هنوز اجماع کلی برای مدیریت بحران آب وجود ندارد

عباسقلی جهانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: مفهوم مدیریت آب، ایجاد تعادل و توازن بین عرضه و تقاضای آب است بنابراین دو مولفه وجود دارد، اما مولفه عرضه به دلیل شرایط اقلیمی چندان قابل اجرا نیست.

دو برابر حد مجاز تقاضا برای مصرف آب ایجاد کرده‌ایم

وی افزود: در مقدمه «نقشه راه آب» نیز که از سوی دولت ارایه شده است آمده که بارگذاری برای تامین تقاضا و نیاز‌های آبی دوبرابر حد مجاز است. دولت به طور رسمی اعلام کرده است که دو برابر ظرفیت مجاز بارگذاری و تقاضا ایجاد شده در حالی که آّبی برای تامین ایجاد شود.

طرح انتقال آب نسخه شفابخشی برای پاسخگویی به نیاز مصرف به ویژه در بخش صنعت نیست

عضو سابق شورای جهانی حکام آب با اشاره به طرح انتقال آب اظهار کرد‌: این طرح نسخه شفابخشی برای پاسخگویی به نیاز مصرف به ویژه در بخش صنعت نیست و اگر بخواهیم این دیدگاه و پارادایم که بحران آب از طریق افزایش عرضه قابل انجام است اشتباه استراتژیک است.

معنای تکمیل سد‌های نیمه‌تمام افزایش تقاضا برای مصرف آب است

جهانی خاطرنشان کرد: هنوز این تفکر وجود دارد که انتقال آب انجام شود و دربرنامه‌های وزارت نیرو نیز انبوهی از سد‌های نیمه‌تمام وجود دارد معنای تکمیل سد، افزایش تقاضا برای مصرف آّب است.

حفر چاه‌های جدید با وجود شرایط بحرانی سفره‌های زیرزمینی در برخی از مناطق

وی عنوان کرد: درحالی که وضعیت آب‌های زیرزمینی به شرایط بحرانی رسیده است در مناطقی از کشور چاه‌های جدید حفر می‌شود و هنوز این اجماع وجود ندارد که این مجوز‌ها داده نشود. باید این اجماع وجود داشته باشد که عرضه آب افزایش نخواهد یافت و در این میان تبدیل شدن به هاب منطقه در تولید غذا و موضوعات دیگری که مطرح می‌شود پارادوکس‌هایی است که نباید وجود داشته باشد.

عضو سابق شورای جهانی حکام آب افزود: تنها راه موجود این است که تقاضا برای آب مدیریت شود. رسیدن به تعادل پایدار در عرضه و تقاضا راه دیگری وجود ندارد جز آنکه بر مدیریت تقاضا و مصرف آب تمرکز شده و برنامه‌های عملیاتی به این منظور تهیه شود.

جهانی عنوان کرد: تکنولوژی و تجهیز سرمایه‌های انسانی از موضوعات مهمی است که باید در بحث مدیریت مصارف آب بر آن متمرکز شد.

ضرورت تجهیز سرمایه‌های اجتماعی برای مدیریت منابع آبی

وی افزود: کاهش مصرف حتی یک لیوان آب مازاد به ازای هر فرد نقش مهم و تعیین کننده دارد وتک تک افراد جامعه در سطوح شهری و خانواده؛ صنایع و کشاورزی در مدیریت مصارف آب نقش دارند. در کنار نیاز طبیعی به آب یک تغییر پاردایم وجود دارد و تغییر پاردایم به این معنا است که در کنار سرمایه‌گذاری و تکنولوژی‌هایی که منجر به بهره وری آّب می‌شوند باید به تجهیز سرمایه‌های اجتماعی پرداخت.

تصریح کرد: تجهیز سرمایه‌های اجتماعی با هدف کنترل مصرف آّب نیاز به اعتماد متقابل بین دولت و مردم دارد. اعتمادسازی نیز به برنامه نیاز دارد تا پیش نیاز‌ها تعیین شود و دوران گذار برای تحقق این پیش نیاز و تحولات ساختاری و قانونی تعیین شود تا بتوان طی یک برنامه مدون، دوران گذار را طی کرده و کاهش مصرف آب را محقق کرد.

وی افزود: دوره پیش‌نیاز به معنای تحول در افکار و بینش در میان مسئولان، مردم و جامعه است تا همه به این نتیجه برسند که راهی جز کنترل تقاضا و کاهش مصرف وجود ندارد. پس از این مرحله می‌توان وارد برنامه عملیاتی شد، در برنامه عملیاتی باید همه وزارتخانه‌ها از جمله وزارت نیرو به این نتیجه برسند که برای کاهش مصرف در تمامی بخش‌های خانگی، صنعت و کشاورزی مشارکت صورت گیرد.

جهانی بیان کرد: پس از دوره گذار باید به دنبال تثبیت شرایط بوده و مراقبت‌ها و نظارت‌هایی در نظر گرفته شود که مراقب این شرایط باشند تا اینکه کاهش مصرف آب به تدریج انجام شده و به صورت سالانه بتوان بخشی از بدهی به آب‌های زیرزمینی را پرداخت کرد. این مسیر، دوره تکاملی و فرآیندی است که به طور حتم به صورت یک شبه قابل انجام نخواهد بود.

ضرورت ایجاد نهادی جامع برای مدیریت بحران آب

عضو سابق شورای جهانی حکام آب عنوان کرد: ظرفیت نیروی انسانی در کشور وجود دارد مشروط به آنکه تفاهم ملی در کشور ایجاد شود. باید به سمت سازماندهی و گفت‌وگوی ملی برای اب حرکت کرد. البته معنایش این نیست که حاکمیت دولت حفظ شود بلکه نهادی جامع در این زمینه ایجاد شود ممکن است گفته شود که شورای عالی آب وجود داشته، اما باید گفت که عملکرد شورای عالی آب به گونه‌ای نبوده که تعادل لازم را ایجاد کند.

وی خاطرنشان کرد: کشور نیازمند آن است که نهاد‌های مدنی شامل کارشناسان بخش، دانشگاهیان و دولت به گفت وگوی ملی تن دهند تا خروجی آن ورودی برنامه‌های عملیاتی باشد و گفتگو بتواند خروجی لازم و انجام برنامه‌های عملیاتی را داشته باشد.