تأمین معیشت به‌جای تربیت فرزند/ زندان‌هایی به‌نام آپارتمان

کوروش محمدی در گفتگو با خبرنگار زنان و خانواده گروه اجتماعی خبرگزاری آنا با اشاره به حادثه اخیر تیراندازی یک نوجوان 15 ساله با تفنگ ساچمه‌ای پدرش به عابران پیاده در ولنجک اظهار کرد: باید به موضوع خشونت در نوجوانان به شکل ریشه‌ای بپردازیم چون در سال‌های اخیر، خشونت نوجوانان و جوانان در خانواده‌های ایرانی به‌وفور دیده می‌شود و روش‌های خشن و خشونت‌های کلامی و فیزیکی در نوجوانان افزایش یافته است.

وی افزود: برخی از خانواده‌ها غفلت و رفتارهای دیکتارتورمآبانه موجود در جامعه را به‌عنوان خشونت نمی‌شناسند و به آن توجهی ندارند؛ در حالی که تبعیض‌ها، فشارهای روانی فرزندان، فاصله معنادار سنی بین والدین و فرزندان تا حدودی نسل نوجوان و کودکان را با شرایط خاص روحی و روانی منحصر به‌فرد مواجه کرده و فرد ناچار است برای خروج از این بحران‌ها مکانیزم‌هایی را برگزیند.

به گفته این استاد دانشگاه، با ماشینی شدن دنیای امروز، خانواده‌ها مسئولیت فرزندپروری را از خود سلب کردند و بیشترین انرژی را برای تأمین معاش و اشتغال صرف می‌کنند که این اقدام خانواده‌ها منجر به غفلت ناخواسته در روابط بین والدین و فرزندان شده است.

محمدی یادآور شد: متأسفانه خانواده‌های فردگرای امروزی جایگزین خانواده‌های همبسته قدیمی شده‌اند و والدین در ارتباط با تکالیف فرزندپروری وظیفه و رسالت فرزندپروری خود را به درستی انجام نمی‌دهند.

وی با اشاره به اینکه والدین به خاطر تأمین معاش زندگی، زمان کافی برای تربیت فرزند خود در نظر نمی‌گیرند، افزود: متأسفانه والدین چنان خسته از کار و دوندگی‌های روزانه خود هستند که حوصله‌ای برای تربیت فرزندان خود ندارند؛ بنابراین در این وضعیت چگونه این کودک با شرایط روحی و روانی باید با نیازهای اجتماعی خود کنار بیاید؟

عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران ادامه داد: در زندگی شهری امروز خانواده‌ها ترجیح می‌دهند کودکان و نوجوانان خود را در خانه محدود و محصور کنند؛ بنابراین زندگی آپارتمان‌نشینی امروز شبیه زندان‌های مدرنی است که در فضای شهری برای بچه‌ها ایجاد شده است.

وی با اشاره به اینکه خانواده‌ها مایلند ارتباط کودکان محدود به خانه و خانواده باشد و خواهان ارتباط فرزندانشان با دنیای بیرون نیستند، افزود: در این وضعیت کودکان و نوجوانان نمی‌توانند با گروه همسالان و سایر افراد ارتباط برقرار کنند و متأسفانه والدین برای رفع تکلیف خود رضایت می‌دهند که فرزندانشان با فضای مجازی، بازی‌های رایانه‌ای و اینترنت خود را سرگرم کنند و تصور می‌کنند که کودک در این فضای بازی سرگرم است؛ در حالی که براساس تعاریف روانشناسان، بازی‌های فیزیکی و پرتحرک به تقویت روابط اجتماعی کودکان و نوجوانان کمک می‌کند و چنین بازی‌هایی مثبت و ارزشمند تلقی می‌شود.

