اقدامات دانش‌بنیانی در مقابله با ریزگردها و شن‌های روان

 گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ معضل هجوم ریزگرد‌ها و افزایش گرد و غبار در کل کشور و به‌ویژه شهرستان‌های مرزی، سلامت مردم و اقتصاد کشور را هدف قرار داده است. 

ریزگرد‌ها اگر چه پدیده‌ای نوظهور نیست؛ اما حضور ملموس آن‌ها در ایران بیش از دو دهه دارد که طی این مدت با تحت تأثیر قراردادن برخی نقاط از جمله مناطق جنوبی، غربی و حتی مرکزی کشور مانند بلایی محیط زیستی بخش‌های مختلف این مناطق را با چالش موجه کرده است.

کارشناسان و فعالان معتقدند؛ خشکسالی، کشاورزی به روش سنتی، مصرف بی‌رویه و مدیریت‌نشده سفره‌های زیر زمینی، از بین رفتن پوشش گیاهی مراتع به علت چرای بیش از حد دام و استفاده از سیلاب‌ها در کنار احداث غیر اصولی برخی سد‌ها نیز از جمله منشأ داخلی شکل‌گیری این ریزگرد‌هاست.

عوامل تشدید ریزگردها

حسن وحید معاون سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی آنا گفت: خشکی و کم‌آبی بیابان‌ها، نقش مهمی در تولید ریزگرد دارد. بارندگی کم و تبخیر و تعرق بالا، امکان تشکیل رودخانه‌های دائمی و پرآب و همچنین آبخوان‌های غنی را به‌خصوص در بیابان‌های داخلی از بین برده و با افزایش جمعیت همان منابع آبی محدود نیز مورد استفاده بی‌رویه واقع شده است.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر احداث سد‌های ذخیره‌ای اگرچه به جلوگیری از هدررفت آب‌های سطحی و کنترل و بهره‌برداری از آن برای مصارف کشاورزی، صنعتی و شرب کمک می‌کند، اما به موجب آن نابودی پوشش گیاهی، خشکی و کویری شدن تالاب‌ها را از یک سو و باتلاقی شدن اراضی حاصل‌خیز پایاب سد‌ها را از سوی دیگر فراهم می‌کند.

مشارکت دانش‌بنیان‌ها در حل معضل ریزگردها

معاون سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با تأکید بر اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان قطعا می‌توانند با فناوری‌ها و طرح‌های تحقیقی در بخش حفاظت از منابع طبیعی و آبخیزداری حضور چشمگیری داشته و با مدیریت در این عرصه روند رشد معضل ریزگردها را کُندتر کنند، گفت: امروز در بحث حفاظت از منابع طبیعی و آبخیزداری اشکالات و ایراداتی وجود دارد که با بحث فناوری و تصاویری که از ماهواره‌ها گرفته می‌شود و مطالعات انجام شده، با به‌روز شدن اطلاعات قاعدتا مشکلات به مرور کمتر خواهد شد.

برای ارتقای برنامه‌ها از فناوری روز استفاده می‌کنیم

معاون سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور افزود: در این سازمان با توجه به نیاز ارتقاء برنامه‌ها، از فناوری روز استفاده می‌کنیم. بخشی از مطالعات سطح کشور با ابزار و وسایلی مانند لیزر، اسکن فرسایش خاک و ... برعهده شرکت‌های دانش‌بنیان است و قطعاً نسخه مناسبی برای مقابله با این پدیده ارائه می دهند.

این مسئول در وزارت جهاد کشاورزی بیان کرد: اقدامات دانش‌بنیانی که در بخش منابع طبیعی انجام می‌شود، بررسی و در همین رابطه نقش‌ها بارگزاری و به سمت‌وسو‌ی نوآوری پیش می‌رود.

وحید با اشاره به اینکه اکنون شرکتی در زاینده‌رود و منطقه سیستان برای برنامه مدیریتی و بحث‌های دانش روز مرتبط با  شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه آبخیزداری از علم روز استفاده و مشغول به کار است، گفت: نکته قابل توجه این است که یکی از کشورهای همسایه برای اقدام مشابه (فعالیت شرکت ایرانی) از شرکت هلندی کمک گرفته است. این نشان می‌دهد که شرکت‌های دانش‌بنیان در بخش‌های مختلف علمی صاحب نظر و در همین زمینه نسبت به سایر کشورهای همسایه پیشرو هستند.

فعالیت دانش‌بینان‌ها در حوزه توسعه و حفظ آبخیزداری

این مسئول دولتی تأکید کرد:‌ خوشبختانه رتبۀ شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در کشور بالاست و قطعاً در حوزه توسعه و حفظ آبخیزداری از این علم در مجموعه استفاده می‌کنیم این درحالی است که با توجه به علم و تجهیزات دانش‌بنیانی در دفتر مهندسی، تصاویر ماهواره‌ای رصد می‌شود و بسیاری از دوربین‌ها مستقر و اسناد با تجهیزات پیشرفته نسبت به قبل را پایش می‌کند.

معاون سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: بحث‌های دانش‌بنیان در دفتر فناوری و نوآوری وسیع است و جلسات متعددی در این زمینه برگزار می‌شود و جلسه‌ها بنا به شرایط و پروژه‌ای که دارد، اداره می‌شود در این بین و از همه مهمتر نقش دانشگاه است که مباحث تحقیقی از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان در بحث ریزگرد‌ها و شن‌های روان مطرح است و جلساتی با شرکت‌های دانش‌بنیان زیرمجموعه بخش‌های مختلف مانند انرژی اتمی و ... در خصوص مباحثی که مربوط به مدیریت عرصه منابع در بحث ریزگردها، سیلاب و آب‌ها و مجموعه اقداماتی که شرکت دانش‌بنیان برگزار می شود.

وحید تصریح کرد: این شرکت‌ها می‌توانند به مدیریت این عرصه کمک کنند. روی این مسئله کار می‌کنند و به‌روز هستند و با همان سمت‌وسوی مجموعه اقداماتی که در این سازمان انجام می‌شود، در حرکت هستند. تمام برنامه‌ها و اقداماتی که در دفتر مدیریت جامع حوزه آبخیزداری انجام می‌شود با نگاه به سمت دانش‌بنیان است.