عوارض سقط جنین/ از اضطراب پنهان تا مرگ مادر

گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، سقط جنین؛ موضوعی است که این روز‌ها بیشتر به گوش می‌رسد و همه به‌سادگی از کنار آن رد می‌شویم در حالی که یک مادر مدت‌ها پس از سقط جنین غیرقانونی با انواع مشکلات مختلف دست و پنجه نرم می‌کند. سقط جنین در ایران به دلیل دربرگیری موضوعات اعتقادی، خانوادگی و اخلاقی  به شکل علنی انجام نمی‌شود و بیشتر زوجین این کار را به صورت مخفی و بدون حضور پزشک انجام می‌دهند که به سقط های زیرزمینی معروف هستند. از این رو آمار و ارقام دقیق و مشخصی در این باره وجود ندارد. در این راستا برای بررسی آمار رسمی موجود در کشور به نهاد مرجع، پزشکی قانون رجوع کردیم.  

آمار پزشکی قانونی

«عباس مسجدی» بهمن‌ ۱۳۹۸ اعلام کرد که سال ۱۳۹۷، ۱۲ هزار پرونده به پزشکی قانونی  ارجاع شده که ۹۷۰۰ مورد به سقط منجر شده‌ است. به گفته وی براساس آمار غیررسمی که مسئولان وزارت بهداشت اعلام می‌کنند، حداقل حدود ۱۲۵ هزار سقط جنین غیرقانونی وجود دارد.

مسجدی اردیبهشت ۱۴۰۰ نیز اعلام کرد که سال ۱۳۹۹، ۱۱ هزار و ۵۳ مورد پرونده سقط جنین درمانی در سازمان پزشکی قانونی تشکیل شده که نسبت به سال پیش از آن، کاهشی ۷.۲ درصدی داشته و از این تعداد در ۸۵۲۰ مورد مجوز برای سقط جنین صادر شده است. وی تاکید کرده سقط غیرقانونی در حوزه مسئولیت پزشکی قانونی نیست. 

«سلیمان حیدری» مدیرکل مرکز نظارت و اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت با اشاره به وضعیت سقط جنین غیرقانونی در کشور گفت: طبق بررسی‌های انجام شده بالای ۷۰ تا ۸۰ درصد سقط جنین‌های غیرقانونی و غیر پزشکی در خارج از مراکز درمانی انجام می‌شود؛ البته بر اساس یک سری فرمول‌هایی آمار مختلفی مطرح شده که از آنجایی که این آمارها قابل اطمینان نیست، نمی‌توان آن‌ها را مطرح کرد؛ هرچند که اگر درست باشند، فاجعه‌بار است. به گفته او، سالانه حدود ۱۰ هزار سقط جنین به صورت قانونی و به دلایل پزشکی در کشور انجام می‌شود.  

از دست دادن فرصت مادر شدن دوباره با سقط جنین غیرقانونی

طاهره لباف متخصص زنان و زایمان در این‌باره به خبرنگار سلامت آنا گفت‌‌وگو کرد و گفت: معمولا انجام سقط‌های جنین در محیط‌های غیر‌بهداشتی زمینه‌ای برای ابتلا به انواع عفونت‌ها است.

وی ادامه داد: یکی از عوارض‌های مهم سقط زیر زمینی، ناباروری است. سقط‌های خودسرانه که در آن از انواع روش‌های غیراصولی استفاده می‌شود سبب عفونت رحم شده که در بارداری‌های بعدی  جایگزینی جنین را با مشکل مواجه می‌کند. عفونت لوله‌های رحمی از دیگر عوارض این اقدام بوده که احتمال بسته شدن آنها را چند برابر می‌کند.

متخصص بیماری‌های زنان و زایمان افزود: «آی وی اف» یکی از روش‌های پر هزینه با عوارض جسمی بسیار است که پزشک بعد از نازایی پیشنهاد می کند. هزینه‌ای که برای انجام یک دوره آ وی اف صرف می شود نزدیک به 30 میلیون تومان است که در اکثر مواقع باید چندین مرتبه انجام شود تا به نتیجه برسد.

لباف به نارسایی رحم اشاره کرد و گفت: نارسایی رحمی در بارداری‌های بعدی موجب زایمان زود رس شده  که بستری جنین در آن آی سیو را به همراه دارد و علاوه بر تحمیل هزینه‌های فراوان برای خانواده‌ها در بعضی از مواقع جنین شرایط بیرون از رحم را تحمل نکرده و از بین می‌رود.

عقب ماندگی ذهنی

وی با اشاره به عوارض سنگین زایمان زود رس بر روی جنین تصریح کرد: نوزادانی که حاصل زایمان زودرس هستند  دچارعوارض مغزی، فلجات عصبی-عضلانی و درجاتی از عقب ماندگی می‌شوند.

متخصص زنان و زایمان ادامه داد: عوارض و مشکلات روحی و روانی از دیگر مسائل مهمی پس از سقط است که بانوان را درگیر می‌کند. آنها احساس گناه کرده و این عذاب وجدان موجب سرد مزاجی در بانوان می شود. بعضی مادران، فرزندان قبلی خود را  مسبب سقط جنین می‌دانند بنابراین با آنها بدرفتاری می‌کنند در نتیجه این امر به کودک آزاری منجر می‌شود. پر خوابی و بی خوابی، پریشان خاطری، اظراب ها از دیگر مشکلات سقط جنین غیر قانونی است که گاهی سال‌ها مادر را درگیر می‌کند. موجودی که  هیچ گناهی ندارد به دست امن ترین پناهگاهش یعنی مادر کشته می شود که این خون بیگناه می‌تواند عوارض زیادی را برای آینده زندگی این خانواده‌ها داشته باشد.

لباف با ذکر یک خاطره تلخ در یکی از بیمارستان های پایتخت گفت: در برخی موارد قسمتی از جنین و یا جفت در رحم مادر باقی می‌ماند که موجب مرگ مادرمی‌شود. در هفته های گذشته مادری حدود 38 ساله که دارای سه فرزند بود بعد از سقط جنین با حال بسیار وخیم و درد شدید به بیمارستان مراجعه کرد که متاسفانه  بعد از انجام عمل های متعدد در نهایت این سقط غیر اصولی  موجب مرگ او شد.

سقط جنین یکی از معضلاتی است که بدون آگاهی برخی از افراد در کشور اتفاق می‌افتد که ضرر آن به کاهش جمعیت منجر شده و عواقبی مانند پیر شدن جمعیت را در پی دارد در صورتی که با آگاهی زوجین می‌توان خطر سقط جنین را در کشور کاهش داد که این نیاز به بستر سازی از سوی سازمان‌ها و نهاد‌های متولی خود را دارد.