توسعه آبیاری نوین در اراضی کشاورزی با ظرفیت دانش‌بنیان‌ها

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا، مطالعات نشان می‌دهد مؤلفه دانش و سرمایه انسانی، کم‌ترین اثر را بر نرخ رشد مصرف آب در بخش کشاورزی ایران دارد و احتمال افزایش نرخ رشد سطح اراضی مجهز به آبیاری تحت فشار با اجرای چهار سناریوی مؤلفه دانش و سرمایه انسانی، رژیم نهادی و محرک اقتصادی، زیرساخت‌های اطلاعات و ارتباطات و نوآوری به‏ترتیب برابر با ۵۹، ۵۵، ۶۰ و ۶۰ درصد و احتمال کاهش نرخ رشد مصرف آب در بخش کشاورزی ۸۰ درصد برسد؛ بنابراین حرکت به سمت دانش‌بنیان شدن اقتصاد می‌‏تواند به بهبود راندمان آب در بخش کشاورزی ایران کمک مناسبی داشته باشد.

مطابق با اعلام وزارت جهاد کشاورزی در سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی که پس از تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۵ تیر ۱۴۰۲ توسط رییس جمهوری به تمام دستگاه‌های اجرایی مرتبط در کشور ابلاغ شد، جبران روند تخریبی منابع طبیعی در گذشته، تعادل بخشی به مصرف آب در حوزه کشاورزی، نیل به خودکفایی در محصولات اساسی و تأمین پایداری امنیت غذایی از طریق افزایش بهره‌وری به عنوان رویکرد اصلی مد نظر قرار گرفته است.

راندمان آبیاری در بخش کشاورزی باید به ۶۰ درصد برسد

بنابراین گزارش، در این سند که قرار است با همگرایی همه‌جانبه دستگاه‌های مرتبط اجرا شود، به موضوع مصرف آب در بخش کشاورزی توجه ویژه شده به طوری که راندمان آبیاری در بخش کشاورزی از ۴۵ درصد فعلی با بکارگیری دانش، فناوری‌های نوین و ترویج باید به ۶۰ درصد برسد.

وجود راهکار‌های قابل اجرای دانش‌بنیانی برای مدیریت منابع به ویژه در بخش آب

مجتبی جلالوندی عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار آنا اظهار کرد: راهکار‌های قابل اجرای دانش‌بنیانی برای مدیریت منابع به ویژه در بخش آب وجود دارد، اما توسط نهاد‌های دولتی یا حتی وزارت نیرو وتو می‌شود.

عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران افزود: وزارت نیرو مکلف بوده است در راستای تعادل بخشی به منابع آبی در کشور با چاه‌های غیرمجاز برخورد کند و آنها را تعطیل کند، اما هیچ یک از این اقدامات انجام نمی‌شود و تنها کارخانجاتی را که پروانه دارند در استفاده از منابع آبی محدود می‌کنند.

هدفگذاری کاهش ۳۰ میلیارد مترمکعبی آب بخش کشاورزی تا افق ۱۴۱۱

به گزارش آنا، مطابق با اعلام وزارت جهاد کشاورزی کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی از ۸۱ میلیارد متر مکعب به ۵۱ میلیارد متر مکعب در افق ۱۴۱۱ در سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی هدفگذاری شده است.

بر اساس این سند مهم، بیلان منفی آبخوان‌ها نیز از ۱۳۱ میلیارد متر مکعب به ۱۰۵ میلیارد متر مکعب کاهش یابد.

هدفگذاری افزایش بهره‌وری آب

این سند همچنین افزایش بهره‌وری آب از ۱.۳۹ کیلوگرم ماده خشک به ازای مصرف هر متر مکعب آب به ۲.۶ کیلوگرم تا سال ۱۴۱۱ هدفگذاری کرده است.

برپایه سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی، فرسایش خاک کشور که در حال حاضر ۱۶ تن در هکتار است باید به ۱۳ تن در هکتار در مدت یاد شده کاهش یابد.

در راستای تامین پایدار غذا و جلوگیری از فشار بر منابع پایه تولید، کاهش مصرف سرانه برخی محصولات اساسی وارداتی از محور‌های این سند است به طوری که مصرف سرانه شکر از ۶۶ گرم در روز به ۴۰ گرم در روز و مصرف سرانه روغن از ۴۶ گرم در روز به ۳۵ گرم در روز هدفگذاری شده است؛ بنابراین گزارش، ضایعات بخش کشاورزی از ۳۰ درصد فعلی به ۱۵ درصد باید کاهش یابد و تولید سالانه آبزیان نیز از ۱.۳ میلیون تن به ۲.۶ میلیون تن در سال ۱۴۱۱ برسد.

روند تدوین سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی از سال ۱۳۹۸ آغاز و با مشارکت نمایندگان ۲۶ دستگاه و ۱۵۰ متخصص صورت گرفته است.