اقتصاد دانش‌بنیان از همراهی بانک‌ها ناامید است

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ گلایه صاحبان مشاغل و تولید کنندگان محصولات دانش‌بنیانی از ناکارآمدی بانک‌ها در ارائه وام و تسهیلات واحد‌های صنعتی و صنفی کوچک، بخش مهمی فعالیت‌های اقتصادی را تشکیل می‌دهند. تعداد این بنگاه‌ها از صنایع بزرگ بیشتر بوده و از نظر پراکندگی نیز در نقاط مختلفی از کشور در تمامی زمینه‌ها مشغول فعالیت هستند. با وجود کوچک مقیاس بودن این صنایع و واحد‌های صنفی، نقش بسیار مهمی در روند‌های اقتصادی بازی کرده و در بخش‌هایی همچون تولید و نظام توزیع، از جمله مهره‌های کلیدی محسوب می‌شوند.

کارشناسان معتقدند با وجود اهمیت این واحدها، کم‌توجهی دولت به آن‌ها باعث شده تا مشکلات اقتصادی جدی مانند تورم، فعالیت کسب‌وکار‌ها را تا حدی مختل کند. در این میان شرکت‌های نوپا و کوچک دیگری نیز وجود دارند که در رسته دانش‌بنیان‌ها و تولیدکنندگان فناورانه می‌گنجند. هنوز تاثیر این واحد‌ها در اقتصاد ایران بزرگ نشده، اما در صورت توجه، می‌توانند نقشی کلیدی برای اقتصاد بیمار کشور ایفا کنند.

تورم، تحریم، افزایش نرخ دلار طی چند سال اخیر و سایر موارد مشابه، بر این واحد‌های اقتصادی نیز آسیب رسانده و ریسک فعالیت آن‌ها را افزایش داده است. از در خارج شدن بسیاری از کسب‌وکار‌های نوپا طی چند سال اخیر بی‌آنکه بتوانند بلوغ و رشد در بازار را ببینند، گویای آن است که شرایط مساعدی برای راه‌اندازی چه کسب‌وکار فناورانه و چه غیر فناورانه در کشور حاکم نیست. علاوه بر آن، گلایه صاحبان کسب‌وکار از چالش‌های متعدد و لاینحل بانکی برای اعطام وام و یا تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی، نشان می‌دهد سیستم بانکی کشور نیز همراه و همگام با کسب‌وکار‌ها به‌ویژه بنگاه‌های خرد و فناورانه نیست.

سرمایه، عامل حفظ چرخه حیات

امیرحسین برنایی، کارشناس و فعال حوزه اقتصاد دانش‌بنیان در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا، به نیاز کسب‌وکار‌های نوپا به حمایت‌های مالی تاکید کرد و در این‌باره گفت: به طور کلی تمایزی جدی میان واحد‌های صنعتی بزرگ و شرکت‌های بالغ با کسب‌وکار‌های کوچک و نوپا وجود دارد. شرکت‌های کوچک به‌ویژه واحد‌های دانش‌بنیان، در مراحل اولیه چرخه عمر خود قرار داشته و نسبت به سایرین، وضعیت ناپایدارتری دارند؛ بنابراین برای تحلیل عملکرد و حتی نیاز به حمایت این کسب‌وکارها، باید تفاوت جدی نسبت به سایرین قائل شویم. دانش‌بنیان‌ها و واحد‌هایی با تولید فناورانه، از جهات مختلفی نیاز به سرمایه دارند که برای صاحبان این کسب‌وکارها، تامین منابع مالی گسترده به راحتی میسر نیست.

وی ادامه داد: فعالیت‌هایی از جمله تحقیق و توسعه، ورود و معرفی به بازار، نگهداشتن خط تولید به‌روز و حتی فعالیت‌های صادراتی شرکت‌های دانش‌بنیان، نیاز به سرمایه در گردش دارد. بخشی از این شرکت‌ها به منظور حفظ چرخه حیات خود، از مزایای ورود سرمایه‌گذاران استفاده می‌کنند. برخی دیگر نیز به سراغ بانک‌ها برای دریافت تسهیلات و یا وام مراجعه می‌کنند و در نهایت به در بسته می‌رسند.در کل می توان گفت که اقتصاد دانش‌بنیان از همراهی بانک‌ها ناامید است.

تورم و تحریم در کنار نبود منبع مالی

برنایی در ادامه، دلیل تعطیل شدن کسب‌وکار‌های کوچک را مشکلات اقتصادی دانست و گفت: بنگاه‌هایی با تولیدات فناورانه، برای عرضه محصول و خدمات خود در بازار داخلی و خارجی، نیاز جدی به منابع مالی گسترده دارند. پیدا کردن راه به بازار‌های متعدد، به سادگی میسر نیست و این کار برای کسب‌وکار‌های نوپا که تجربه چندانی از بازار ندارند، دشوارتر است. ورود از فضای علمی و فناوری به بازار پیچیده اقتصادی، برای صاحبان و راه‌اندازان بنگاه‌ها به راحتی امکان‌پذیر نیست و در این میان نیاز به حمایت‌های اقتصادی دارند. به ویژه در شرایط اقتصادی فعلی که تورم، تحریم و مسئله بازگشت ارز‌های صادراتی، فعالیت بسیاری از واحد‌های تولیدی و تجاری را مختل کرده است.

اینکارشناس اقتصاد دانش‌بنیان خاطرنشان کرد: با وجود تمامی این شرایط، در بسیاری از موارد همکاری بانک‌ها برای ارائه تسهیلات و وام برای سرپا ماندن واحد اقتصادی، نامناسب بوده و در نهایت کسب‌وکار به دلیل نداشتن منبع مالی مناسب، با شکست رو‌به‌رو می‌شوند؛ بنابراین حتی صاحبان مشاغل برای ادامه حیات خود حتی نمی‌توانند به بانک‌ها و وام‌های بانکی امیدی داشته باشند.

مسیر چرایی انحطاط کسب‌وکار‌ها

به گزارش آنا؛ دولت به عنوان نهاد متولی و مسئول فعالیت واحد‌های صنفی و تولیدی، وظیفه حمایت از آن‌ها را بر عهده دارد و شرایط اعطای وام و تسهیلات بانکی به واحد‌های اقتصادی را تعیین می‌کند.

برخی از صاحبان مشاغل گلایه دارند که بانک‌ها هیچ تسهیلات مالی مناسبی را برای کارآفرینان یا افرادی که قصد راه‌اندازی یک شغل را دارند، در نظر نگرفته‌اند. از سویی دیگر برای هر واحد صنفی و تولیدی به محض دریافت جواز کسب و پروانه فعالیت، پرونده مالیاتی تشکیل می‌شود بنابراین نه‌تن‌ها صاحبان مشاغل با چالش تامین منابع مالی مناسب مواجهند، بلکه پرونده‌های مالیاتی و سایر هزینه‌ها نیز فعالیت آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر این مشکلات مالی را در کنار سایر مسائل قرار دهیم، به مسیر چرایی انحطاط کسب‌وکار‌ها می‌رسیم.