حلقه مکملی برای مقالات چاپ‌شده در مجلات خارجی نداریم/ خلأ «کارگاه‌های دانش‌افزایی» در رشته‌های علوم پایه

مجید محمدحسینی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری علم و فناوری آنا با تحلیل وضعیت آیین‌نامه ارتقای استادان که مورد انتقاد عده‌ای از استادان و دانشجویان قرار گرفته است، اظهار کرد: «آیین‌نامه جدید ارتقای استادان» با توجه به آسیب‌شناسی مورد توجه بوده و در این راستا مسئولان شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزیر علوم، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و سایر مسئولان جلسات مداومی را برای پیشبرد این آیین‌نامه دارند.

وی با تأکید بر اینکه «آیین‌نامه ارتقای اساتید» باید به‌روزرسانی شود، اضافه کرد: این موضوع از طریق بخشنامه‌های ابلاغی میسر است، متأسفانه موضوع «ارتباط با صنعت» در «آیین‌نامه ارتقای اساتید» کمرنگ شده و خیلی محلی از اعراب ندارد.

عضو دانشمندان ۲ درصد برتر جهان بیان کرد: برای پررنگ‌تر کردن «ارتباط با صنعت» تجاری‌سازی برون‌داد‌های پژوهشی استادان باید مورد توجه باشد؛ چراکه در دانشگاه آزاد اسلامی دانشجویان و استادان فعالیت‌های پژوهشی زیادی دارند.

لزوم تجاری‌سازی مقالات محصول‌محور در دانشگاه‌ها

محمدحسینی یادآور شد: بخشی از فعالیت‌های محصول‌محور از سوی استادان تجاری‌سازی هم شده، اما در شرایط تحریم ناجوانمردانه از سوی غرب در صورتی که ارتباط با صنعت تحقق یافته و محصولات تجاری‌سازی شود، در راستای بهبود سطح زندگی مردم و رفع چالش‌ها بسیار مؤثر خواهد بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود در پاسخ به این سؤال که در راستای تکمیل فرآیند مقاله‌محوری چه رویکردی را پیشنهاد می‌کنید؟ تأکید کرد: سؤال بسیار مهمی را مطرح کردید. همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند، مقاله‌محوری در دانشگاه‌ها باید تداوم داشته باشد؛ اما مهارت‌محوری هم باید در کنار آن مورد توجه باشد.

عضو دانشمندان ۲ درصد برتر جهان تبیین کرد: در این راستا باید مقالات در راستای پیوند «صنعت و دانشگاه» باشند و مسائل کشور را حل کنند، نه اینکه صرفاً این مقالات در مجلات خارجی به چاپ برسند، بدون اینکه دردی از جامعه دوا کنند.

محمدحسینی متذکر شد: می‌خواهم به سؤال شما از چند جنبه بپردازم، نخست اینکه در رشته‌های علوم هر دانشگاه و دانشکده‌ای رسالتی دارد، بنده که در رشته شیمی فعالیت می‌کنم، معتقدم باید در علوم پایه تولید علم داشته باشیم.

وی افزود: همه‌ساله در ماه اکتبر آمار «اسکوپوس» (Scopus) منتشر می‌شود، در حقیقت «اسکوپوس» یکی از نمایه‌های استنادی معتبر و شناخته‌شده است که اطلاعات کتاب‌شناختی حدود ۶۰ میلیون سند را در خود جمع‌آوری کرده، اسکوپوس اطلاعات محصولات حدود ۵ هزار ناشر علمی را از سراسر جهان در خود جای داده و درمجموع اطلاعات ۱۶ هزار و ۵۰۰ مجله علمی پژوهشی را در خود نمایه کرده است.

عضو دانشمندان ۲ درصد برتر جهان تأکید کرد: به‌عنوان‌مثال ۲۰۰ هزار دانشمند برتر جهان با توجه به تخصص موضوعی از یک جامعه آماری ۸ میلیون نفری از سوی «اسکوپوس» اعلام می‌شود.

