اهمیت کتاب در هویت‌یابی کودکان و نوجوانان کشور

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی طی پیامی به مناسبت روز کتاب و کتابخوانی تأکید کرد که موضوع مطالعه و فرهنگ کتابخوانی ازجمله موضوعاتی است که طی سال‌های گذشته جز مهم‌ترین دغدغه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دارد.

این پیام به شرح ذیل است:

در جامعه باید سنت کتاب‌خوانی رواج پیدا کند. کتاب‌خوانی باید در جامعه ترویج شود و این کار بر عهده همه دستگاه‌هایی است که در این زمینه مسئول‌اند. «مقام معظم رهبری»

بدون شک مطالعه و فرهنگ کتاب‌خوانی، از مهم‌ترین و پایدارترین شاخص‌های ارزیابی رشد و پیشرفت هر کشور است. از این منظر تاریخ پرافتخار ایران باوجود تمدن چندین هزارساله و مراکز متعدد علمی، فرهنگی و کتابخانه‌های معتبر و علما و دانشمندان بزرگ با آثار ارزشمند تاریخی، سرآمد ملل دیگر بوده و در عرصه فرهنگ و تمدن جهانی همواره درخشان است.

موضوع مطالعه و فرهنگ کتابخوانی ازجمله موضوعاتی است که طی سال‌های گذشته جزو مهم‌ترین دغدغه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار داشته و مصوبات و اسنادی در این خصوص تدوین و ابلاغ شده است: «سند نهضت مطالعه مفید» و نیز مجموعه راهبرد‌ها و اقدامات ملی «نقشه مهندسی فرهنگی کشور» با همین دغدغه تدبیر شده است.

باوجود این به نظر می‌رسد ما هنوز نتوانسته‌ایم میان تولید و مصرف کتاب در کشور یک توازن پایدار ایجاد کنیم. این مسئله با توجه به ملاحظات اجتماعی و فرهنگی ذیل، همت مضاعفی برای تقویت فرهنگ کتاب‌خوانی در کشور را اقتضاء می‌کند:

۱. کتاب یکی از مهم‌ترین ابزار‌های فرهنگی بازنمایی میراث ادبی کشور است. یکی از مهم‌ترین کار ویژه‌های فرهنگ ایجاد ارتباط قوی میان ملّت‌هاست و در این میان کتاب می‌تواند مرز‌های سیاسی میان انسان‌ها را برداشته و چنین پیوندی را ایجاد کند. در این میان تأکید بر «نهضت ترجمه کتاب» از سوی مقام معظم رهبری به‌عنوان راهبرد دیپلماسی عمومی کشور می‌تواند این خلأ را در بازنمایی ایران در جهان جبران کند.

۲. اهمیت کتاب در هویت‌یابی کودکان و نوجوانان کشور: به نظر می‌رسد کیفیت مصرف فرهنگی در حوزه کتاب با نظام هنجاری جامعه فاصله گرفته است؛ بدین معنا که در حوزه کتاب کودک و نوجوان اساساً جریان نشر و محصولات فرهنگی متناسب با زیست‌بوم فرهنگی ما نیست. این در حالی است که پدیده‌های نوظهور در نسل کودک و نوجوان ما -که گران‌ترین سرمایه‌های انسانی کشور‌ها محسوب می‌شوند- و چنانچه تدبیر مناسبی در حوزه نشر کتاب برای ایشان صورت نگیرد، چارچوب ذهنی ایشان توسط دشمنان فرهنگ ایران‌زمین به خطر خواهد افتاد.

۳. مضاف بر این شاهد هستیم که وضعیت نشر در کشور مناسب نیست؛ یک بال مهم تولید کتاب بدون تردید صنعت نشر است؛ گرانی کاغذ و عدم سرمایه‌گذاری مولد در این صنعت در سال‌های گذشته باعث شده صنعت نشر از وضعیت مناسبی برخوردار نباشد. همچنین بسیاری از ناشران استانی تعطیل و یا در حال تعطیلی هستند. تعطیلی ناشران استانی بدین معناست که وضعیت تولید دانش عمومی ایرانیان و همچنین دانش فرهنگی در استان‌های کشور کم رونق و کم‌فروغ شود.

نام‌گذاری هفته کتاب و کتابخوانی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی هرچند اقدام مهمی است، اما بدون تردید جهت‌دهی و سیاست‌های حوزه مطالعه می‌تواند فرهنگ کتابخوانی را تبدیل به خصلتی آئینی و رسانه‌ای کند و اساساً کتاب را به زیست اجتماعی شهر و جامعه پیوند دهد.

عبدالحسین خسروپناه
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی