مناطق محروم چشم‌انتظار توجه ویژه در حوزه سلامت/ نقش دولت در توسعه عادلانه سرانه پزشکی

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، توجه ویژه به برنامه‌های سلامت‌محور در مناطق محروم یکی از موضوعاتی است که باید در دولت و مجلس شورای اسلامی به صورت جدی دنبال شود، توزیع عادلانه پزشک و دسترسی به خدمات درمانی در کشور یکی از چالش‌های مهمی است که باید توسط نظام سلامت کشور مورد توجه قرار داده شود.

اولویت وزارت بهداشت سلامت مناطق محروم است

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در جلسه مجلس شورای اسلامی و در پاسخ به سوال نمایندگان مجلس درباره اقدامات صورت گرفته برای توزیع عادلانه پزشک و دسترسی به خدمات درمانی در کشور تصریح کرد: ما در شرایطی سکان وزارت بهداشت را در دست گرفتیم که کرونا در حال تاخت و تاز بود و آمار فوتی‌ها رقم بسیار بالایی بود، با انجام واکسیناسیون و تلاش‌های شبانه روزی کادر درمان ما توانستیم موفقیت چشمگیری در کنترل کرونا کسب کنیم و در جامعه جهانی جزء ۱۰ کشور اول مبارزه با کرونا قرار بگیریم. مقام معظم رهبری نیز در شروع سال این موضوع را از شیرینی‌های سال ۱۴۰۰ تلقی کردند.

بهرام عین‌اللهی گفت: وظیفه ما تامین سلامت مردم است و ما برای سلامت مردم احترام قائل هستیم، اولویت ما در وزارت بهداشت توجه به مناطق محروم و ارتقای عدالت در دسترسی به خدمات سلامت است. در حوزه پزشکان عمومی و دندانپزشکان ۶۰ درصد از پزشکان طرحی به مناطق محروم تخصیص یافته اند، ما برنامه دیگری برای ارتقای عدالت و تعالی نظام سلامت مصوب کردیم.

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: توزیع متوازن نیروی انسانی از نکات مهمی است و ما مطابق با قوانین مجلس وضعیت نیرو‌های انسانی متعهد به خدمت را مشخص می‌کنیم و نیرو‌هایی که تعهد ندارند و در استان‌ها مشغول به کار هستند را جزء این توزیع نیروی انسانی قرار نمی‌دهیم ضمن اینکه لازم است در این قوانین تجدیدنظر صورت گیرد.

وی افزود: اکنون یک قانونی تحت عنوان قانون عدالت در سلامت وجود دارد که ۳۰ درصد اجازه می‌دهد از مناطق محروم گرفته شود تا ۳ برابر باید تعهد بدهند بنابراین هیچ کس حاضر به فعالیت به این صورت نیست به همین دلیل راه‌حل بومی‌گزینی را ارائه دادیم. مسئله مهم دیگر بیمه است چرا که ما بعد از گذشت ۴۲ سال هنوز نتوانسته‌ایم مردم را به طور کامل بیمه کنیم تا جایی که حدود ۶ میلیون نفر از مردم بیمه نیستند و این ظلم است، هر چند با لطف و تدبیر مجلس قول می‌دهیم تا پایان امسال همه مردم را تحت پوشش بیمه قرار دهیم تا عدالت مورد نظری که در برنامه آوردیم انجام شود و این یک حرکت انقلابی بود که مجلس شورای اسلامی انجام داد.

عین‌اللهی تاکید کرد: در مورد پژوهش‌های کاربردی و موضوع دانش‌بنیان که رهبر معظم انقلاب به آن تأکید فرمودند برنامه‌های بسیار خاصی داریم و باید به سمت خودکفایی حرکت کنیم. همچنین بهبود سرانه پزشکی کاری است که باید اتفاق بیفتد و خوشبختانه در شورای عالی انقلاب فرهنگی این موضوع را مطرح کردیم و با افزایش ظرفیت دانشکده‌های پزشکی موافقت شد که در طول ۵ سال صورت گیرد.

