ارزیابی‌ کیفیت آموزش مجازی در دانشگاه‌ها چگونه انجام می‌شود؟

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ زینب خسروی- با شیوع ویروس همه‌گیر کرونا و اعمال محدودیت‌های ناشی از آن، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی برای بازنماندن از تحصیل به فضای مجازی روی آورده و آموزش‌ها در بستر الکترونیک ادامه پیدا کرد با وجود این، روند گسترش بیشتر کمی بوده و اطمینان از کیفیت آن‌ها به چارچوب ارزشیابی دقیق و معتبری نیاز دارد و البته فضای مجازی با وجود همه تهدیدهایی که برای آموزش داشته ولی فرصت‌های بسیاری نیز در اختیار دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی قرار داده هرچند که تعامل دانشجویان و اساتید در آموزش حضوری محبتی است که جای خالی آن همواره در فضای مجازی به چشم می‌آید لذا در راستای تبیین و چگونگی ارزیابی‌ کیفیت آموزش مجازی در دانشگاه‌ها، نظرات روسا و معاونان آموزشی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در این مورد جویا شدیم که مشروح آن در ادامه می‌آید.

کنترل روند کلاس‌ها در فضای مجازی به یک ناظر بیرونی نیاز دارد

دانشجویان و حتی اساتید در ابتدا با آموزش در بستر الکترونیک و زیرساخت‌های آن آشنایی نداشتند اما به‌اجبار وارد این فضا شده و به‌تدریج توانستند کم و بیش با آن سازگار شوند، با این حال برای حفظ کیفیت آموزش نیاز به ارزیابی‌هایی از کلاس آموزشی، آموخته دانشجویان و تسلط اساتید بوده است. علی آهون‌منش، رئیس مؤسسات غیرانتفاعی کشور در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید: «با شیوع ویروس همه‌گیر کرونا آموزش‌ها در بستر الکترونیک ادامه پیدا کرد اما کنترل کلاس‌ها در فضای مجازی به یک ناظر بیرونی نیاز دارد، در این راستا مؤسسات غیرانتفاعی کشور با سیستم از راه دور، توسط استاد مربوطه حضور و غیاب دانشجویان را ارزیابی و با برگزاری امتحان بدون اعلام قبلی آموخته آن‌ها را محک می‌زنند.»

محمدرضا کلباسی، معاون آموزشی دانشگاه تربیت مدرس بیان می‌کند: «ارزیابی دانشگاه تربیت مدرس از دانشجویان طبق فرم‌های ارزشیابی با هدف بررسی کیفیت کلاس آموزشی و نحوه انتقال مفاهیم درسی در فضای مجازی انجام می‌شد که با دریافت نتایج مطلوب نظرسنجی به همان فرم‌ها بسنده شد. در ابتدا شیوع ویروس همه‌گیر کرونا برخی از اساتید شیوه آموزش در بستر الکترونیک را قبول نداشته و در انتظار شروع کلاس‌های حضوری بودند اما با ادامه دار شدن این بحران و بازخورد مناسب از ارزیابی‌ها، به فضای مجازی پیوستند.»

سید محمود قاسم‌پوری، رئیس دفتر آموزش‌های آزاد و اداره‌ یادگیری الکترونیکی دانشگاه تربیت مدرس نیز در این‌باره اظهار می‌کند: «در سامانه یادگیری الکترونیکی، ابزارهای خوبی برای برخی نظارت‌ها از جمله دادن تکالیف و تعیین مهلت، انجام کوئیز (آزمونک)، امکان پرسش و پاسخ شفاهی و غیره برای محک زدن دانشجویان و یادگیری آن‌ها وجود دارد.»

محمدحسین عبدالهی، معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی نیز بر این باور است که «برنامه‌ریزی آموزشی و بازنگری برنامه‌های درسی با هدف رشد علمی اساتید در کنار ارزیابی و نظارت بر روی آموزش مجازی دانشجویان در شرایط آموزش از راه دور با توجه به بیماری کرونا از کارهایی است که می‌تواند در پیشرفت علمی و ارتقای کیفیت آموزشی نقش محوری ایفا کند.»