محمدحسینی یادآور شد: در ماه مارس ۲۰۲۴ که تقریباً با نوروز تقارن پیدا می‌کند،  مؤسسه «کلاریویت آنالیتیکس» (Clarivate Analytics) دانشمندان یک‌درصد برتر دنیا اعلام می‌کند.

وی گفت: در ایران تولید علم به‌خوبی انجام می‌شود؛ اما تبدیل علم به فناوری، تجاری‌سازی و ثروت مقداری ضعیف است و کُند پیش می‌رود و مستلزم زمان است تا نگرشی اقتصادی‌تر به این مقوله شود تا استادان هم تأمین شوند.

عضو دانشمندان ۲ درصد برتر جهان افزود: در حوزه تبدیل دانش فنی و مهندسی به فناوری هنوز جای کار زیادی داریم و هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء جزء آن محسوب می‌شود.

«هوش مصنوعی» عرصه‌های زندگی تحت تأثیر قرار داده است

محمدحسینی اضافه کرد: «هوش مصنوعی» تا چند سال آینده تمامی عرصه‌های زندگی را تحت تأثیر قرار خواهد داد، در علوم پایه بسیار خوب پیش می‌رویم، اما در بخش فناوری مقداری ضعیف هستیم.

وی تأکید کرد: شاید نیاز باشد عده‌ای از محققان از کشور‌هایی با فناوری‌های پیشرفته دیدن کنند و دوره‌های لازم را گذرانده و دانش روز را وارد کشور کنند.

عضو دانشمندان ۲ درصد برتر جهان مطرح کرد: متأسفانه تحریم‌های ظالمانه دشمن به جامعه علمی فشار زیادی وارد آورده، بنابراین معتقدم پژوهشگران باید با دانشمندان بزرگ دنیا در حوزه فناوری ارتباط برقرار کنند و با توجه به استعداد ایرانی‌ها می‌توانیم در منابع علمی دنیا حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشیم.

محمدحسینی توضیح داد: بنابراین با تقویت علوم پایه در کشور می‌توان مقالات کاربردی‌تری در مجلات خارجی نوشت، اکنون آمریکا و سایر کشور‌ها  برای چاپ مقالات استادان و دانشمندان خود در مجلات خارجی هزینه زیادی می‌کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود عنوان کرد: در حلقه اولیه به‌خوبی پیش می‌رویم؛ اما حلقه مکمل خوبی نداریم،؛ چراکه زیرساخت‌های بهینه وجود ندارد و بعضاً عجول هستیم که چاپ مقالات چه عوایدی نصیب ایران کرده است.

عضو دانشمندان ۲ درصد برتر جهان بیان کرد: این مقالات باید در کشور‌های مختلف به‌عنوان خوراک فکری و ذهنی مورد استناد قرار بگیرد؛ بنابراین استادان باید توجه بیشتری به ارتباط با اندیشمندان خارجی داشته باشند.

محمدحسینی خاطرنشان کرد: استادان رشته‌های فنی و مهندسی، علوم پزشکی و علوم پایه باید کارگاه‌های آموزشی دانش‌افزایی برگزار کنند تا مثمر باشد و باید این ذهنیت به آنان القا شود که رویکرد فناورانه مدنظر قرار دارد.

وی اضافه کرد: با تعامل بین استادان دانشگاه‌های داخل و دانشگاه‌های بین‌المللی می‌توان به رشد علوم پایه در کشور امیدوارتر بود؛ چراکه ایران منبع قدرتمندی از استعداد‌های ناب است و رویکرد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه آزاد اسلامی باید این باشد که استادان به هم نزدیک‌تر باشند.

عضو دانشمندان ۲ درصد برتر جهان مطرح کرد: با افزایش بارقه‌های مادی می‌توان استادان را به فعالیت‌های بیشتر تشویق و فرصت‌های مطالعاتی را برای آنان مهیا کرد، با نشست و برخاست با استادان بین‌المللی و صاحب‌نظر در زمینه فناوری می‌توان دانش روز را وارد کشور کرد؛ چراکه مردم ما بسیار باهوش هستند و چهره‌های فرهنگی نابی در کشور وجود دارد.

انتهای پیام/

حسین بوذری