نگاهی به فلسفه سفره ایرانی نوروز؛ رمز و راز هفت‌سین
روزهای آغاز سال نو، سفره‌های هفت‌سین که جلای خاصی به خانه ها می‌دهند، گاهی تا پایان تعطیلات در گوشه خانه می‌مانند تا یادگار روزهای کهن فرهنگ این مرز و بوم همچنان زنده باشد. سفره‌هایی که از هفت‌سین « سنجد، سمنو، سماق، سیب، سیر، سرکه و سبزی یا سبزه» پُر‌اند.
نصرت الله حدادی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا با توجه به آغاز سال نو و آیین ایرانیان برای چیدن سفره هفت‌سین گفت: در سفره هفت‌سین باید به ترتیب سنجد، سمنو، سماق، سیب، سیر، سرکه و سبزی یا سبزه گذاشت. در گذشته ایرانیان در کنار سفره هفت‌سین قرآن، آیینه، کاسه آب چینی یا مسی، نارنج، تخم مرغ پخته رنگ‌شده، اسپند یا عود و کندور، سرب یا حسن لبه، نان، پنیر و سبزی شامل تربچه، نعنا، تره، شاهی، کشنیز، پونه، ترخون و جعفری و گل سمبل و یا نرگس، نمک کوبیده، شمع، سکه و کمان می گذاشتند.
وی افزود: کمان عبارت است از شاخه بریده درختی که شکوفه داشته باشد. این کمان را به این دلیل در سفره هفت‌سین می‌گذاشتند که یا ترسیمگر عزیز از دست رفته باشد یا اگر چنانچه قرار بود خواستگاری صورت گیرد برایش آرزوی خوشبختی می‌کردند.
این پژوهشگر تاریخی با توجه به اولین «سین» سفره هفت‌سین، گفت: سنجد نشانه قدرت طبیعت است. درخت سنجد یکی از خوش‌بوترین و اعجاب‌انگیزترین درخت‌ها از نظر عطرافشانی است که به همین دلیل حتما باید آن را دختر خانواده بر سر سفره بگذارد و آن را در کنار آیینه و قرآن قرار دهد تا برایش خوش‌رویی، خوش‌بویی و زیبایی به ارمغان بیاورد و همسر پیدا کند زیرا در باور ما ایرانی ها ازدواج بالاترین رسمی است که می تواند وجود داشته باشد.
وی افزود: سین دوم سمنو است که نشانه مبارزه با ضعف، سستی و تلاش است که باید توسط مادر خانواده بر سر سفره گذاشته شود.
حدادی، سماغ را نشانه عدالت، صبر و امید دانست و گفت: در گذشته سماغ را به صورت کوبیده در سفره هفت‌سین می‌گذاشتند که این نیز باید توسط پدر خانواده در سفره گذاشته شود.
این پژوهشگر تاریخی در ادامه درباره سین چهارم سفره هفت‌سین گفت: سیب چهارمین سینی است که بر سر سفره گذاشته می شود و چون نشانه سلامتی، باروری، زایش و زیبایی است آن را پسر خانواده بر سر سفره می گذارد.
وی با توجه به جایگاه بزرگان خانواده در بین ایرانیان گفت: بعد از سیب باید سیر را بر سر سفره گذاشت و چون سیر نشانگر چشم‌سیری و دفع آفات است آن را پدر بزرگ خانواده بر سر سفره می گذارد تا اعضای خانواده چشم‌سیری را یاد بگیرند.
حدادی افزود: سرکه به عنوان سین ششم در سفره نوروزی قرار می گیرد و چون سرکه نماد پذیرش ناملایمات‌ها از شیرینی به ترشی، ترشی به شیرینی و از تلخی به شیرینی بود آن را پدر بر سر سفره می گذارد.
این پژوهشگر تاریخی سبزی یا سبزه را آخرین سین سفره هفت‌سین دانست و گفت: سبزه یا سبزی که نشانه ایثار و از خود گذشتگی است مادر باید بر سر سفره بیاورد زیرا مادر در ایران سمبل از خود گذشتگی و فداکاری است.
حدادی عنوان کرد: در گذشته چیزی بنام ماهی گلی یا همان ماهی قرمز در سفره های نوروزی دیده نمی شد و آنگونه که از تابلوی استاد کمال الملک که درباره سفره هفت‌سین و لحظه تحویل سال به یادگار مانده است ماهی قرمز در سفره ها وجود ندارد. ماهی قرمز رهاورد هاشم‌السلطنه چایکار است که از جشن سال نوی چینی و از 1297 به ایران آمده است.
انتهای پیام/
از سوی یک واحد فناور محقق شد؛
