تنها راه حفاظت از محوطه باستانی شهریئری ایجاد سایت موزه است

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی و مرکز اطلاع رسانی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل، در راستای تشکیل کمپین مردمی حمایت از اماکن تاریخی استان اردبیل به ویژه محوطه باستانی شهریئری پیرازمیان و استقبال شگفت آور علاقه‌مندان و نخبگان صنوف مختلف در فضای مجازی از این کمپین در مدت کوتاهی، جلسه ای با حضور منتخبان این کمپین و مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با هماهنگی روابط عمومی این اداره کل برگزار شد تا مشکلات و دغدغه‌های خود را در مورد این محوطه باستانی مطرح کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل ضمن سپاسگذاری از حساسیت و دلسوزی جمع حاضر نسبت به حفظ میراث فرهنگی استان خود، گفت: در طول دوره اصلاحات و زمان مدیریت سابق بنده در این اداره کل تصمیم گرفتم از طریق پایان‌نامه دانشجویی در قالب مطالبات دانشگاهی بخشی از هویت پنهان محوطه تاریخی شهریئری را آشکار کنم.
کریم حاجی زاده با اشاره به اینکه در طول سه فصل حفاری این محوطه تاریخی به سرپرستی علیرضا هژبری نوبری از سال 83 تا 85 هیچ گونه خسارت و آسیبی به آثار تاریخی این محوطه وارد نشد، افزود: با روی کار آمدن دولت بعدی و تغییر سیاست‌ها و سلیقه‌های دولت، بخش پایانی این پروژه حفاری‌های باستان‌شناسی که حفاظت و مرمت بود، نیمه تمام باقی ماند.
وی با اشاره به تصویب ایجاد سایت موزه در محوطه تاریخی شهریئری توسط سید حسین مرعشی رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و ابلاغ اعتباری در حدود 4 میلیارد تومان در آن زمان، تأکید کرد: در صورتی که سیاست‌ها و سلیقه‌های دولت در آن دوره تغییر نمی‌یافت بدون تردید این محوطه تاریخی اکنون تبدیل به سایت موزه بین‌المللی شده بود.
این مقام مسئول در ادامه به تشریح هویت و پیشینه تاریخی محوطه شهریئری پیرازمیان پرداخت و گفت: تغییرات آب و هوایی نیمکره شمالی در اواخر هزاره سوم پیش از میلاد، استپ نشین‌های اوراسیا را مجبور به مهاجرت به سرزمین‌های داخل فلات ایران کرد.
وی اضافه کرد: استقرار این مهاجران به دلیل دامپرور بودن در فلات آذربایجان که دارای ویژگی‌های طبیعی مناسب و جغرافیای مرتعی است، منجر به تقابل با روستایی‌های یک جانشین بومی شد و در نتیجه نخستین ساختارهای اجتماعی و نظامی در این منطقه توسعه یافت. در واقع شکل‌گیری معماری دفاعی حاصل این منازعه بوده است.
این مقام مسئول با اشاره به این‌که نخستین نمونه قلعه‌های نظامی عصر مفرغ از آذربایجان و منطقه شهریئری آغاز شده و به دنیا گسترانیده شده است، اظهار داشت: نماد نخستین سازمان‌های نظامی و ساختارهای نظامی که قهرمان از آن متولد می‌شود را می توان به وضوح در سنگ افراشته‌های محوطه تاریخی شهریئری مشاهده کرد و این نشانه بزرگ حوزه فرهنگ در تاریخ آن زمان به شمار می‌رود.
اولویت در محوطه تاریخی شهریئری حفاظت شیمایی است نه حفاظت فیزیکی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل در مورد سوال یکی از حاضران جلسه مبنی بر نحوه حفاظت‌های فیزیکی و شیمیایی محوطه تاریخی شهریئری و باقی ماندن آن در زیر خاک برای دور ماندن از آسیب گفت: به دلیل مدفون شدن سنگ افراشته‌ها در طول چند هزار سال در زیر خاک، املاح و رطوبت موجود در خاک به فضای بین مولکولی ساختار سنگ نفوذ می‌کند که پس از خارج کردن این سنگ‌ها از درون خاک، رطوبت موجود در داخل آن به تدریج در هوای آزاد تبخیر شده و نمک و املاح آن باقی می‌ماند. این نمک و املاح در زمستان تبدیل به بلور شده و با بزرگ شدن حجم بلورها، تورق و ترک‌هایی در سنگ‌ها ایجاد می شود.
کریم حاجی زاده با بیان اینکه بلافاصله تثبیت شیمیایی سنگ افراشته‌های این محوطه تاریخی به منظور جلوگیری از تخریب شیمیایی آن آغاز شده است، تصریح کرد: از آنجایی که حفاظت شیمیایی مقدم‌تر و ضروری‌تر از حفاظت فیزیکی است به همین دلیل معتقد هستم برای حفاظت از این آثار تاریخی حتی نیازی به مسقف کردن آن نیست و باید به واسطه دانش مهندسی بتوان این آثار را در فضای آزاد نیز حفاظت و نگهداری کرد.
وی با اشاره به اینکه در محوطه 400 هکتاری شهریئری آثاری از دوره پارینه سنگی تا هزاره اول پیش از میلاد موجود است، افزود: تنها راه حفاظت از آثار تاریخی این محوطه باستانی ایجاد سایت موزه است که درحال حاضر پروپزال آن در مرحله تکمیل است و پس از تکمیل، تصویب و تأمین اعتبار، اقدامات لازم در این خصوص انجام خواهد شد.
در پایان هر یک از حاضران از تشکیل این جلسه اظهار خرسندی و امیدواری کردند و به بیان دغدغه‌ها و تبادل دیدگاه‌های خود از جمله تعیین راهکاریی برای تأمین بودجه حفاظت از آثار تاریخی، گرفتن بلیت ورودی از بازدیدکنندگان محوطه تاریخی شهریئری همانند تخت جمشید، اطلاع رسانی و تبلیغ شایسته محوطه‌های باستانی استان در سطح بین‌المللی و فراهم کردن زیرساخت‌های گردشگری ازجمله مناسب‌سازی جاده دسترسی به محوطه تاریخی شهریئری پرداختند.
در پایان جلسه مقرر شد نسبت به برگزاری تور ستاره‌شناسی و رصد در روز سه شنبه 29 رمضان در محل سایت شهریئری، توسعه فعالیت کمپین برای آثار، ابنیه و داشته های فرهنگی و تاریخی تمام نقاط استان، برگزاری جشن نمادین سالگرد ازدواج مسلم نجفی و همسر ایشان در محل سایت پیرازمیان که پیش از این نیز ازدواجشان را در قله ساوالان جشن گرفته بودند و اجرای مرمت تخصصی برخی از استل‌های آسیب دیده و برگزاری تور تخصصی در راستای اقدام نمادین برای مرمت کهنه قالای مشکین شهر اقدام شود.
علی نوری مؤسس کمپین مردمی حمایت از حفاظت از اماکن و داشته‌های تاریخی و فرهنگی استان اردبیل نیز بر رسانه‌ای کردن ارزش و منزلت این اماکن و داشته‌ها به عنوان یکی از اصلی‌ترین راه‌ها برای جلب توجه عمومی و نیز توجه ویژه مسئولان کشوری و حتی فعالان بین‌المللی تأکید کرد و افزود: مقرر شده است هر چهار اقدام مصوب این جلسه علاوه بر جلب توجه رسانه‌ها در راستای مرمت و حفاظت این آثار باستانی باشد.