وی با درخواست حمایت از نمایندگان مجلس در مسیر قانون گذاری بیان کرد: یکی از نکاتی که انتظار داریم نمایندگان در رابطه با آن به ما کمک کنند ماندگاری پزشکان در مناطق محروم است. همچنین نکته مهم ما در امتحانات ورودی امسال بومی‌گزینی است و قطعا دنبال این هستیم که از مناطق محروم نیرو تربیت کنیم. از سوی دیگر توزیع نیروی انسانی به این شکل می‌شود که فارغ‌التحصیلان هر رشته بر اساس آماری که ارائه می‌شود و تعداد نیرو‌های متخصص که در آن منطقه وجود داشت با اولویت تخصیص به مناطق محروم انجام شود، اما قطعا این میزان نیرو کافی نیست و باید تغییرات اساسی انجام شود.

توجه دولت و مجلس به سلامت مناطق محروم

مهدی اسماعیلی زاده کارشناس ارشد حوزه بهداشت و درمان در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری آنا اظهار کرد: با توجه به شرایطی که در مناطق محروم داریم سطح رفاه مردم در این مناطق بر خلاف شهر‌های بزرگ و پرجمعیت پایین‌تر است و از امکانات کمتری برخوردار هستند، به همین نسبت شرایط مالی مردم هم جالب نیست و وقتی به بیمارستان مراجعه می‌کنند توانایی پرداخت هزینه‌های بیمارستان را ندارند و از آنجایی که کارانه پرسنل بیمارستان از درآمدی است.

وی افزود: یکی از مشکلات مهم در‌مناطق محروم کمبود کادر درمان است که دولت باید توجه ویژه‌ای در این زمینه داشته باشد، تامین نیروی انسانی در حوزه کادر درمان یکی از نکات حائز اهمیت است و احداث مراکز درمانی و تامین تجهیزات در بیمارستان‌ها از چالش‌های مهم نظام سلامت در کشور در حوره تاکین سلامت مناطق محروم است.

این کارشناس حوزه ارشد بهداشت و درمان اظهار کرد: زمانی که بیمارستان‌ها نتوانند تجهیزات مورد نیاز را تامین کنند و کارانه کارکنان عقب بیفتد، مردم مجبور می‌شوند خدمات خود را از بخش خصوصی با قیمت بالاتر دریافت کنند.

اسماعیلی زاده ادامه داد: بنابراین هزینه‌کرد مردم از جیبشان افزایش می‌یابد، باید موضوع رسیدگی به حوزه سلامت در مناطق محروم توسط دولت و مجلس به صورت جدی دنبال شود.

۷۵ درصد از جامعه پزشکی در خدمت‌رسانی به مناطق محروم و محرومیت‌زدایی مشارکت دارند

محمد رئیس زاده رئیس سازمان نظام پزشکی در گفت‌وگویی در مورد نحوه فعالیت پزشکان در قالب گروه‌های جهادی در مناطق محروم گفت: حدود ۸ سال مسئول بسیج دانشجویی جامعه پزشکی کشور بودم و می‌توانم بیان کنم بالای ۷۵ درصد پزشکان ما در امور جاری شرکت می‌کنند. این آماری است که آن سال‌ها احصاء کردیم. این بدین معنا نیست که پزشکی حتماً به مناطق محروم رفته است بلکه شاید در منطقه خود به مردم محروم خدمت کرده است، مثلاً از کسی که نیازمند است ویزیت دریافت نکرده. 

رئیس زاده با بیان اینکه ما با جامعه پزشکی پای کار و اهل میدانی مواجه هستیم، افزود: بر اساس مطالعه‌ای که انجام شده ۷۵ درصد جامعه پزشکی ما آماده حضور در مناطق محروم هستند و به نوعی به مردم به شکل رایگان ارائه خدمت می‌کنند.

