«شکوفا»؛ آشتی تلویزیون و شرکت‌های دانش‌بنیان با چاشنی خلاقیت و سرگرمی

 گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، سید مرتضی حسینی ـ برنامه‌های تلویزیونی که با محور اقتصاد و موضوعات مربوط به آن ساخته می‌شوند، معمولاً مخاطبان خاص خود را دارند و لزوماً همه اقشار جامعه بیننده این برنامه‌ها نیستند. محتوا و رویکرد این نوع برنامه‌ها عموماً عامه‌پسند نیست و طیف مشخص و ویژه‌ای از بینندگان تلویزیون را به عنوان جامعه مخاطبان هدف خود لحاظ می‌کنند؛ البته همین برنامه‌ها هم می‌توانند با اتخاذ برخی از سیاست‌ها و راهکار‌ها و به‌کارگیری ذوق و سلیقه و خلاقیت، عیار جذابیت و مخاطب‌پسند بودن را در خود تقویت کرده و بینندگانی از همه قشر‌ها و سلایق را جذب کنند. رویکردی که به نظر می‌رسد اعضای اتاق فکر و سازندگان و عوامل برنامه «شکوفا»‌ی شبکه اول سیما در پیش گرفته‌اند تا بتوانند مخاطب عام را نیز با خود همراه کنند.

«شکوفا» یک برنامه اقتصادی است که با حضور و مشارکت شرکت‌های فناور، دانش‌بنیان و خلاق ایرانی و با هدف آشنایی مخاطبان با مقوله مهم دانش‌بنیان و تاثیرات و کارکردش در عرصه‌های مختلف و از جمله اقتصاد کشور روی آنتن می‌رود.

سازندگان شکوفا، اما با طراحی و اعمال یک ساختار مسابقه‌گونه و رقابتی برای این برنامه کوشیده‌اند عیار جذابیت و گیرایی را در آن ارتقا داده و به سطحی برسانند که برای عامه بینندگان تلویزیون جالب به نظر برسد و حس کنجکاوی آنها را برای دنبال کردن برنامه برانگیزاند.

 یک انگیزه جذاب برای دانش‌بنیان‌ها

در هر قسمت شکوفا، سه شرکت دانش‌بنیان به رقابت می‌پردازند و ضمن تشریح فعالیت‌ها، نقاط قوت، خلاقیت‌ها و محصولات نهایی خود، تمام تلاش‌شان را به‌کار می‌گیرند تا بتوانند نظر مساعد داوران را جلب کنند و در نهایت، با انتخاب شدن به عنوان شرکت برتر و منتخب، سرمایه لازم را برای توسعه فعالیت‌ها و عملیاتی کردن طرح‌ها و ایده‌های بالقوه و در دستور کار حاصل کنند.

همین موضوع تأمین سرمایه و اعتبار مالی، به اندازه کافی برای شرکت‌کنندگان برنامه شکوفا مهم و جذاب به نظر می‌رسد که از هیچ کوششی برای برنده شدن دریغ نکنند و در نتیجه یک مسابقه گرم و هیجان‌انگیز شکل بگیرد. گرما و هیجانی که از آن یاد می‌شود؛ البته در سطح یک مسابقه اقتصادمحور است و نباید با مسابقات اجتماعی و سرگرم‌کننده روتین تلویزیون قیاس شود. یکی دیگر از استراتژی‌های لحاظ شده در شکوفا برای جذب حداکثری مخاطب، استفاده از یک چهره شناخته شده و ستاره محبوب برای اجرای برنامه است.

تلاش مجری برای افزایش جذابیت و پرهیز از هیجان کاذب

امین زندگانی را بیشتر به عنوان بازیگر می‌شناسیم؛ اما او سابقه به نسبت پرباری در کار اجرا نیز دارد و پیش از شکوفا در برنامه‌هایی مانند «قرنطینه»، «کاغذکاهی» و «۱۴ اینچ» نیز مجری‌گری کرده و البته اجرای مسابقات تلویزیونی مانند «۹ بر یک» را بر عهده داشته است. حضور امین زندگانی به عنوان مجری شکوفا نیز بی‌گمان تاثیر مثبت و چشمگیری در جذب مخاطب عام به این برنامه دارد.

زندگانی بازیگر محجوب و متشخصی است و این حجب و تشخص را در نوع اجرایش نیز به وضوح می‌توان مشاهده کرد. تمرکز و دقت بر نحوه اجرای زندگانی در شکوفا نشان می‌دهد که او در مقام مجری با درک درست از ساختار و مقتضیات یک برنامه اقتصادی، اجرایی متناسب را ارائه کرده است و معمولا بیشترین وقت و فرصت را به داوران و شرکت‌کنندگان می‌دهد و خودش بیشتر نقش راهبری و هماهنگی را بر عهده دارد.

این مجری‌ـبازیگر این ملاحظه را دارد که با وجود ساختار مسابقه‌گونه شکوفا و با توجه به مفاهیم سنگین مطرح در آن، از تزریق هیجان کاذب و اضافی در روند برنامه و حتی مراحل پایانی مسابقه پرهیز کند و در عین حال، تنور رقابت را داغ نگه دارد و بیننده را به قصد دیدن پایان کار و فرجام رقابت، در پای تلویزیون حفظ کند. همه این تمهیدات و راهکار‌های اتخاذ شده در شکوفا سبب شده است تا این برنامه از یک اثر خشک اقتصادی فاصله بگیرد و در قامت یک برنامه کلاسیک آموزشی قد برافرازد. به عبارت دیگر، برنامه شکوفا موفق شده است تا مفاهیم مهم، اما ثقیلی مانند دانش‌بنیان را در قالبی جذاب به ببیننده ارائه دهد و جامعه مخاطبان هدف خود را با این مقوله جدید و کاربردی آشنا کند.

از سوی دیگر، اهداف دیگری از جمله انعکاس توانایی‌ها و قابلیت‌های شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان ایرانی، تشویق به سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌بنیان و تأمین اعتبار لازم برای ادامه فعالیت‌ها و بسط اقدامات شرکت‌های فعال در این عرصه، فراهم آوردن بستر لازم برای معرفی محصولات و دستاورد‌های دانش‌بنیان این شرکت‌ها، تشویق جوانان برای حضور و فعالیت در حوزه دانش‌بنیان و... را نیز می‌توان برای ساخت برنامه‌ای مانند شکوفا متصور شد که به نظر می‌رسد این برنامه شبکه اول سیما تا حدود قابل قبولی در تحقق این اهداف موفق بوده است.

حوزه دانش‌بنیان از جمله مسائل مورد توجه و تاکید رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر بوده است و ساخت برنامه‌هایی مانند شکوفا می‌تواند علاوه بر آشنایی عامه مردم با این مقوله مهم و اساسی، گوشه‌ای از توانایی‌ها و قابلیت‌های جمهوری اسلامی ایران را در این عرصه به تصویر بکشد و در راستای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی گام بردارد. البته اگر بتوان تدابیر و خلاقیت‌های به‌کار گرفته شده در شکوفا را که از آنها یاد شد در برنامه‌های مشابه هم اعمال کرد، بدون شک در جذب هرچه بیشتر مخاطب موثر خواهد بود و حتی می‌توان علاوه بر سرگرمی‌سازی، پیام‌ها و مفاهیم هدف‌گذاری شده و مورد نظر را به بینندگان منتقل کرد که به طور قطع، تأثیر بیشتر و عمیق‌تری بر ذهن آنها خواهد داشت.