محمدی اظهار کرد: متأسفانه در زندگی شهری امروز این فرصت از کودکان ما سلب شده و اجازه ندارند روابط اجتماعی را در قالب بازی‌های گروهی بدون محدودیت با همسالان در بیرون از خانه تجربه کنند و فقط مجاز به بازی‌های رایانه‌ای در فضای خانه هستند در حالی که بازی در جمع همسالان مهارت‌های اجتماعی آنان را افزایش می‌دهد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در بازی‌های فیزیکی و حضوری کودکان با گروه همسالانشان می‌توانند به برخی از نیازهای خود غلبه کنند و حتی تکانه‌های پرخاش‌گرایانه و خشونت‌گرا را در درون خود و روابط اجتماعی بیرون از خانه کنترل کنند، همچنین انرژی درونی کودک در این نوع بازی‌ها تخلیه می‌شود؛ اما در زندگی امروزی چنین فضایی برای کودکان در نظر گرفته نشده است. 

وی ادامه داد: متأسفانه والدین در فضای محصور آپارتمانی با یک جعبه الکترونیکی به نام کامپیوتر یا تبلت، تربیت و بازی را برای فرزندانشان تعریف می‌کنند؛ درحالی که نمی‌توانند ویژگی‌های اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی را با استفاده از این وسایل به فرزندان خود آموزش داده و منتقل کنند. بر همین اساس بازی‌های رایانه‌ای و فضای مجازی، کودک را در حین تنهایی با بخش غیرواقعی و ذهنی پیوند می‌دهد. در چنین شرایطی کودکان پس از مدتی عادت می‌کنند و روابط آنها با فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای بیمارگونه می‌شود. 

وی با بیان اینکه به تدریج کودکان الگوهای کلامی و رفتاری خود را از روی این برنامه‌ها می‌پذیرند که روی شخصیت و برخوردهای آنان تأثیرگذار خواهد بود، به والدین توصیه کرد: فضای بازی واقعی را از بچه‌ها نگیرید. وسواس‌ها و اضطراب‌های خود را کنترل کنید زیرا گاهی احساسات اضطراب‌گونه و وسواس‌های مادرانه به حدی افراطی می‌شود که روی شخصیت کودک اثر می‌گذارد و او را در تعامل و ارتباطات اجتماعی دچار مشکل می‌کند.

وی در ادامه این توصیه‌ها گفت: والدین ارتباط بچه‌ها را با فضای بیرون از خانه ساده‌تر بگیرند و اجازه دهند کودکان شکست‌ها و پیروزی‌ها را شخصاً تجربه کنند و بیرون از فضای خانواده در جمع گروه دوستان و همسالان خود حضور داشته باشند؛ البته خانواده باید روی روابط فرزندان کنترل و نظارت داشته باشد اما صرفاً باید روی دایره دوستان نزدیک کودک تمرکز کند.

محمدی بیان کرد: کودکان باید بتوانند آزادانه بازی کنند زیرا استفاده مداوم نوجوانان صرفاً از بازی‌های رایانه و فضای مجازی مضر است. همچنین توصیه می‌شود اگر شرایط زندگی خانواده با کار کمتر و امکانات کمتر دچار مشکل نمی‌شود والدین به جای حضور در محل کار در کنار فرزندان خود حضور داشته باشند؛ زیرا حقوق و مزایایی که در محل کار دریافت می‌کنند ده‌ها برابر کمتر از هزینه‌هایی است که باید برای درمان آینده کودکانشان بپردازند.

این جامعه‌شناس همچنین توصیه کرد: والدین ارتباط کودک با فضای مجازی و بازی رایانه‌ای را به‌صورت اصولی و هدفمند و قاعده‌مند در نظر بگیرند و اجازه ندهند فرزندشان به صورت افسارگسیخته و در طولانی مدت، بازی‌های رایانه‌ای و خشن انجام دهند. همچنین خانواده‌ها باید سواد رسانه‌ای و اطلاعات خود را از فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای مناسب سن کودکان افزایش دهند تا بتوانند در این زمینه مؤثر عمل کنند.

به گفته محمدی، والدین باید با مشاوران و کارشناسان امر مشورت کنند تا بدانند کدام یک از رفتار آنها آثار منفی در ارتباط با تزریق الگوی خشونت به بچه‌ها بر جای می‌گذارد تا ارتباط سالمی با کودکانشان برقرار کنند.

انتهای پیام/4044/ن