بیشتر بخوانید:

• دانشگاه تربیت مدرس در پساکرونا شیوه‌نامه آموزش ترکیبی دارد


• کلاس‌های دانشگاه‌های غیرانتفاعی با سیستم از راه دور، ارزیابی می‌شود


• برگزاری دوره‌های مهارتی برای توانمندسازی آموزشی اساتید ضرورت دارد

رشتچیان، معاون آموزشی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه فضای مجازی مکمل خوبی برای آموزش است، می‌گوید: «در این راستا در ۳ نیمسال گذشته ارزیابی‌های مستمر داشته است، در پایان هر ترم به صورت محرمانه فرم‌هایی در اختیار دانشجویان قرار گرفته تا نظرات خود را در ارتباط با کلاس‌های مجازی بازگو کنند، درنهایت یک ارزشیابی کلی انجام می‌شود البته تدریس در بستر الکترونیک هیچ زمان نمی‌تواند جای آموزش حضوری و تعامل میان اساتید و دانشجویان را بگیرد.»

غلام‌رضا گودرزی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه امام صادق(ع) بیان می‌کند: «در زمان شیوع ویروس همه‌گیر کرونا با همکاری معاونت آموزشی و مراکز رشد روند دانشگاه‌های معتبر دنیا را بررسی و از بین ۱۱ روشی که با این مطالعه به دست آمد مواردی توسط شورای دانشگاه تصویب و در ارزیابی دانشجویان، اساتید مربوطه و کیفیت کلاس درسی مورد استفاده قرار گرفت.»

وی با اشاره به اینکه ارزیابی‌ها در کیفیت آموزش مجازی موثر هستند، ادامه می‌دهد: «در ارزیابی مستمر دانشجویان، مواردی از جمله یادگیری مفهومی مطالب درسی، حضور و غیاب آن‌ها انجام می‌شود.»

اساتید نقش مهمی در انتقال مفاهیم درسی به دانشجویان دارند

با شیوع ویروس همه‌گیر کرونا آموزش‌ها در فضای مجازی ادامه یافت اما اساتید با این روند آموزشی و زیرساخت‌های آن چندان آشنایی نداشتند و چالش‌های بسیاری به وجود آمد چراکه اساتید همواره نقش مهمی در یادگیری و انتقال علم و دانش به دانشجویان دارند. سید محمود قاسم‌پوری، رئیس دفتر آموزش‌های آزاد و اداره‌ یادگیری الکترونیکی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اینکه علاوه بر ارزیابی دانشجویان نیاز است، کلاس‌های مجازی و نحوه انتقال درس توسط اساتید نیز در بستر الکترونیک مورد بررسی قرار گیرد، خاطرنشان می‌کند: «در مورد نظارت بر کلاس، روند تدریس و تسلط اساتید مربوطه، تعداد ۵ سوال به ۱۰ سوال ارزشیابی دانشجویان اضافه شده که هدف آن صرفا سنجش مهارت اساتید است. معمولا ۷۰ درصد یک کلاس باید به این سوالات پاسخ دهند تا مجوز آزمون نهایی را پیدا کنند، نتایج این ارزشیابی به صورت محرمانه مانده و در ترم آینده در اختیار اساتید قرار می‌گیرد.»

غلام‌رضا گودرزی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه اظهار می‌کند: «اساتید با در دسترس بودن در فضای مجازی، پاسخگویی به دانشجویان، تسلط در کلاس آموزشی و غیره مورد بررسی قرار می‌گیرند، در مورد کیفیت کلاس‌های مجازی با محوریت اساتید و گروه آموزشی شاخص‌هایی به دانشکده‌ها و معاونین منتقل شد که از طریق سامانه مجازی نظارت‌هایی اعمال می‌شود.»

علی آهون‌منش، رئیس موسسات غیرانتفاعی کشور با اشاره به اینکه اساتید نقش مهمی در انتقال مفاهیم درسی به دانشجویان دارند، بیان می‌کند: «ارزیابی اساتید نیز از لحاظ چگونگی اداره کلاس، روند آموزشی، حضور و دسترسی به آن‌ها در فضای مجازی و غیره توسط معاونین دانشگاه به کمک سامانه یادگیری الکترونیکی مورد بررسی قرار می‌گیرد.»

