دانشگاه تلاقی‌دهنده فرهنگ، دانش، فناوری و جامعه با هدف تعالی بشر است

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، دیدار صمیمانه مدیران صنعت و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیشابور با محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در محل این واحد دانشگاهی برگزار شد.

طهرانچی در این نشست با بیان اینکه امروز دانشگاه مدرن دانشگاهی است که صاحبان صنعت و اجتماع در آن نقش جدی دارند، گفت: دوران دانشگاه‌هایی که در آن علم برای علم است، تمام شده؛ البته امروز با آنچه غرب تعریف کرده، مواجهیم. دورانی بود که در تهران افرادی را از خارج کشور می‌آوردند تا سخنرانی‌هایی با عنوان Science for science داشته باشند. مطالبی که در آن انحراف بزرگی وجود داشت. می‌دانید که تمدن دوران اسلامی در نیشابور و سبزوار و در این دیار با زلزله‌ای که در این سرزمین رخ داد، فرو نشست. معمولاً آنجا که شتر تمدن می‌خوابد، انتظار می‌رود که از آنجا تمدن برخیزد.

وی ادامه داد: مشهد فقط محل شهادت امام رضا (ع) است و نیشابور محل بروز علم امام و اقبال عمومی مردم به علی بن موسی الرضا (ع) است که این دیار در تاریخ استثنایی شده است. هزار کاتبی که حدیث معروف سِلسِلَةُ‌الذَّهَب را نوشتند، نشان از نخبگانی بودن و جایگاه ویژه نیشابور دارد. تا روزی که مردم نیشابور و عالمان آن این را باور نکنند، نیشابور بر نمیخیزد. آن روزی که نیشابور برخیزد؛ روزی است که می‌توان به سیر تمدن نوین اسلامی‌امیدوار بود؛ چون نیشابور شهر کتابخانه‌هاست.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه آینده به گذشته وابسته است، گفت: انسانی که آلزایمر داشته باشد، آینده نیز ندارد و کسی که گذشته را نیک به یاد آورد، می‌تواند آینده را بسازد.

طهرانچی خاطرنشان کرد: در سال ۲۰۱۵ مقاله‌ای در نیچر نوشته شده بود که بیان می‌کرد ایران در حال بازسازی مرجعیت علمی خود است و این مرجعیت علمی که به پرچمداری رهبر معظم انقلاب صورت گرفته، در دست کسانی است که روزی رهبری علمی جهان را در دست داشتند و به دستاورد‌های علمی خود آگاه هستند. بلاشک یکی از دانشکدگانی که باید در این واحد مستقر شود، دانشکده فرهنگ و تمدن است که یادآور نگاه تمدنی و فرهنگی نیشابور بزرگ است.

وی افزود: می‌بینید که غرب تاریخ ندارد ولی تاریخ می‌سازد. ما تاریخ داریم و حال را می‌سازیم. فضا‌هایی را بازسازی می‌کنند که عمر آن تنها پانصد سال است و به این پانصد سال افتخار می‌کنند. می‌گویند به این واسطه آینده را نیز داریم. دانشگاه‌هاروارد خیلی زحمت بکشد، عمرش به یک مدرسه کلیسایی درنهایت ۲۸۰ ساله می‌رسد. بدون شک باید خود را به گذشته وصل کنیم. ملتی که آلزایمر بگیرد، آینده ندارد.

وی با بیان اینکه این واقعیتی است که اگر کسی ایام را نشناسد، تفکر را از دست می‌دهد، زیرا زبان چارچوب تفکری هر ملتی است، گفت: ساختار این چارچوب در بزرگان ادبیات آن سرزمین نهفته است. دانشکده فرهنگ و تمدن شهر خیام و عطار باید برای معرفی فرهنگ و تمدن آینده ساز که غرب از آن به عنوان دستاورد‌های علمی می‌ترسد، سرآمد جهان باشد.

طهرانچی تصریح کرد: فرهنگ و تمدن آینده ساز است. فرهنگ و تمدن موزه نیست؛ بلکه یک زندگی فعال رو به جلوست. در این شهر بزرگانی اتفاقاتی را رقم زده‌اند که نسل بعداز آنها باید آن را احیا کند. در بنی تیم‌های فوتبال مثلاً استقلال، چون دو ستاره دارد، هرچه می‌بازد، به باخت خود کاری ندارند و می‌گویند به آن دو ستاره تکیه کنید. واقعیت این است که ما کجا به ستاره‌های نیشابور افتخار کرده‌ایم؟ این نسل همان نسل است، اگرچه زمان گذشته است. این نسل آنقدر توانمند بوده که پس از ویرانی نیز رصدخانه مراغه، مسجد گوهرشاد و قرآن بایسُنغُری را پدید آورده است. این نسل، نسل بزرگی است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه حیف است که نیشابور را تجلی معرفت رضوی ننامیم، اظهار داشت: شهری که پایتخت علم و فناوری زمان خود بوده است. ما به قدمگاه امام رضا (ع) افتخار می‌کنیم، اما قدمگاه اصلی آن است که در نیشابور حدیث سِلسِلَةُ‌الذَّهَب وجود داشت و امام رضا (ع) آن را در جمع عالمان این شهر بیان کرد. نباید بگذاریم این تاریخ و بزرگی فراموش شود.

