تا چند سال آینده سینمای کودک و نوجوان تعطیل می‌شود

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، یکی از نکات جالب توجه جشنواره چهل‌ودوم فیلم فجر حضور پررنگ فیلم‌های کودک و نوجوان در این دوره است، فیلم‌هایی که پیش از این شانس چندانی برای حضور در این رویداد نداشتند، اما امسال این موقعیت در اختیار آنها قرار گرفته تا در مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور حضور داشته باشند و مورد نقد و داوری قرار بگیرند.

یکی از این فیلم‌ها «میرو» به کارگردانی حسین ریگی بود، اثری که در سیستان و بلوچستان و با تعداد زیادی از بازیگران بومی این منطقه ساخته شده بود. این فیلم، اما آنچنان مورد توجه اهالی رسانه و منتقدان قرار نگرفت و با نقد‌هایی هم مواجه شد. به واسطه اکران «میرو» در جشنواره فیلم فجر با حسین ریگی کارگردان آن گفت‌وگو کردیم.

ریگی در ابتدای این نشست با اشاره به شرایط فیلمسازی برای کودک و نوجوان گفت: متاسفانه در حال حاضر فکر من و فیلمسازان کودک و نوجوان درگیر گیشه است و گویا شرایط به سمتی رفته که گیشه ساخت فیلم را تعیین می‌کند و این فیلمسازان کودک و نوجوان را می‌ترساند، تا جایی که من می‌توانم به شما قول دهم که تا چند سال دیگر فیلم کودک و نوجوان در سینمای ایران نداریم.

وی افزود: سینمای اجتماعی با هر محدودیتی هم کار کند، فضایی که دارد برای مخاطب جذاب است ولی فیلم کودک و نوجوان در همه جای دنیا حمایتی است. اما در ایران که از اثری در این ژانر حمایت می‌کنند تبدیل می‌شود به فیلم دولتی در حالی که این تعبیر اشتباه است. در همه جای دنیا یا دولت یا انجمن‌ها و ان‌جی‌او‌هایی که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت می‌کنند از این اثار حمایت می‌کنند.

کارگردان فیلم سینمایی «میرو» اضافه کرد: در حال حاضر برای تماشای فیلم‌های سینمایی همه به دنبال سلبریتی‌ها هستند، ولی سلبریتی‌ها مستقیماً می‌گویند که در فیلم‌های کودک و نوجوان بازی نمی‌کنند. اما در کشور‌هایی مثل هند یا آمریکا که سینما صنعت است، ستاره‌ها در این آثار بازی می‌کنند و حتی دستمزد کمتری هم می‌گیرند، چون می‌دانند این حرکت به آینده صنعت‌شان کمک می‌کند.

وی در رابطه با انتقاد‌هایی که نسبت به فیلمش مطرح شده و مسائلی مثل عدم رعایت جزئیات در تولید «میرو» هم عنوان کرد: فکر می‌کنید دلیل این ماجرا چیست؟ دلیل این است که رسانه‌ها و بعضی از دوستان منتقد، فضا را به قدری تنگ می‌کنند که فیلمساز کودک و نوجوان مجبور است با یک بودجه محدود فیلمش را در زمان کم بسازد. شما انتظار دارید فیلمی که ۵۰ میلیارد می‌گیرد، با یک اثر ۷ میلیاردی مقایسه شود؟ من برای سینمای کودک ناراحتم. با این روش سینمای کودک تعطیل می‌شود و من فکر می‌کنم چه اثر کمدی یا اجتماعی ملتهبی بسازم که شما خبرنگاران و منتقدان دوست داشته باشید.

ریگی ادامه داد: مگر ما طی این سال‌ها چقدر فیلم کودک و نوجوان موفق داشتیم؟ مثلا ۵ فیلم کودک و نوجوان در هر سال در نظر بگیرید، در این ۴۰-۵۰ سال می‌شود حدود ۲۵۰ اثر بلند سینمایی، از این تعداد چند فیلم پرفروش و پرمخاطب بودند؟ شاید ۵ تا ۱۰ اثر پرمخاطب بودند، اما فیلم کودک و نوجوان با حمایت می‌تواند به دهه شصت برگردد. البته که فیلم‌های پرفروش حوزه کودک و نوجوان هم با کمک فارابی ساخته یا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخته شدند، پس اصلا چیزی به عنوان تهیه‌کننده یا سینمای خصوصی در این حوزه نداریم.

