زلفی‌گل: دانشگاه‌ها بر اساس احکام برنامه هفتم توسعه ارزیابی می‌شوند

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم در نشست روش‌های تدوین و اجرای اسناد راهبردی در آموزش عالی که در سالن شهدای جهاد علمی این وزارت به صورت حضوری و مجازی برگزار شد، اظهار داشت: برای نخستین بار وقتی حکم رئیس دانشگاهی را صادر می‌کنیم، تقاضا می‌کنیم که برنامه خود را ارائه کند و این برنامه میثاق بین ما و رئیس دانشگاه/ موسسه است.

وی افزود: هر ساله روسای دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و پارک‌های علم و فناوری را ارزیابی می‌کنیم و از بین آن‌ها ۱۰ رئیس دانشگاه، ۲ رئیس پارک و ۲ رئیس پژوهشگاه را به عنوان برتر معرفی و نشان سرو اهدا می‌کنیم و همواره ارزیابی مستمری از رؤسای موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صورت می‌گیرد.

وزیر علوم بیان کرد: تقاضا دارم در تدوین برنامه‌ها به احکام بخش آموزش عالی برنامه هفتم توسعه عنایت ویژه‌ای کنید چرا که دانشگاه‌ها بر اساس احکام این برنامه ارزیابی خواهند شد.

وی خاطرنشان کرد: در تدوین برنامه‌ها طبیعی است که نیاز‌های منطقه، شهر و کشور خود را مدنظر قرار دهید و آسیب‌شناسی کنید.

زلفی‌گل با بیان اینکه با تعدد نیاز‌ها و منابع محدود مواجهیم، گفت: همواره تحت تحریم‌های ظالمانه هستیم و مشکلات خاصی از نظر منابع داریم و در این راستا مجبور هستیم که اولویت‌بندی کنیم.

وی افزود: در وزارت علوم، تحقیقات و فناور پنج اولویت راهبردی را در دستور کار قرار دادیم که آن اولویت‌ها شامل: مرجعیت و دیپلماسی علمی، فناوری و نوآوری، آموزش و پژوهش با برونداد هدفمند، فرهنگ نوآوری، شاگرد فناور و نوآورپروری و تولید خدمت و ثروت و سرمایه از دانش است. اولویت‌بندی و توجه به امکانات باید در برنامه‌ریزی‌ها مدنظر قرار گیرد.

وزیر علوم با بیان اینکه در تدوین برنامه‌ها باید هدف‌گذاری کنیم خاطرنشان کرد: برنامه‌ها باید به صورت عملیاتی تنظیم شوند؛ باید با قانون فرهنگ‌گذاری کرده و به اهدافمان برسیم.

وی با تأکید بر آنکه راهبرد‌ها باید منجر به اهداف شوند، بیان داشت: در تدوین برنامه‌های راهبردی چابک‌سازی و توجه به کاهش هزینه‌ها امری مهم تلقی می‌شود. با ورود سیستم هوش مصنوعی و فناوری اطلاعات باید سیستم‌ها را چابک سازی کنیم.

زلفی‌گل در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم بهره‌مندی از ظرفیت خیرین تاکید کرد و گفت: همچنین نیاز است با اساتید و دانش آموختگان و حتی دانشجویانی که مهاجرت کرده‌اند نیز ارتباط داشته باشید و نخبگان شهرتان را شناسایی کنید تا بتوانید از ظرفیت آن‌ها نیز استفاده کنید.

وزیر علوم تأکید کرد: در استان‌ها برنامه‌ها به گونه‌ای تدوین شود که از موازی‌کاری نیز پرهیز شود. در برنامه راهبردی به نکات مختلفی باید عنایت داشت و مهم‌ترین آن‌ها اولویت‌بندی است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: سعی کنیم نهایت تلاشمان را بکنیم که یک گام آموزش عالی و کشور را جلو ببریم و اگر با برنامه حرکت کنیم قطعاً اتفاقات خوبی برای آموزش عالی کشور خواهد افتاد.

برنامه راهبردی باید انعطاف‌پذیر و آرمان‌گرا باشد

محمد سلیمانی قائم مقام وزیر علوم و رئیس مرکز هیئت‌های امنا و هیئت‌های ممیزه در ادامه این نشست به ظرفیت‌های بالای مصوبات هیئت‌های امنا اشاره کرد و گفت: این مصوبات، ظرفیت‌های قانونی و اختیارات خوبی به دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری داده است.

وی با تاکید بر اینکه برنامه راهبردی باید انعطاف‌پذیر و آرمان‌گرا باشد اظهار کرد: شاخص‌های مهم، استاندارد و آرمانی دانشگاه باید در برنامه راهبردی لحاظ شود؛ این شاخص‌ها در بخش‌های مختلفی چون: آموزش، پژوهش، فرهنگی، اجرایی و... باید گنجانده شود.