وی خاطرنشان کرد: دشمن از ایران فرهنگی می‌ترسد، زیرا می‌داند اینها روزی قهرمان و سرآمد علم و فناوری بوده‌اند. نیشابور شهر تمدنی بزرگان و عالمانی است که می‌توانند تمدن ساز باشند. مأمون نیز بعداز نیشابور و دیدن کتابخانه‌های این شهر به بغداد رفت و در آنجا کتابخانه ساخت. داستان سیر هجرت امام رضا (ع) که در نیشابور هزار قلم به دست برای کتابت حدیث سِلسِلَةُ‌الذَّهَب بوده‌اند، بحث جدی است که بیش از اینها جای اتکا و تفکر دارد.

طهرانچی با بیان اینکه دانشگاه در دنیا با سه قاعده علم، تکنولوژی و جامعه شناخته می‌شود. حضور دانش‌آموزان در اعتکاف مسجد دانشگاه و حضور اصحاب صنایع در این جلسه نشان از الحاق تکنولوژی و جامعه به دانشگاه دارد. تکنولوژی می‌خواهد زندگی راحت‌تر باشد و جامعه مطالبه این امر را از تکنولوژی دارد. دوران Science for science گذشت. امروز عباراتی، چون Science for society یا Science for work مطرح می‌شود که بازهم کامل نیستند. ما می‌گوییم دانشگاه تلاقی دهنده فرهنگ، دانش، فناوری و جامعه با هدف تعالی بشر است.

وی با تأکید بر اینکه دانشگاه در مدل ما به شدت با جامعه خود درگیر است، گفت: صنایع نوآورانه در جامعه شکل می‌گیرند. مهارت‌های جدید در جامعه زاییده می‌شوند. تحصیل و توانمندسازی نیاز جامعه است. رفتارسازی اجتماعی در جامعه ظهور و بروز دارد و ساختار‌های جدید اجتماعی در جامعه شکل می‌گیرد. اساساً شبکه دانش در جامعه معنا پیدا می‌کند. انتقال دانش به جامعه و ثبات اجتماعی در جامعه ظهور پیدا می‌کند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: دانشگاهی که اساتید آن مهمان آن شهر هستند، پیشرفت نمی‌کند، زیرا تعلق خاطری به آن ندارند. وقتی ما سخن از اتصال جامعه و دانشگاه می‌گوییم، جایی است که اعضای هیأت علمی آن در گوشه‌های آن شهر زندگی می‌کنند. استاد جامعه‌شناسی که از مغازه‌های این شهر خرید نکند و تعاملات این مردم را نشناسد، چه چیزی را می‌خواهد در کلاس درس بگوید؟

وی افزود: دانشگاه که دارای سه ساحت فرهنگ، علم و فناوری است، ظهور و بروزش باید در اقتصاد، اجتماع و نوآوری شهر جلوه‌گر باشد. اینکه کارخانه فولاد در شهر زده‌ایم و آب شهر را می‌مکیم، نتیجه بد عمل کردن ما نسبت به انتقال دانش به جامعه نیشابور بوده است. اگر انتقال دانش و سطح سواد اجتماعی بالا می‌رفت و آینده نگری در این شهر در نگاه همه مردم وجود داشت؛ هیچ وقت نمی‌بایست کارخانه فولادی که باید در کنار دریا باشد، در وسط این شهر قرار گیرد تا آب آن را بخار و تبدیل به آهن سیاه کند. اگر توسعه شهر دچار مشکل شده، حتماً دانشگاه مقصر است، زیرا ارتباط عمیقی با بدنه شهر نداشته است.