وی در ادامه با بیان اینکه ارزیابی کلاس‌های مجازی و کیفیت برگزاری آن به ۲ صورت انجام می‌شود، می‌گوید: «در پایان هر ترم دانشجویان قبل از مشاهده نمرات خود باید به سیستم ارزیابی با ۵ مشخصه عالی، بسیار خوب، خوب، متوسط و قابل قبول در ارتباط با کیفیت آموزشی در فضای مجازی پاسخ داده و ۳ نفر از دانشجویان معدل الف نیز در مورد اساتید و روند کلاس‌های مجازی نظر خود را عنوان می‌کنند، در نهایت یک ارزشیابی کلی صورت می‌گیرد.»

بیشتر بخوانید:

دانشگاه صنعتی شریف ۲ هزار و ۵۰۰ دانشجو جذب کرده است

دانشگاه امام صادق(ع) ۳۵۰ نودانشجو جذب کرده است

آموزش ترکیبی در پساکرونا ضرورت دارد

شیوع ویروس همه‌گیر کرونا با همه چالش‌هایی که داشت فرصت‌هایی ازجمله بازنماندن از تحصیل، تقویت زیرساخت‌های فضای مجازی و حاضر شدن دانشجویان از سراسر دنیا در کلاس‌های مجازی را ایجاد کرد. در دوران پساکرونا نیز باید بستر الکترونیک را مکمل آموزش‌های حضوری دانست چراکه نقطه شروع برای ارتقاء کیفیت آموزش در آینده است. دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی دراین‌باره می‌گوید: «امیدواریم بخشی از آموزش‌ها حضوری شود اما نکته مهم این است که رویکرد دانشگاه‌ها در آموزش با پدید آمدن بیماری کرونا متفاوت از گذشته خواهد شد و در زمان حضوری شدن کلاس‌ها از آموزش مجازی باید به‌عنوان مکمل آموزشی استفاده شود چراکه کل دنیا به این سمت می‌رود.»

وحید چگینی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب با اشاره به اینکه شیوع پاندمی کرونا عاملی برای در دستور کار قرار گرفتن آموزش به شیوه مجازی در واحدها و مراکز دانشگاه آزاد اسلامی شد، اظهار می‌کند: «متعاقب این بیماری همه گیر و با ایجاد زیر ساخت‌های آموزش و تحصیل در بستر الکترونیک فرصتی برای بزرگترین دانشگاه‌های حضوری جهان فراهم شد و این شیوه آموزشی به طور جنبی درآمدزایی مطلوبی را ایجاد کرد.»

وی ادامه می‌دهد: «تلفیقی از آموزش مجازی و حضوری در پساکرونا نیز لازم است و آموزش مجازی به‌عنوان روش دوم در کنار آموزش حضوری برای جذب مخاطب و دانشجویان ضروری است.»

سید محمود قاسم‌پوری، رئیس دفتر آموزش‌های آزاد و اداره‌ یادگیری الکترونیکی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اینکه آموزش در بستر الکترونیک در زمان شیوع ویروس همه‌گیر کرونا به دانشجویان برای بازنماندن از تحصیل کمک کرده است، خاطرنشان کرد: «دانشگاه تربیت مدرس در پساکرونا نیز شیوه‌نامه آموزش ترکیبی دارد و در مواقع تعطیلات اضطراری از جمله بحران‌ها، آلودگی هوا و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

با این حال ورود آموزش به فضای مجازی در این شرایط بحرانی ضرورت داشت تا دانشجویان و محصلان به تحصیل ادامه دهند، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در این مدت با ارتقا زیرساخت‌ها و ابزارهای لازم تلاش کرده‌اند تا با این شرایط همه‌گیر سازگار شوند، در دوران پساکرونا نیز لازم است از تجربیات به دست آمده استفاده شود تا فضای مجازی مکمل آموزش حضوری باشد.

انتهای پیام/پ