پویان غفاری: نباید در ترجمه و انتشار انحصارطلب بود

پویان غفاری در گفت‌وگو با خبرنگار آنا بااشاره به وضعیت بازار ترجمه گفت: «ارتباطات و دامنه رسانه‌ها امروزه باعث شده که مخاطب ایرانی بتواند جدیدترین آثار نویسندگان مطرح و مورد نظر خود در جهان را پیگیری کند. همین مساله روی سرعت ترجمه و حجم کتاب‌های ترجمه‌ای در بازار نشر تاثیر به‌سزایی داشته است.»

وی ادامه داد: «مثلا آثار برگزیدگان جوایز معتبر ادبی در جهان، مثل جوایز بوکر، پولیتزر و... بلافاصله پس از اعلام خبر در شبکه‌های خارجی از سوی ناشران و مترجمان ایرانی در دست ترجمه و انتشار قرار می‌گیرند و این اتفاق خوبی‌ است که مخاطب ایرانی بتواند نیازهای خود را به روز تهیه و مطالعه کند.»

غفاری با تایید این که ایجاد رقابت بین ناشران و مترجمان بعضا به کیفیت ترجمه‌ها صدمه می‌زند، گفت: «هر پدیده‌ای حواشی و زوایدی را با خود به همراه دارد اما آن پدیده مثبت، آنقدر مهم هست که بشود از حواشی صرف‌نظر کرد و یا آن‌ها را رفته رفته اصلاح کرد.»

وی توضیح داد: «به هرحال رقابت، بی‌دقتی و موازی‌کاری هایی را به همراه خود می‌آورد. البته ناشران پیش از انتشار کتاب، اطلاعات آن را در بانک اطلاعاتی کتابخانه ملی ثبت می‌کنند و خیلی از مترجمان و ناشران وقتی می‌بینند ناشر و مترجم دیگری مشغول ترجمه و انتشار کتاب خاصی‌است، دیگر سراغ آن نمی‌روند. من هم اینگونه کار می‌کنم اما خیلی‌ها هم به این مساله توجهی ندارند.»

این مترجم جوان یادآور شد: «البته من مشکلی با ترجمه‌های موازی ندارم زیرا چه بسا ترجمه سوم و چهارم از یک اثر، از ترجمه اول و دوم آن بهتر باشد و حتی از تجربیات قبلی در آن‌ها استفاده کرده باشند. بنابراین در شرایط موجود فکر می‌کنم انحصاری شدن یک کتاب توسط یک ناشر و یک مترجم خاص، بیشتر می‌تواند آسیب‌زا باشد.»

غفاری ادامه داد: «البته من درباره شرایط کار در وضعیت فعلی بازار نشر صحبت می‌کنم و قطعا اگر قرار باشد قانون کپی‌رایت در ایران رعایت شود، شرایط متفاوت خواهد بود هرچند در آن شرایط هم ترجمه‌ها و چاپ‌های ضعیف نمی‌تواند انحصار طلبانه عمل کند زیرا ترجمه بد و توزیع و نشر نامناسب، قرارداد منعقد شده بین ناشر ایرانی و ناشر خارجی را زیر سوال می‌برد و قطعا قرار داد جدیدی با ناشری دیگر بسته خواهد شد.»

وی همچنین در پاسخ به این سوال که مخاطبان چطور می‌توانند ترجمه بهتری را از میان چند ترجمه انتخاب کنند، گفت: «درست است که انتشار یک کتاب با چند ترجمه به صورت هم‌زمان ممکن است مخاطب را دچار سردرگمی بکند اما منتقدان، مطبوعات و سایت‌های ادبی مختلف با ارزیابی‌ها و مقایسه‌ها می‌توانند مخاطبان را در انتخاب کمک کنند. ضمن اینکه مخاطبان کم کم با مترجمان و کیفیت کارشان آشنا می‌شوند.»