طهرانچی با بیان اینکه در نگاه ما جریان ملی دانش باید شکل بگیرد، گفت: دانشگاه باید در جریان حکمرانی و سطح زندگی نیشابور مداخله داشته باشد و اثرگذار باشد. دقت کنید که کار فرهنگی ما اجتماع ساز است. کار علمی باید اقتصادساز باشد و کار فناوری ما باید منجر به نوآوری شود. نکته مهم آن است که این شهر باید شهر پیشرفته‌ای باشد که اگر پیشرفته نشود، نمی‌تواند دوباره تمدن ساز باشد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: شما در نیشابور می‌توانید با آجر‌های خیلی از خانه‌های خود حرف بزنید. آجر‌ها تشکیل شده از اجزای بدن بزرگانی که در گذشته برای آینده این شهر‌اندیشه می‌کردند. در و دیوار این شهر و خاک آن زرخیز است؛ نه زری که فقط بگوییم طلاست. نه، این در و دیوار از خاک انسان‌های بزرگی است که روی این سرزمین راه رفته‌اند. از خاک آمده‌اند و جسم آنها دوباره به خاک بازگشت. این سرزمین با سرزمینی که خاکش از انسان‌های آدمکش و تمدن خراب‌کن ساخته شده، متفاوت است.

وی با تأکید بر اینکه دانشگاه باید بتواند فناوری تولید کند که به نوآوری ختم شود، خاطرنشان کرد: علمی تولید کند که اقتصاد را تقویت کند و فرهنگی تولید کند که اجتماع تراز داشته باشد. این اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه دست در دست هم دهیم. تا زمانی که دور دانشگاه دیوار بکشیم، نمی‌توانیم به این اهداف‌امیدوار باشیم.

طهرانچی با بیان اینکه سه سال پیش در اولین جلسه‌ام با اتاق بازرگانی اصفهان پرسیدم چرا جوانان ما را در صنعت به کار نمی‌گیرید و آنها پاسخ دادند جوانی که شما تربیت می‌کنید، به درد صنعت نمی‌خورد، گفت: این جوانی که بعد از ۲۶ سالگی وارد صنعت شده، کار نمی‌کند تا لباسش روغنی نشود. با آنها به این نتیجه رسیدیم که دانشجو را از ۱۸ سالگی باهم تربیت کنیم. سه روز هفته را در دانشگاه و سه روز در صنعت. «پویش» را بدین ترتیب راه انداختیم و این باعث احیای خیلی از رشته‌ها در اصفهان شد. به شما خبر بدهم که در آینده این شهر و ایران مهندس پیا نخواهید کرد. همه یا مدیریت می‌خوانند یا روانشناسی یا حقوق و یا حسابداری. آینده آموزش عالی ایران از لحاظ تربیت مهندس به چالش جدی برخورده است. زیرا شما از کیسه‌ای مصرف می‌کنید که دیگر در آن تولیدی جدیدی وجود ندارد.

وی اظهار داشت: فیروزه این شهر چرا باید به راحتی از این شهر خارج شود. چرا پرداخت فیروزه را فقط محدود به افراد سنتی کار سپرده‌ایم. چه کسی می‌خواهد به این فکر کند؟ چگونه نیرو‌های موردنیاز صنعت فیروزه را تربیت کنیم؟ راه حل با هم کار کردن و دست به دست هم دادن برای تربیت دانشجو در آینده‌ای نزدیک است که صنعت در آن با بحران مواجه می‌شود. آینده‌ای نه چندان دور بلکه آینده‌ای در ۵ تا ۱۰ سال آینده.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: امروز بزرگترین مولد‌های مقالات پژوهشی، دانشگاه‌ها نیستند بلکه صنعت پیشتاز این عرصه شده است. امروز دوران بین پژوهش‌های اکتشافی و اقتصادی کوتاه شده است. امروز دانشگاه و صنعت درهم تنیده‌اند و ساختار جدیدی ساخته‌اند که این ساختار می‌تواند محصولاتی را تولید کند که محصول برتر شود. بخواهیم یا نخواهیم، غول چین درحال بلند شدن است. صنعت ما اگر به تکنولوژی نو دست پیدا نکند و هزینه تولید خود را عالمانه پایین نیاورد، مسلم بدانید که با کنترل واردات نمی‌تواند راه به جایی ببرد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، وی ادامه داد: صنعت باید بتواند محصول ارزان و پیشرفته تولید کند و این فقط با فناوری میسر است. چین برای پشت سر گذاشتن آمریکا در ابتدا مسیر علم را انتخاب کرد و در ۲۰۲۲ در تعداد مقالات آمریکا را پشت سر گذاشت. پشت هر صنعتی در چین، دانشگاه قرار دارد. صنعت و دانشگاه اگر دست در دست هم ندهند، هر دو شکست می‌خورند. این نگاه نو باید شکل بگیرد.

طهرانچی در پایان خاطرنشان کرد: امروز من خوشحالم که شما صاحبان صنایع به بهانه تقدیر از رئیس واحد نیشابور در این دانشگاه حضور دارید.