سرانه سلامت در برخی از مناطق محروم به شدت احساس می‌شود

کمال حسین‌پور، نماینده مجلس شورای اسلامی بیان کرد: «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بحث عدالت در توزیع منابعِ این حوزه را به طور کلی فراموش کرده است. مراکز برخوردار هر روز برخوردارتر می‌شوند و فاصله آنها با مراکز کم برخوردار هر روز بیشتر می‌شود.»

نماینده مجلس ادامه داد: «مسئولان این وزارت خانه نسبت به تذکرات و پیگیری‌های دلسوزان هم بی‌توجه هستند. سرانه‌های بهداشتی و درمانی در بسیاری از شهرستان‌های محروم و مرزی بسیار پایین است و برای بهبود این وضعیت نابسامان اقدامی نمی‌شود و درب بر همان پاشنه سابق می‌چرخد. مردم مخصوصا در شهرستان‌های محروم و مرزی برای پیگیری کوچک‌ترین مشکلات خود در حوزه بهداشت و درمان مجبور می‌شوند به شهرستان‌های دیگر یا مراکز استان یا تهران مراجعه کنند.»

حسین‌پور یادآور شد: «البته از حق نگذریم در بحث واکسیناسیون و مقابله با ویروس کرونا، وزارت بهداشت عملکرد مناسبی داشته و ما از این بابت از مسئولان آن وزارتخانه متشکریم، اما نباید توجه به یک بخش ما را از رسیدگی به بخش‌های دیگر غافل کند. در بحث تجهیز و تأسیس مراکز درمانی و رسیدگی به مناطق محروم وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی نمره خوبی نمی‌گیرد. من نمی‌دانم آستانه تحریک اراده مسئولان وزارت بهداشت در حوزه فوق الذکر کجاست.»

این نماینده مجلس گفت: «مردم و بسیاری از نمایندگان آنان در مجلس شورای اسلامی از این وضعیت ناراضی هستند و گلایه دارند. از وعده‌های متعددی که داده می‌شود و بر زمین می‌ماند و از بروکراسی‌های هزارتوی اداری که نمی‌گذارد کار قدمی به جلو برود. وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی باید به این وضعیت نامطلوب مخصوصا در شهرستان‌های محروم و مرزی رسیدگی کند.»

ناعدالتی سلامت در شهر تهران

از سوی دیگر حسین قناعتی رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است که این ناعدالتی حتی در شمال و جنوب تهران هم به چشم می‌خورد. وی در این باره گفت: هدف نظام سلامت افزایش طول عمر مردم و ایجاد زندگی باکیفیت‌تر است. برای رسیدن به این هدف باید کیفیت داشته و پزشکان و کادر درمان خوب تربیت کند. قدم بعدی این است که پزشکان و کادر درمان را عادلانه توزیع کند؛ مردمی که در سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند، به همان اندازه برای نظام سلامت اهمیت دارند که مردم شمال تهران، اما این عدالت برقرار نیست.

وی افزود: مردمی که در شمال شهر تهران زندگی می‌کنند به دلیل بی‌عدالتی راحت‌تر به بیمارستان‌ها دست‌رسی دارند. در اسلامشهر به ازای ۸۰۰ هزار نفر ۱۳۰ تخت وجود دارد. اکثر بیمارستان‌های تهران بالای خط خیابان انقلاب ساخته شده‌اند. کیفیت خدمات سلامت در ایران خوب است، اما در توزیع و عدالت دچار ضعف هستیم. وظیفه حاکمیت فراهم کردن حداقل‌هایی از درمان با نازل‌ترین قیمت‌ها و در برخی موارد رایگان برای مردم است تا همه از نعمت سلامت بهره‌مند شوند.

توجه دولت به مناطق محروم

نکته حائز اهمیت این است که باید سرانه سلامت در کشور به صورت عادلانه توزییع شود، اینکه مجلس شورای اسلامی و دولت چه برنامه‌ای را در سال ۱۴۰۳ اجرایی می‌کنند سوال مهم این است که با توجه به پایان عمر دولت تا پایان ۱۴۰۴ قرار است چه کار قابل توجهی در حوزه ارائه خدمات سلامت در مناطق محروم صورت بگیرد.