پاره‌شدن نوار فیلمسازی مهدویان پس از ۸ حضور پیاپی در فجر

به گزارش خبرنگار سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر از عصر امروز (چهارشنبه دوازدهم بهمن) در سینما‌های مردمی و سینمای رسانه آغاز می‌شود. علاوه بر سینما‌های مردمی، مرکز جشنواره یا همان سینمای رسانه نیز میزبان ۲۴ اثر راه‌یافته به این رخداد سینمایی است.

یکی از ویژگی‌های برجسته این دوره از جشنواره حضور پررنگ کارگردانان جوان و فیلم‌اولی است به گونه‌ای که جز دو یا سه اسم، نام بسیاری از کارگردانان صاحب اثر در جشنواره، حداقل به گوش مخاطبان عادی سینما آشنا نیست.

امسال تعداد زیادی از کارگردان‌های مطرح در فهرست غایبان جشنواره قرار دارند. فیلمسازانی که حضورشان می‌توانست به اعتبار و وزن جشنواره بیفزاید، اما فیلم جدید را نساخته بودند و یا به دلایل مختلف ترجیح دادند فیلمسازان را به جشنواره ارائه نکنند. فارغ از چهره‌هایی مطرحی که سال‌هاست فیلمی در جشنواره ندارند، کارگردانان پیشکسوتی همچون مسعود کیمیایی، ابراهیم حاتمی‌کیا، محمدرضا هنرمند و رسول صدرعاملی که در دوره‌های اخیر حاضر بودند نیز در زمره غایبان این دوره هستند. با این وجود، غیبت یک کارگردان جوان، اما پرکار در ادوار اخیر جشنوراه، نمود بیشتری دارد.

** آغاز درخشان از جشنواره سی و چهارم

محمدحسین مهدویان اولین بار در سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر به سال ۱۳۹۴ و با فیلم «ایستاده در غبار» در بخش رقابتی جشنواره حاضر شد. فیلمی که تحسین بسیاری از مخاطبان و منتقدان را برانگیخت و سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین جلوه‌های ویژه میدانی و بهترین طراحی صحنه و لباس آن دوره از جشنواره را از آن خود کرد. «ایستاده در غبار» آغاز حضور ۸ ساله و مستمر مهدویان در جشنواره فیلم فجر محسوب می‌شود.

این حضور در دوره سی و پنجم (۱۳۹۵) با فیلم «ماجرای نیمروز» ادامه پیدا کرد. «ماجرای نیمروز» که به اتفاقات سیاسی سال ۱۳۶۰، ماجرای عزل بنی‌صدر و وقایع پس از آن و ترور‌های منافقین می‌پرداخت توانست در این دوره هم سه سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و بهترین طراحی صحنه و لباس را از آن خود کند.

مهدویان در جشنواره سی و ششم نیز فیلم «لاتاری» را در جشنوراه داشت. این فیلم سومین همکاری مهدویان با سید محمود رضوی به عنوان تهیه‌کننده نیز بود که این بار نه یک اثر مرتبط با تاریخ معاصر ایران که یک موضوع اجتماعی را با رگه‌های سیاسی و امنتیی ترکیب کرده بود. این فیلم برخلاف سه اثر قبلی مهدویان، توفیق چندانی در شکار سیمرغ‌ها نداشت و فقط توانست نامزد بهترین جلوه‌های ویژه بصری شود.

«ماجرای نیمروز ۲؛ خط خون» فیلم بعدی مهدویان بود که در سال ۱۳۹۷ و در جشنواره سی و هفتم روی پرده رفت و توانست سه سیمرغ بلورین در رشته‌های صداگذاری، طراحی لباس و بهترین جلوه‌های ویژه میدانی را از آن خود کند، اما در دریافت سیمرغ‌های بهترین فیلم و بهترین کارگردان و بازیگری ناکام ماند. این فیلم همچنین چهارمین و آخرین همکاری مهدویان با محمود رضوی بود.