نابازیگران همتراز بازیگران حرفه‌ای

سازنده «میرو» با اشاره به نقد‌های مطرح شده در مورد این اثر مثل بازیگران غیربومی که لهجه جنوبی را در بخشی از فیلم فراموش می‌کردند هم گفت: وقتی ما حامی جدی داشته باشیم، من می‌توانم به جای اینکه یک هفته با خانم بیضایی برای لهجه جنوبی کار کنم، دو ماه کار کنم. من به دنبال ایجاد فضا هستم که چیزی شبیه به کارگاه یا کلاس آموزشی برای بچه‌های سیستان و بلوچستانی باشد، بچه‌هایی که ۲۰۰۰ کیلومتر تا پایتخت فاصله دارند. من زمانی که در ۱۶ سالگی تصمیم گرفتم به تهران بیایم تا فیلمساز شوم آن هم به این دلیل که در آنجا کلاس آموزشی نبود. باید این را بپذیریم که این روز‌ها سینمای کودک و نوجوان نفس‌های آخرش را می‌کشد.

وی افزود: البته در این میان ما فیلمسازان کودک و نوجوان مقصر نیستیم. در سال‌های اخیر جایی مثل بنیاد فارابی از این آثار حمایت می‌کرد، ولی حالا این سازمان را هم نقد می‌کنند با اشاره به عدم فروش این فیلم‌ها عملکرد فارابی را به چالش می‌کشند. در حالی که این مدل انتقادات فقط باعث می‌شود فارابی هم دیگر کمکی به سینمای کودک و نوجوان نکند و برای گیشه، به سراغ فیلم‌های کمدی برود. حالا در این میان از من که می‌خواهم در ژانر کودک و نوجوان کار کنم چه کسی باید حمایت کند؟ یا باید یک انجمن کمک کند، یا یک کمپانی که می‌خواهد وسایل جانبی و اسباب بازی مربوط به آثار را بسازد (که متاسفانه چنین چیزی نداریم) یا سازمان‌های دولتی مثل فارابی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و حوزه هنری.

ریگی در ادامه با اشاره به موفق بودن پروسه تولید فیلم آخرش گفت: من ادعا می‌کنم «میرو» یکی از بهترین فیلم‌های چند سال اخیر کودک و نوجوان است و بابت آن ادعا دارم. کارگردانی فیلم‌های کودک و نوجوان خیلی سخت‌تر از آثار بزرگسال است، من در هر سه فیلمی که ساختم با نابازیگران زیادی کار کردم. در فیلم «میرو» نیز بیش از ۲۰ بازیگر داشتم که ۶ نفر آنها بازیگران حرفه‌ای بودند و ۱۶ نفر برای نخستین بار بود که دوربین فیلمبرداری را از نزدیک می‌دیدند، ولی با این وجود معتقدم همه بازیگران در یک سطح بودند.

وی افزود: این فیلم با سختی‌های زیادی ساخته شد ولی ما این ریسک را می‌کنیم، حرف منتقدان را هم به جان می‌خریم که این آثار ساخته شود. ما راجع به فیلم‌های پرفروش سینمای کودک و نوجوان در گذشته صحبت کردیم ولی فکر می‌کنید امروز اگر همان آثار ساخته شود نسل جدید آنها را می‌پذیرد؟ مخاطب نوجوانی که بهترین آثار دنیا را می‌بینند و حالا دیگر حرفه‌ای شده، به تماشای آن آثار هم نمی‌نشیند. من با بودجه یک پلان از آن فیلم‌های خارجی یک فیلم سینمایی ساختم و نباید این مسئله را فراموش کرد.

حسین ریگی در پایان سخنانش عنوان کرد: ما بین ۱۰ تا ۱۱ میلیون جمعیت دانش‌آموزی داریم، اگر یک میلیون نفر از این افراد فیلم را ببینند اثر پرفروش و موفق می‌شود. اگر بخواهیم برای این مخاطبان به درستی و با حمایت کار کنیم می‌توانیم فیلمی با چهره‌های مطرح، فیلمنامه قوی و در زمان مناسب بسازیم که قابلیت جذب مخاطب را داشته باشد.