تولید فقه حکمرانی انتظار امروز جامعه از حوزه‌های علمیه است

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در حوزه‌های علمیه گفت: بسیاری از مباحث حوزوی در موضوعات فرهنگی بسیار مؤثر و کاربردی است، اما برخی از مباحث، کاربردی‌تر به‌شمار می‌آید.

وی افزود: موضوع قواعد فقهیه خصوصاً در مسائل مستحدثه از این موضوعات است، جایگاه قواعد فقهیه با مصادیق کاربردی‌اش باید در حوزه‌ها خوانده شود، قواعد فقهی مانند قاعده لاضرر، قاعده لاحرج، قاعده میسور و دیگر قواعد فقهیه و جایگاه هرکدام از این قواعد در فقه حکمرانی باید بررسی شود که کار‌هایی در این زمینه انجام شده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: ما در فقه حدود ۱۷ قاعده فقهی داریم که کاربرد زیادی در مسائل حکمرانی دارد، البته باید دانست که به اصطلاح یک فقه الحکومه داریم و یک فقه الحوکمه وجود دارد. الان کشور به موضوعات مرتبط با حکمرانی اقتصادی، حکمرانی امنیت غذایی، حکمرانی بستر‌های فرهنگی و موارد مشابه احتیاج دارد. به شکل کلی، الان در حوزه نیاز به مباحثی در حوزه فقه حکمرانی و مباحث مرتبط با فقه حکمرانی در شاخه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و زیر شاخه‌های مرتبط با هرکدام داریم است.

خسروپناه اضافه کرد: البته باید این نکته را تأکید کرد که فقه حکمرانی با فقه حکومت‌داری متفاوت است و نسبت این دو، عموم و خصوص من وجه است، که این دو در موضوعاتی مشترکات و در موضوعاتی افتراقات دارند. در قرآن، آیات متعددی در مورد حکمرانی داریم، اما می‌توان سوره مائده را نیز سوره حکمرانی دانست، بررسی تعاریف حکمرانی به شیوه‌های استنطاقی و استنتاجی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به برخی خلأ‌های معرفتی در بخش‌هایی از حوزه‌های علمیه گفت: شناخت ایدئولوژی‌ها و مکاتب غربی هم یک ضرورت است که باید در حوزه‌ها مورد توجه قرار گیرد، همه مکاتب و اسم‌های غربی، زیر سه عنوان انسان‌گرایی، عقل خود بنیاد انسانی و اصالت دنیا جمع شده‌اند و این سه چتری برای همه اسم‌های غربی هستند، هر ایسم فلسفی یا اجتماعی، ولو اینکه در ظاهر با هم تعارض داشته باشند، از این سه منشأ یافته‌اند و نیاز است که هر فردی اگر می‌خواهد در حوزه‌های حکمرانی ورود داشته باشد، حتماً شناخت کاملی از این‌ها داشته باشد تا بتوانید تأثیرگذاری مطلوب داشته باشید.

خسروپناه ادامه داد: طلبه حتی اگر هیچ مسئولیت اجتماعی پیدا نکند، به‌هرحال با جامعه مواجه است که باید این‌ها را بداند، پاسخ‌دهی به همه ایسم‌های غربی هم با حکمت اسلامی، فلسفه، کلام، عرفان و از مهم‌تر معارف قرآنی ممکن است و طلبه باید این‌ها را خوب بفهمد و خوب بداند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: تولید علوم انسانی اسلامی و مسئله‌هایی که در روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد و دیگر علوم داریم، باید مورد توجه باشد.

وی خاطرنشان کرد: البته برخی از موارد و تولید علوم مرتبط را باید دانشگاه‌ها دنبال کنند، اما حوزه در این میان باید هدایت‌گری کند یا برخی مؤسسات خاص در قم باید این موضوعات را دنبال کنند، اما باید دانست که کشورداری بدون علوم انسانی و اسلامی امکان‌پذیر نیست، مجموع آنچه گفته شد نیاز‌های معرفتی است که باید در حوزه مورد توجه قرار گیرد البته یکسری نیاز‌های مهارتی هم هست که با حضور طلاب و روحانیون در مراکز و دستگاه‌های اجرایی می‌تواند بخش‌هایی از این مهارت‌ها را کسب کنند به عبارتی در میدان کار و اجرا وارد شوند.