قائم مقام وزیر علوم با بیان اینکه برنامه راهبردی باید قابل ارزیابی باشد خاطر نشان کرد: برنامه راهبردی باید برش و ارزیابی سالانه داشته باشد تا بتوان آن را با اهداف تطابق داد.

وی در بخش دیگر سخنان خود گفت: دانشگاه‌ها باید به توسعه تکنولوژی‌های نوین و جدید بپردازند چرا که این توسعه افتخار برای دانشگاه می‌آورد.

سلیمانی بیان کرد: امروز دنیای ارتباطات و فناوری اطلاعات بسیار حیاتی است، لذا باید از این ابزار بهره‌مند شویم و این امکانات و ابزار باید مدام به‌روزرسانی شوند و در برنامه راهبردی نیز باید به این موضوع توجه ویژه شود.

وی همچنین خاطرنشان کرد: بورس صنعت و جامعه باید در برنامه‌های راهبردی لحاظ شود؛ باید در این زمینه حرکت کنیم تا دغدغه اشتغال دانشجویان نیز برطرف شود.

رئیس مرکز هیئت‌های امنا و هیئت‌های ممیزه با بیان اینکه دانشگاه کارخانه تولید و تربیت انسان است اظهار داشت: دانشگاه باید چند بعدی باشد؛ بعد فرهنگی و هویت اسلامی - ملی را نیز باید در نظر بگیریم.

وی در خاتمه با بیان اینکه استراتژی و راهبرد‌های ما در پیشبرد کشور بسیار موثر است، خاطرنشان کرد: در این راستا باید از ظرفیت‌های منطقه‌ای بهره‌مند شویم.

ماهیت یک سند برنامه راهبردی، انسجام‌بخشی به اهداف و برنامه‌هاست

در ادامه روح اله سهرابی مشاور وزیر علوم در برنامه‌‎ریزی و مدیریت راهبردی هدف از برگزاری این نشست را اشتراک گذاشتن تجربیات دانست و گفت: دانش‌های ارزشمندی در سطح موسسات آموزش عالی کشور وجود دارد و در این نشست هدف آن است که از این تجربیات بهره‌مند شویم.

وی با بیان ضرورت سامان دادن به اسناد راهبردی موسسات، به تشکیل کارگروه ساماندهی اسناد راهبردی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اشاره کرد و بیان داشت: رفع ابهامات شیوه‌نامه سند راهبردی، ایجاد وحدت رویه و اجرای سند بحث مهمی است و دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری باید برنامه و سند راهبردی را جدی بگیرند.

مشاور وزیر علوم در برنامه‌‎ریزی و مدیریت راهبردی، درخصوص «باید‌ها و نباید‌های تدوین سند راهبردی» اظهار داشت: ماهیت یک سند برنامه راهبردی، انسجام بخشی به اهداف و برنامه‌ها، ارزش‌ها و عملیات است.

سهرابی در بخش دیگر سخنان خود به اهم مشکلات و نواقص اسناد راهبردی اشاره کرد و گفت: پیاده‌سازی روش برنامه‌ریزی راهبردی کلاسیک بدون در نظر گرفتن مبحث آمایش و ماموریت گرایی، انتزاعی بودن متون و محتوای استفاده شده در سند و عدم توجه به مشکلات گذشته (نقاط شکست و موفقیت گذشته) از جمله این مشکلات است.

وی، کثرت در راهبرد‌ها و برنامه‌ها و اقدامات بدون در نظر گرفتن یک نظام یکپارچه، ناکافی بودن استدلال‌ها و شواهد برای برنامه‌های پیشنهاد شده، عدم توجه به موضوعات نوظهور و آمادگی برای سناریو‌های محتمل در حوزه علم فناوری و نوآوری، عدم مشارکت ذینفعان و همچنین عدم وقت‌گذاری مناسب از سوی مدیران عالی و همچنین عدم استفاده از تحلیل‌های مالی (بودجه) و تشکیلاتی (منابع اداری و انسانی) که به برنامه‌ها و راهبرد‌ها متصل باشند را از دیگر مشکلات اسناد راهبردی برشمرد.

مشاور وزیر علوم در برنامه‌‎ریزی و مدیریت راهبردی، برنامه‌ریزی مبتنی بر مسائل کلیدی را یکی از جدیدترین روش‌های تدوین اسناد راهبردی دانست و گفت: البته نباید از مسائل جاری نیز غفلت کرد.

سهرابی با بیان اینکه آموزش در ۱۰ سال آینده متفاوت خواهد بود گفت: حکمرانی دانشگاه و ارتباط دانشگاه و صنعت در آینده دچار تغییرات بسیاری می‌شود و ما باید در برنامه راهبردیمان به این موضوعات کلان توجه ویژه کنیم.