزشی زبان انگلیسی و سایر گرو‌ها معمولاً مورد بازبینی قرار می‌گیرد (برای نمونه اخیراً دروس دوزبانگی، جامعه‌شناسی زبان و فنون سخنرانی در برنامه‌های گروه زبان قرار گرفته‌اند). اما با توجه به روند پرشتاب فناوری‌های آموزشی، گروه‌های آموزشی زبان باید هرچه سریع‌تر به‌جای روش‌های سنتی تدریس که براساس تکلیف‌های کتابی و درسنامه‌ها استوارند به روش‌های فعال و مشارکتی تمرکز کنند که بر پایه فعالیت‌های گروهی، مطالعه مستقل، پروژه‌ها و برنامه‌های تعاملی و کاربردی و مهارت‌محور زبان انگلیسی استوارند.

بنابراین این تغییر پارادایم جز با بازبینی نظام‌مند آیین‌نامه‌های دروس زبان انگلیسی حاصل نخواهد شد.

آنا: با توجه به پیشرفت‌های علمی جدید در کشور، آینده شغلی رشته زبان انگلیسی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بنیادی: آینده رشته زبان انگلیسی و سایر زبان‌های خارجی را بسیار روشن می‌بینم. با توجه به رابطه زبان انگلیسی با پدیده جهانی شدن، فناوری، ارتباطات و منابع آنلاین، پیش‌بینی می‌شود این زبان همچنان به‌عنوان یکی از زبان‌های اصلی کسب و کار مورد اقبال عمومی قرار خواهد گرفت.

تبعات حذف تدریجی رشته‌های علوم پایه

آنا: برخی واحد‌های دانشگاهی به‌دلیل استقبال کم از رشته‌های علوم پایه دنبال حذف این رشته‌ها هستند، آیا رشته زبان انگلیسی هم چنین شرایطی دارد؟ اگر بله به نظرتان آیا نباید به بازآفرینی این رشته بیشتر پرداخت؟

بنیادی: حذف رشته زبان انگلیسی در واحد‌های بزرگ موضوعیت ندارد، در ضمن ارائه یا حذف رشته‌ای در واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی تابعی از شرایط عرضه و تقاضا و نیاز‌های منطقه‌ای است.

قطعاً اگر رشته‌ای شرایط لازم را از دست داده باشد، حذف آن رشته البته با رعایت حقوق انسانی بلامانع است، البته حذف تدریجی رشته‌های علوم پایه تبعات فرهنگی منفی در پی خواهد داشت که سیاست‌گذاران فرهنگی کشور (به‌خصوص بخش دولتی) می‌توانند با در نظر گرفتن امتیازات ویژه برای دانشجویان و دانشکده‌های علوم نسبت به تداوم و تقویت این رشته اهتمام ورزند. 

آنا: و سخن پایانی...

بنیادی: جهت‌گیری کلی برنامه‌های آموزشی گروه زبان انگلیسی به‌خصوص در دوره‌های کارشناسی ارشد باید همگام با نیاز‌های روز جامعه تببین شوند.

در این راستا، پیشنهاد می‌شود رشته تخصصی مترجمی شفاهی در دوره کارشناسی ارشد ارائه و نسبت به تربیت نیروی ماهر در این حوزه اقدام شود.

همکاری با سایر دانشگاه‌های معتبر جهان (ازجمله دانشگا‌ه‌های استرالیا و کانادا) در زمینه برگزاری دور‌ه‌های مشترک مترجمی شفاهی می‌تواند به کیفیت و اعتبار این دوره‌ها بیفزاید.

پیشنهاد دوم درباره دوره‌های کارشناسی ارشد گروه زبان انگلیسی مربوط به ارائه این دوره‌ها به دو صورت پژوهش‌محور و آموزش‌محور بوده که مدت‌هاست در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی صورت می‌گیرد، اما در دانشگاه‌های آزاد اسلامی (با اینکه بخشنامه‌ای در این مورد ابلاغ شده) به دلایلی که ذکر نمی‌شود، راکد مانده است.

معتقدم ارائه دوره‌های کارشناسی ارشد به‌صورت پژوهش‌محور و آموزش‌محور موجب می‌شود تنها دانشجویانی در دوره‌های پژوهش‌محور شرکت کنند که توانایی انجام تحقیقات پژوهشی را داشته باشند.

بدیهی است آن دسته از دانشجویانی که به هر دلیلی علاقه‌ای به انجام پژوهش ندارند می‌توانند با سپری کردن واحد‌های درسی بیشتر دوره را به پایان برسانند.

این موضوع موجب می‌شود که اولاً پژوهش‌های صورت گرفته از اعتبار علمی لازم برخوردار باشند و دوم، دانشجویان برای نگارش پایان‌نامه به روش‌های غیرقانونی متوسل نشوند.