«درخت گردو» در جشنواره سی و هشتم فجر به سال ۱۳۹۸ پنجمین فیلم مهدویان و پنجمین تجربه حضور مهدویان در جشنواره فیلم فجر بود. این بار نام سید مصطفی احمدی به جای سید محمود رضوی به عنوان تهیه‌کننده در کنار نام مهدویان قرار گرفته بود. «درخت گردو» اگرچه همان فرم مبتنی بر داکیودرام و حرکت دروبین روی دست را دنبال می‌کرد و محتوای آن نیز به یک اتفاق تاریخی یعنی حمله شیمیایی به سردشت در تیرماه سال ۱۳۶۷ مربوط می‌شد، اما نسبت به سایر آثار تاریخی مهدویان یعنی «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» نگاه متفاوتی را دنبال می‌کرد.

این فیلم هم از موفق‌ترین آثار مهدویان در جشنواره فیلم فجر محسوب می‌شد که با وجود داستان تلخی که داشت توانست نگاه مخاطبان را به خود جلب کند. حضور پرسروصدا، اما بی‌کیفیت مهران مدیری در این فیلم که البته بعد‌ها با ابراز پشیمانی وی نیز همراه شد از نکات قابل‌توجه مربوط به این اثر می‌شد.

** شیشلیک؛ یک راه متفاوت

اما «شیشلیک» در جشنواره سی و نهم که در ژانر کمدی ساخته شده بود، را می‌توان گسست کامل مهدویان از جهان فیلمسازی او دانست. فیلمی با جمعی از ستاره‌های سینما از جمله پژمان جمشیدی، رضا عطاران، جمشید هاشم‌پور و ژاله صامتی به تهیه‌کنندگی محمدرضا منصوری و با فیلمنامه‌ای از امیرمهدی ژوله که با وجود پیگیری‌های فراوان مهدویان، تاکنون اجازه اکران را دریافت نکرده و نمایش آن از سوی سازمان سینمایی منوط به اعمال تعداد زیادی اصلاحیه است. این فیلم در جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۹۹ در سه بخش هم نامزد دریافت سیمرغ شد، اما نتوانست بهره‌ای از سیمرغ‌های جشنواره سی و هشتم داشته باشد.

در نهایت باید به «مرد بازنده» به عنوان هشتمین و آخرین فیلم مهدویان در جشنواره فیلم فجر اشاره کرد. اثری که سال گذشته و در جریان چهلمین جشنواره فجر رونمایی شد و البته نه به اندازه «شیشلیک» و «لاتاری» خبرساز شد و نه مثل «ایستاده در غبار» و ماجرای نیمروز تحسین‌ها را برانگیخت. این فیلم در شرایطی ساخته شد که مهدویان به تازگی از تولید سریال زخم کاری برای شبکه نمایش خانگی فارغ شده بود و از جواد عزتی بازیگر نقش اصلی آن مجموعه به عنوان نقش اول این فیلم پلیسی استفاده کرد.

حال و پس از هشت دوره پیاپی، اولین بار است که نام مهدویان ۴۱ ساله در سیاهه فیلمسازان جشنواره فیلم فجر آنهم در دوره چهل و یکم دیده نمی‌شود. اگرچه وی به عنوان مشاور کارگردان در فیلم استاد به کارگردانی عماد حسینی حضور دارد. نقشی که در سریال «سقوط» به کارگردانی سجاد پهلوان‌زاده نیز به عهده داشت.

حال باید دید این وقفه در فیلمسازی مهدویان آن هم با هدف حضو در جشنواره فیلم فجر چه تأثیری در ادامه روند فیلمسازی وی خواهد داشت. کارگردانی که خود زمانی از چهره‌های آینده‌دار و تازه‌نفس فیلمسازی ایران و جشنواره فجر بود و حالا پس از قریب به یک دهه و با کوله‌باری از تجارب فلیمسازی در جشنواره چهل و یکم غیبت دارد.